Phát triển công nghiệp: Hóa giải thách thức, ứng phó cú sốc bên ngoài

Việc công nghiệp chế biến, chế tạo suy giảm trong quý 1/2023 kéo theo sự suy giảm của tăng trưởng kinh tế là dấu hiệu cho thấy cần có những giải pháp kịp thời.
Phát triển công nghiệp ở Việt Nam: Chính sách cần tạo thuận lợi và ổn định Bộ Công Thương: Cần tháo gỡ 3 ‘nút thắt’ để phát triển công nghiệp
Phat trien cong nghiep: Hoa giai thach thuc, ung pho cu soc ben ngoai hinh anh 1
Chỉ số sản xuất công nghiệp quý 1/2023 giảm 2,2% so với cùng kỳ năm trước. (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+)

Theo báo cáo của Bộ Công Thương, giá trị tăng thêm của toàn ngành công nghiệp trong quý 1/2023 giảm 0,82% so với cùng kỳ năm trước, là mức giảm sâu nhất của cùng kỳ các năm trong suốt 12 năm trở lại đây (giai đoạn 2011-2023).

Đáng lưu ý, công nghiệp chế biến, chế tạo (chiếm hơn 85% kim ngạch xuất khẩu) đã không còn đóng vai trò động lực dẫn dắt tăng trưởng của nền kinh tế trong quý đầu năm - khi tế giá trị tăng thêm của ngành giảm 0,37%, làm giảm 0,1 điểm phần trăm vào mức tăng trưởng chung của toàn nền kinh tế. Cùng đó, sản xuất của một số ngành công nghiệp xuất khẩu chủ lực suy giảm mạnh, chỉ số tồn kho toàn ngành tăng cao.

Vì vậy, để đạt được mục tiêu tăng trưởng cả năm 2023, cần phải nhìn rõ những khó khăn, thách thức từ đó có giải pháp đúng và trúng giúp lĩnh vực này duy trì vai trò trụ đỡ của nền kinh tế.

Vẫn phụ thuộc lớn vào FDI

Báo cáo của Bộ Công Thương cho thấy, trong quý đầu năm, dù 48 địa phương có chỉ số sản xuất công nghiệp (IIP) tăng, nhưng có tới 15 địa phương giảm so với cùng kỳ năm trước.

Trong số đó, 4 trung tâm phát triển mạnh công nghiệp thời gian qua (là Bắc Ninh, Quảng Nam, Bà Rịa - Vũng Tàu, Vĩnh Phúc) tăng trưởng âm trong quý 1/2023.

Theo các chuyên gia, việc thu hút vốn đầu tư nước ngoài (FDI) vào các ngành công nghiệp chế biến, sản xuất hàng tiêu dùng như linh kiện điện tử, sản phẩm điện tử, máy vi tính, dệt may, da giày… thời gian qua đã nhanh chóng tạo ra việc làm và tăng trưởng cho nhiều địa phương, nhưng khi khu vực FDI gặp “trục trặc” - hoặc do các doanh nghiệp FDI chuyển phương án đầu tư; hoặc do tác động từ thị trường nước ngoài dẫn đến tình trạng nhiều doanh nghiệp tại các địa phương này bị cắt giảm đơn hàng xuất khẩu - ngay lập tức tác động ngược trở lại.

Ông Lê Thủy Trung, Phó Vụ trưởng Vụ Kinh tế Công nghiệp, dịch vụ (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho rằng, cần phải có quy định ràng buộc các doanh nghiệp FDI vào Việt Nam phải thực hiện chuyển giao công nghệ cũng như tăng tỷ lệ nội địa hóa, nếu chỉ là lắp ráp đơn thuần và khi không có lợi nhuận nữa thì lại chuyển đi thì sẽ không đạt được mục tiêu về công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Tái cơ cấu các ngành công nghiệp, coi trọng các mặt hàng công nghiệp chế biến từ các ngành hàng nông - lâm thuỷ sản mà Việt Nam có thể mạnh để tập trung đầu tư đổi mới công nghệ và tìm kiếm thị trường cho giá trị gia tăng cao là khuyến nghị của ông Trần Bảo Minh, Phó Chủ tịch Nutifood

“Làm thương hiệu không chỉ sản xuất rồi dán tên vào sản phẩm và mang đi xuất khẩu. Phải xây dựng một hệ sinh thái công nghiệp, mang lại giá trị lớn cho tất cả mọi đối tượng tham gia vào chuỗi giá trị, vào hệ sinh thái đó, tương tự như cách mà Ireland đã làm với sữa hay nhân sâm của Hàn Quốc thì mới tạo ra những thương hiệu mạnh,” ông Trần Bảo Minh nói.

