Giải tỏa công suất các dự án năng lượng tái tạo

Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng (hàng đầu, thứ ba từ phải sang) cùng đoàn công tác Bộ Công Thương khảo sát thực tế tại Nhà máy Điện mặt trời Vĩnh Tân 2

Quá tải do phát triển “nóng”

Thứ trưởng Bộ Công Thương - Hoàng Quốc Vượng - cho biết: Hiện cả nước có 89 nhà máy điện gió và mặt trời, với tổng công suất đặt 4.543,8 MW, chiếm 8,3% tổng công suất của hệ thống điện quốc gia. Con số này đã vượt xa so với dự kiến của Quy hoạch điện VII điều chỉnh (chỉ 850 MW điện mặt trời vào năm 2020).

Trong đó, chỉ tính riêng 2 tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận hiện có 38 nhà máy điện gió, điện mặt trời, với tổng công suất đặt 2.027 MW. Dự kiến, đến tháng 12/2020, công suất điện gió và điện mặt trời ở 2 tỉnh này sẽ tăng lên 4.240 MW.

Thực tế cho thấy, trong khi nguồn công suất tại chỗ của tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận rất lớn thì nhu cầu phụ tải tại 2 địa phương này lại rất nhỏ. Theo tính toán cân bằng công suất của Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (A0) tại tỉnh Ninh Thuận từ nay đến tháng 12/2020 chỉ dao động từ 100-115 MW và Bình Thuận từ 250-280 MW. Chính vì vậy, công suất cần phải truyền tải từ 2 địa phương này cũng rất lớn, với Ninh Thuận là từ 1.000-2.000 MW và Bình Thuận là từ 5.700 – 6.800 MW (bao gồm cả các nguồn điện truyền thống).

Theo tính toán, sự phát triển nóng này đã dẫn tới tình trạng đa số các đường dây, trạm biến áp (TBA) từ 110-500 kV trên địa bàn đều quá tải. Đặc biệt, có đường dây quá tải lên đến 360%.

Cụ thể, các đường dây, trạm biến áp trên địa bàn 2 tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận luôn bị tình trạng quá tải là: Đường dây 110 kV Tháp Chàm – Hậu Sanh – Tuy Phong – Phan Rí mức mang tải lên tới 260-360%; đường dây 110 kV Phan Rí – Sông Bình – Đại Ninh mang tải 140%; đường dây 110 kV Đa Nhim - Đơn Dương mang tải 123%; TBA 550 kV Di Linh mang tải 140%; TBA 220 kV Đức Trọng - Di Linh mang tải 110 %... dự báo mức mang tải của các đường dây này còn tiếp tục tăng lên trong thời gian tới.

Ông Nguyễn Tài Anh - Phó tổng giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) - cho hay: Để triển khai một dự án điện mặt trời nhà đầu tư chỉ mất khoảng 6 tháng, trong khi để thực hiện một dự án lưới điện truyền tải 220kV, 500kV mất khoảng 3 - 5 năm. Trong khi đó, các dự án lưới điện giải tỏa công suất cho các nhà máy điện gió, mặt trời lại gặp không ít khó khăn, đặc biệt là các vướng mắc trong công tác giải phóng mặt bằng (GPMB).

“Mặt khác, việc quá tải đường dây truyền tải khi các dự án đồng loạt nối lưới đã được ngành điện cảnh báo từ tháng 11/2018 khi các dự án điện gió, điện mặt trời cùng tập trung một số khu vực phát triển "nóng" trong khi lưới điện chưa phát triển tương ứng”, ông Tài cho biết thêm.

Do đó, việc đẩy nhanh tiến độ các dự án giải tỏa công suất năng lượng tái tạo là rất cấp bách, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà máy điện phát hết công suất. Đồng thời, giúp EVN huy động hiệu quả nguồn năng lượng này để bổ sung vào hệ thống.

Đẩy nhanh tiến độ các dự án lưới điện

Làm việc với đoàn công tác của Bộ Công Thương kiểm tra các dự án điện mặt trời, điện gió tại Ninh Thuận và Bình Thuận mới đây, ông Nguyễn Tài Anh khẳng định, EVN xác định việc giải tỏa công suất các dự án năng lượng tái tạo là nhiệm vụ đặc biệt quan trọng. Thời gian qua, EVN đã chỉ đạo quyết liệt các đơn vị Tổng công ty Truyền tải Điện Quốc gia (EVNNPT), Tổng Công ty Điện lực miền Nam (EVNSPC)… khẩn trương thực hiện đầu tư các dự án lưới điện kịp thời để đấu nối, giải tỏa công suất nguồn năng lượng điện tái tạo tại 2 tỉnh Ninh Thuận, Bình Thuận.

Theo ông Lâm Xuân Tuấn - Phó Tổng giám đốc EVNSPC, để đáp ứng nhu cầu kết nối, cũng như đảm bảo việc truyền tải công suất phát của các dự án nhà máy điện năng lượng tái tạo trên địa bàn 2 tỉnh trên, EVNSPC đã và đang khẩn trương triển khai thực hiện đầu tư và chuẩn bị đầu tư 16 công trình lưới điện 110kV, với tổng vốn đầu tư dự kiến hơn 1.210 tỷ đồng.

Hiện các dự án lưới điện nhằm giải tỏa công suất cho các nhà máy điện năng lượng tái tạo gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là các vướng mắc trong công tác GPMB. Ông Lâm Xuân Tuấn cho biết, các dự án ở giai đoạn thi công của EVNSPC cũng đang gặp khó khăn trong công tác GPMT. Điển hình như: Dự án 110 kV Lương Sơn – Hòa Thắng – Mũi Né; thay dây dẫn đường dây 110 kV Ninh Phước – Tuy Phong...

Nhằm đẩy nhanh tiến độ các dự án, EVNSPC đã yêu cầu các đơn vị thi công bố trí tối đa lực lượng, nhưng mỗi đêm cũng chỉ triển khai được khoảng 2 km. Lý giải về việc thi công vào ban đêm, Phó Tổng EVNSPC cho biết, vì chưa thỏa thuận được với các chủ đầu tư nhà máy đã phát điện cắt điện vào ban ngày, nên chỉ thi công được vào ban đêm (từ 16h ngày hôm trước đến 6h sáng hôm sau), đây cũng là khó khăn bên cạnh GPMB.

Thời gian qua, EVNSPC đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan liên quan, tập trung nguồn nhân lực, bám sát các nhà thầu để đẩy nhanh tiến độ các dự án giải tỏa công suất nguồn năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, để đẩy nhanh tiến độ các dự án, đảm bảo quyền lợi cho các chủ đầu tư cũng như ngành điện, rất cần sự vào cuộc của các bộ, ban, ngành, các cấp chính quyền trong việc đẩy nhanh tiến độ thẩm tra, thẩm dịnh các dự án, các thỏa thuận hướng tuyến, vị trí trạm... rút ngắn thời gian thỏa thuận hướng tuyến, vị trí, phê duyệt kế hoạch sử dụng đất…

Chính quyền 2 tỉnh Ninh Thuận và Bình Thuận cần xem xét, chỉ đạo các sở, ban, ngành quyết liệt hơn nữa trong công tác bồi thường, GPMB. Đặc biêt, các địa phương cũng cần linh động trong việc hỗ trợ các hộ dân bị ảnh hưởng bàn giao mặt bằng trước để nhà thầu thi công, song song với thực hiện các thủ tục về bồi thường, GPMB theo quy định.