- Sản xuất công nghiệp một số lĩnh vực trong quý 1/2023:

Phat trien cong nghiep: Hoa giai thach thuc, ung pho cu soc ben ngoai hinh anh 2

Từ thực tế Việt Nam đã và đang phải nhập khẩu hàng tỷ USD mỗi năm cho các thiết bị máy móc, cơ khí trong các ngành giao thông vận tải, điện lực, nông nghiệp, y tế… trong khi các doanh nghiệp cơ khí Việt Nam hoàn toàn có thể sản xuất trong nước, theo ông Nguyễn Chỉ Sáng, Phó Chủ tịch Hội Doanh nghiệp cơ khí Việt Nam, trong cơ cấu những mặt hàng xuất khẩu lớn thì chiếm 75% là của doanh nghiệp FDI.

Thực tế này cho thấy năng lực của doanh nghiệp nội còn kém, trong đó chủ yếu là những sản phẩm cơ khí hoàn chỉnh, sản phẩm cơ khí lớn - như điện gió, đường sắt cao tốc, đường sắt giao thông thành phố, thiết bị y tế, thiết bị của nhà máy bô xít…

“Chúng ta vẫn chưa có một quy hoạch, chiến lược hay một lộ trình để có thể làm chủ những thiết bị ấy. Ví dụ, trước đây những cây cầu dây văng chúng ta nghĩ là không thể thiết kế, không thể chế tạo, nhưng đến bây giờ công nghệ cao như thế, Việt Nam vẫn làm được hết. Vì vậy, khi phát triển những chương trình về điện lực hay về giao thông… cần có một chiến lược về nội địa hóa thiết bị và trong chừng mực nào đó có thể phải luật hóa…,” ông Nguyễn Chỉ Sáng kiến nghị

Tăng chế biến sâu, tạo giá trị lớn

Rõ ràng, việc suy giảm công nghiệp trong quý đầu năm đã tác động mạnh tới phát triển chung của ngành cũng như toàn bộ nền kinh tế nếu không có sự cải thiện trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Ngọc Thành, Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp (Bộ Công Thương) nhìn nhận, trong các phân ngành công nghiệp, công nghiệp chế biến chế tạo đóng vai trò chủ đạo, tạo ra giá trị gia tăng lớn nhất cho khu vực công nghiệp, cũng như đóng góp trong GDP hàng năm lớn nhất, qua đó tác động lan tỏa tổng thể đến chất lượng tăng trưởng kinh tế.

Hơn nữa, phần lớn các lĩnh vực quan trọng của kinh tế đất nước trực tiếp hoặc gián tiếp đều phụ thuộc vào khu vực sản xuất. Công nghiệp chế biến chế tạo cũng là nguồn cung việc làm dài hạn và thu nhập ổn định.

Đại diện cơ quan quản lý Nhà nước về lĩnh vực công nghiệp cũng khẳng định, với vai trò là động lực dẫn dắt tăng trưởng của toàn bộ ngành công nghiệp nói riêng và nền kinh tế nói chung trong nhiều năm vừa qua, việc công nghiệp chế biến, chế tạo suy giảm trong quý 1/2023 kéo theo sự suy giảm của tăng trưởng kinh tế là dấu hiệu cho thấy cần khẩn trương có những chính sách, giải pháp kịp thời, hiệu quả để tìm kiếm thị trường cho sản phẩm công nghiệp, qua đó giải phóng năng lực sản xuất trong nước, cải thiện tình hình tăng trưởng.

Vấn đề đặt ra là đâu sẽ là phân ngành, nhóm ngành công nghiệp được coi trọng để đầu tư phát triển trong bối cảnh thế giới có nhiều biến động, tác động nhanh và khó lường như hiện nay?

Chuyên gia kinh tế, tiến sỹ Võ Trí Thành nêu quan điểm, trong một thế giới đầy bất trắc, nhiều cú sốc có thể xảy ra, cường độ có thể cao hơn, tần suất có thể lớn hơn, rất khó lường, cùng đó là tài chính, tiền tệ, thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh… với doanh nghiệp-trong tất cả kế hoạch đều phải có các kịch bản và việc đánh giá rủi ro và quản trị rủi ro, để có thể khắc phục.

“Nếu không xảy ra các kịch bản xấu hay là những cú sốc không tốt thì thuận. Nhưng trường hợp ngược lại và xảy ra thì có thể hạn chế được rất nhiều những tác động tiêu cực có thể có đối với địa phương, đối với ngành kinh tế…,” chuyên gia Võ Trí Thành khuyến nghị thêm.

Phat trien cong nghiep: Hoa giai thach thuc, ung pho cu soc ben ngoai hinh anh 3

Công ty An Phát sản xuất các đơn hàng phục vụ xuất khẩu. (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+)

Từ thực tế của 15 tỉnh được thống kê có tăng trưởng công nghiệp ở mức 2 con số trong những tháng đầu năm 2023, như: Cao Bằng tăng 26,8%; Tuyên Quang tăng 22,6%; Hải Phòng tăng 14,8%; Quảng Ninh tăng 13,6%; Hải Dương tăng 12,5%; Nam Định tăng 12,3%; Đắk Lắk, Bạc Liêu và Phú Yên cùng tăng 11,6%; Bắc Giang và Kiên Giang tăng 10,9%) hoặc do ngành sản xuất và phân phối điện tăng cao (Hậu Giang tăng 286,1%; Thái Bình tăng 55,7%; Quảng Trị tăng 37%; Cà Mau tăng 33,7%) cho thấy đây đều là những tỉnh đã và đang phát huy khá tốt tiềm năng từ nội lực của chính các địa phương này.

Vì vậy, các chuyên gia cũng khuyến nghị cần phát huy các lợi thế của nông nghiệp để phát triển các ngành công nghiệp chế biến hàng hoá xuất khẩu, đồng thời, coi trọng công nghiệp cơ khí nền tảng để cung cấp thiết bị xây dựng-trong bối cảnh Việt Nam đang đẩy mạnh xây dựng cơ sở hạ tầng giao thông vận tải, điện lực, hiện đại hoá nông nghiệp nông thôn… nhằm giảm phụ thuộc cũng như chủ động trước các cú sốc từ bên ngoài./.

www.vietnamplus.vn

Tin mới cập nhật

Ưu tiên xây dựng các khu công nghiệp hỗ trợ ngành da giày

Ưu tiên xây dựng các khu công nghiệp hỗ trợ ngành da giày

Ngành da giày đặt mục tiêu phát triển tỷ lệ cung cấp trong nước nguyên vật liệu và phụ liệu đạt từ 75 - 80%.
Công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử: Cần chú trọng tới sản phẩm cốt lõi, tạo sức đột phá

Công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử: Cần chú trọng tới sản phẩm cốt lõi, tạo sức đột phá

Công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử cần xác định sản phẩm cốt lõi có sức đột phá để phát triển.
Thanh Hoá: Phát triển công nghiệp hỗ trợ thân thiện môi trường

Thanh Hoá: Phát triển công nghiệp hỗ trợ thân thiện môi trường

Thanh Hóa có định hướng ưu tiên phát triển các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ với công nghệ tiên tiến, thân thiện môi trường.
Ninh Bình: Phát triển công nghiệp hỗ trợ là trụ cột

Ninh Bình: Phát triển công nghiệp hỗ trợ là trụ cột

Những năm gần đây, với các chính sách thu hút đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, Ninh Bình đang là điểm đến hấp dẫn cho các dự án công nghiệp hỗ trợ.
Hậu Giang: Ưu tiên phát triển các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ

Hậu Giang: Ưu tiên phát triển các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ

Đến năm 2025, tỉnh Hậu Giang đặt mục tiêu ưu tiên phát triển các sản phẩm công nghiệp hỗ trợ, từng bước tham gia vào chuỗi sản xuất cung ứng...
Quảng Ngãi: Công nghiệp hỗ trợ tập trung vào 5 lĩnh vực trọng tâm

Quảng Ngãi: Công nghiệp hỗ trợ tập trung vào 5 lĩnh vực trọng tâm

Đến năm 2030, tỉnh Quảng Ngãi mục tiêu phát triển trở thành một trung tâm phát triển công nghiệp hỗ trợ.
Doanh nghiệp cơ khí: Tìm cách tiến sâu vào chuỗi sản xuất toàn cầu

Doanh nghiệp cơ khí: Tìm cách tiến sâu vào chuỗi sản xuất toàn cầu

Ngành cơ khí được đánh giá là ngành công nghiệp then chốt, tuy nhiên cần thêm nguồn lực để gia tăng thị phần và tham gia vào chuỗi cung ứng cho sản phẩm cơ khí.
Lâm Đồng: Cơ cấu ngành công nghiệp phát triển theo chiều sâu

Lâm Đồng: Cơ cấu ngành công nghiệp phát triển theo chiều sâu

Tỉnh Lâm Đồng xác định 8 mục tiêu tái cơ cấu ngành công nghiệp với tốc độ tăng năng suất lao động công nghiệp bình quân giai đoạn 2021- 2030 đạt 7,5-9%/năm.
Infographic | Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) 10 tháng tăng 8,3%

Infographic | Chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) 10 tháng tăng 8,3%

Theo số liệu báo cáo được Tổng cục Thống kê, chỉ số sản xuất toàn ngành công nghiệp (IIP) 10 tháng năm 2024 tăng 8,3% so với cùng kỳ năm trước.
Hà Nội: Tăng giải pháp, hiện thực hoá mục tiêu phát triển công nghiệp hỗ trợ

Hà Nội: Tăng giải pháp, hiện thực hoá mục tiêu phát triển công nghiệp hỗ trợ

Mục tiêu đến năm 2025, có khoảng 1.000 doanh nghiệp hoạt động trong các lĩnh vực công nghiệp hỗ trợ tại Hà Nội.

Tin khác

Cải tiến mẫu mã sản phẩm thủ công mỹ nghệ: Hiện đại hay truyền thống?

Cải tiến mẫu mã sản phẩm thủ công mỹ nghệ: Hiện đại hay truyền thống?

Đổi mới hoàn toàn hay giữ lại phần nào nét truyền thống để tạo sự khác biệt là vấn đề cần cân nhắc trong cải tiến mẫu mã sản phẩm thủ công mỹ nghệ.
Cơ hội vàng cho doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ

Cơ hội vàng cho doanh nghiệp ngành công nghiệp hỗ trợ

Ngành công nghiệp hỗ trợ Việt Nam đang đứng trước những cơ hội vàng để tham gia và mở rộng vị thế trên thị trường toàn cầu.
Hà Nội chú trọng phát triển bền vững cho làng nghề truyền thống

Hà Nội chú trọng phát triển bền vững cho làng nghề truyền thống

Sản xuất và tiêu dùng mang tính phát triển bền vững là tiêu chí được TP. Hà Nội tập trung định hướng chuỗi sản xuất sản phẩm làng nghề truyền thống và OCOP.
Kết nối tiêu thụ cho sản phẩm công nghiệp nông thôn

Kết nối tiêu thụ cho sản phẩm công nghiệp nông thôn

Nhiều doanh nghiệp kỳ vọng Hội chợ triển lãm hàng công nghiệp nông thôn tiêu biểu năm 2024 sẽ giúp quảng bá sản phẩm tới đông đảo khách tiêu dùng Thủ đô.
Phát triển xe ô tô điện: Cần động lực và chính sách cụ thể

Phát triển xe ô tô điện: Cần động lực và chính sách cụ thể

Chuyển đổi điện hóa của ngành công nghiệp ô tô Việt Nam cần chú trọng lộ trình phát triển các dòng xe ô tô điện hóa phù hợp với lộ trình chuyển đổi năng lượng.
Quảng Nam: Liên kết sản xuất giữa công nghiệp hỗ trợ và công nghiệp cơ khí

Quảng Nam: Liên kết sản xuất giữa công nghiệp hỗ trợ và công nghiệp cơ khí

Tỉnh Quảng Nam đẩy nhanh xây dựng đề án thí điểm cơ chế khuyến khích hợp tác liên kết sản xuất theo cụm liên kết ngành công nghiệp hỗ trợ và công nghiệp cơ khí.
Công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử hướng đến chuyển đổi xanh

Công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử hướng đến chuyển đổi xanh

Ngành điện tử của Việt Nam đang nỗ lực chuyển đổi sản xuất công nghiệp hỗ trợ, hướng đến phát triển bền vững nhưng thân thiện với môi trường.
Bình Dương: Tăng sức hút đầu tư, ưu tiên phát triển công nghiệp hỗ trợ

Bình Dương: Tăng sức hút đầu tư, ưu tiên phát triển công nghiệp hỗ trợ

Thủ phủ công nghiệp tỉnh Bình Dương đang nỗ lực thu hút đầu tư vào ngành công nghiệp hỗ trợ với những chính sách thông thoáng.
Hội tụ nhiều tập đoàn công nghệ lớn: Cơ hội nào cho công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử?

Hội tụ nhiều tập đoàn công nghệ lớn: Cơ hội nào cho công nghiệp hỗ trợ ngành điện tử?

Nhiều tập đoàn công nghệ dịch chuyển vào Việt Nam, kéo theo một loạt doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ, đây là cơ hội cho doanh nghiệp tham gia chuỗi cung ứng.
Giải pháp nào giúp doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng?

Giải pháp nào giúp doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ Việt Nam tham gia vào chuỗi cung ứng?

Bên cạnh nỗ lực cải tiến sản xuất để tham gia vào chuỗi cung ứng quốc tế đòi hỏi doanh nghiệp công nghiệp hỗ trợ phải hợp tác với nhau.
Xem thêm

Đọc nhiều

Áp lực từ nhiều yếu tố, giá hồ tiêu biến động không ngừng

Áp lực từ nhiều yếu tố, giá hồ tiêu biến động không ngừng

Giá hồ tiêu trong nước tiếp tục diễn biến phức tạp, chịu tác động từ nhiều yếu tố trong và ngoài nước.
Sản lượng giảm, giá hồ tiêu có tăng trở lại trong niên vụ mới?

Sản lượng giảm, giá hồ tiêu có tăng trở lại trong niên vụ mới?

Do nắng nóng kéo dài đầu năm 2024 ảnh hưởng lớn tới năng suất hồ tiêu dẫn tới sản lượng năm 2025 tiếp tục giảm, dự báo giá hồ tiêu vụ 2025 sẽ cao hơn vụ 2024
Kỳ vọng vụ thu hoạch mới, giá hồ tiêu thay đổi ra sao?

Kỳ vọng vụ thu hoạch mới, giá hồ tiêu thay đổi ra sao?

Các yếu tố như sự cạnh tranh từ cà phê, biến động tỷ giá, và kỳ vọng về vụ thu hoạch mới đã tác động mạnh đến giá hồ tiêu tuần qua.
Chàng trai xây nhà tiểu cảnh từ rác thải tái chế

Chàng trai xây nhà tiểu cảnh từ rác thải tái chế

Những ngôi nhà tiểu cảnh về làng quê ở Tây Nam Bộ cho đến Bắc Bộ được làm từ rác thải tái chế qua đôi bàn tay khéo léo của chàng trai Hoàng Thanh Tùng.
Quảng Nam: Đẩy lùi hủ tục, đưa ánh sáng về bản làng

Quảng Nam: Đẩy lùi hủ tục, đưa ánh sáng về bản làng

Với sự nỗ lực từng bước đẩy lùi hủ tục, đưa ánh sáng về bản làng của chính quyền địa phương, cuộc sống của đồng bào huyện Phước Sơn đã ngày càng tốt đẹp hơn.
Nhu cầu thị trường tăng: Xuất khẩu hồ tiêu khởi sắc

Nhu cầu thị trường tăng: Xuất khẩu hồ tiêu khởi sắc

Theo dự báo, xuất khẩu hồ tiêu Việt Nam sẽ có nhiều thuận lợi vào đầu năm 2025, nhờ nhu cầu tăng từ thị trường Trung Quốc.
Xuất khẩu hồ tiêu có xu hướng chững lại

Xuất khẩu hồ tiêu có xu hướng chững lại

Theo số liệu mới nhất từ Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), xuất khẩu hồ tiêu trong nước đang có dấu hiệu chậm lại so với cùng kỳ năm trước.
Tăng thuế đồ uống có cồn: Cân nhắc kỹ lưỡng để đạt được mục tiêu kép

Tăng thuế đồ uống có cồn: Cân nhắc kỹ lưỡng để đạt được mục tiêu kép

Các chuyên gia đã đưa ra những phân tích sâu sắc về tác động của việc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đối với đồ uống có cồn.
Giá cà phê biến động ra sao sau quyết định thời điểm thực thi EUDR?

Giá cà phê biến động ra sao sau quyết định thời điểm thực thi EUDR?

EU vừa đưa ra quyết định chính thức về thời điểm thực thi quy định EUDR, quyết định này sẽ tác động mạnh mẽ đến thị trường cà phê toàn cầu.
Nhận định chứng khoán 18/11: Thị trường có quay về mốc 1.200 điểm?

Nhận định chứng khoán 18/11: Thị trường có quay về mốc 1.200 điểm?

Theo chuyên gia chứng khoán nhận định, sau những phiên lao dốc mạnh, nhà đầu tư được khuyến nghị tránh bán đuổi giá thấp.
Phiên bản di động