Phối hợp chặt chẽ, giải tỏa công suất nguồn năng lượng tái tạo

Theo số liệu của Trung tâm Điều độ hệ thống điện quốc gia (NLDC), hiện có 57 nhà máy năng lượng tái tạo đấu nối vào lưới điện truyền tải do Công ty Truyền tải điện 3 (PTC3) thuộc Tổng công ty Truyền tải điện Quốc gia (EVNNPT) quản lý, bao gồm 9 tỉnh khu vực Nam Trung Bộ, Tây Nguyên với tổng công suất khoảng 10.974MW, trong đó có gần 2.000MW điện gió, hơn 5.000MW điện mặt trời; hơn 2.600MW điện mặt trời mái nhà, thủy điện nhỏ. Chỉ tính riêng tại tỉnh Ninh Thuận đã có 18/57 nhà máy năng lượng tái tạo (NLTT) trong toàn khu vực; trong số này có tới 14 nhà máy điện mặt trời và 4 nhà máy điện gió với tổng công suất 1.900MW.

Công nhân Trạm biến áp 220kV Ninh Phước (Ninh Thuận) kiểm tra thiết bị bảo đảm an toàn khi vận hành lưới điện

Những năm qua, tốc độ phát triển nhanh của nguồn NLTT tại Ninh Thuận đã gây áp lực rất lớn đối với việc vận hành an toàn, ổn định hệ thống điện truyền tải tại địa phương này. Điều đó đặt ra bài toán đầy thách thức trong việc bảo đảm vận hành an toàn, ổn định hệ thống điện đối với PTC3 nói chung, Truyền tải điện Ninh Thuận nói riêng.

Tăng trưởng nóng dẫn đến quá tải

Theo Giám đốc PTC3 Nguyễn Công Thắng, những năm qua, PTC3 đã nỗ lực phối hợp với Chủ đầu tư các nhà máy NLTT để kịp thời giải tỏa công suất, vận hành an toàn lưới điện đấu nối vào lưới điện truyền tải. Theo Truyền tải điện Ninh Thuận, trong năm 2022, sản lượng điện truyền tải của đơn vị đạt 5,46 tỷ kW giờ, trong đó sản lượng giải tỏa công suất từ các nhà máy NLTT đấu nối trực tiếp lưới điện truyền tải trên địa bàn tỉnh chiếm hơn 2,1 tỷ kW giờ.

Dự báo trong năm 2023, điện thương phẩm giao xuống giảm vì NLTT vào nhiều, ban ngày là điện mặt trời và ban đêm là điện gió phát huy hiệu suất hoạt động. Giám đốc Truyền tải điện Ninh Thuận Nguyễn Phùng Dũng cho biết, đáng chú ý, trên lưới điện truyền tải thường xuyên xảy ra tình trạng đầy tải, quá tải, điểm tiếp xúc phải kiểm soát đã gây áp lực rất lớn trong việc bảo đảm vận hành an toàn, ổn định hệ thống.

Các chuyên gia của NLDC phân tích cho thấy, do tốc độ phát triển nhanh của các nguồn điện mặt trời trong thời gian ngắn đã làm cho một số đường dây 220kV, máy biến áp 220kV không chỉ tại tỉnh Ninh Thuận mà các tỉnh trong khu vực như Bình Thuận, Lâm Ðồng, Khánh Hòa, Phú Yên, Bình Ðịnh, Gia Lai đều vận hành đầy tải. Hiện nay, NLDC, Điều độ hệ thống miền A2, A3 đang phải áp dụng biện pháp thay đổi kết dây, tách thanh cái, mở vòng lưới điện để điều hòa công suất, tận dụng cao nhất khả năng tải các đường dây 220kV còn non tải.

Nhiều giải pháp giải tỏa nguồn năng lượng tái tạo

Năm 2022, nhờ chủ động tính toán và phối hợp tốt giữa các nhà máy NLTT, PTC3, Truyền tải điện Ninh Thuận, và các đơn vị điều độ cho nên lưới điện truyền tải do Truyền tải điện Ninh Thuận quản lý được vận hành an toàn, ổn định và không xảy ra sự cố nào.

Giám đốc Nguyễn Phùng Dũng cho biết, để có được kết quả này, Truyền tải điện Ninh Thuận đã trực tiếp làm việc với từng nhà máy điện NLTT trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận đấu nối vào lưới điện truyền tải về công tác phối hợp đảm bảo vận hành an toàn cho các điểm đấu nối nói riêng và lưới điện truyền tải quốc gia nói chung. Hằng năm, đơn vị phải bố trí lịch cắt điện các đường dây, máy biến áp, thực hiện bảo dưỡng, sửa chữa lớn, sửa chữa thường xuyên, thí nghiệm định kỳ thiết bị.

Với địa hình phức tạp, tiềm ẩn rất cao nguy cơ xảy ra tai nạn lao động, nhất là làm việc trên cao vào ban đêm, phải tăng số nhân lực để bù lại hiệu suất công việc giảm; chất lượng công việc giảm vì không đủ ánh sáng để thực hiện bố trí sơ đồ, lắp đặt dụng cụ, di chuyển trên cao, khó quan sát, kiểm soát và phát hiện kịp thời khi có bất thường xảy ra.

Điều này dẫn đến tăng chi phí quản lý vận hành do khảo sát hiện trường làm đêm, cần máy phát điện di động, hệ thống chiếu sáng tại các vị trí làm việc. Việc thực hiện các biện pháp an toàn cũng có nhiều hạn chế trong quá trình giám sát thi công, giám sát các thiết bị chịu lực; kiểm soát an toàn tại các khoảng cột có giao chéo với đường dây trung thế, hạ thế và đường giao thông lúc trời tối. Do thiết bị vận hành đầy tải dẫn đến đơn vị phải tăng cường tần suất giám sát thiết bị trong trạm biến áp; đo nhiệt độ tiếp xúc lèo, mối nối và hành lang tuyến đường dây để kịp thời khắc phục, xử lý hiện tượng bất thường.

Trưởng kíp Tổ công tác lưu động TBA 220kV Ninh Phước Ngụy Văn Khải chia sẻ: Do đặc thù của trạm 220kV Ninh Phước các thiết bị thường xuyên vận hành ở chế độ đầy tải, quá tải cho nên các ca trực phải thường xuyên theo dõi nhiệt độ các thiết bị, các điểm tiếp xúc, dao cách ly, máy cắt…

Ngoài ra khu vực này rất nhiều chim nên trạm cũng lắp thêm các thiết bị đuổi chim. Đối với đường dây đầy tải, Truyền tải điện Ninh Thuận phải thực hiện đo, kiểm tra phát nhiệt 2 lần/tháng. Đối với những điểm có nguy cơ phát nhiệt, tiến hành đo 1 lần/tuần; các MBA vận hành đầy tải tăng cường đo, kiểm tra phát nhiệt 1 lần/tháng, với những điểm có nguy cơ phát nhiệt, đo 1 lần/tuần trong 3 ca liên tục để điều chỉnh công suất phát xử lý đầy tải, quá tải.

Hầu hết các nhà máy điện NLTT có thời gian lập hồ sơ thiết kế ngắn nên các bản vẽ thi công phần điện cũng còn một số bất cập, tuy nhiên, các chủ đầu tư đã phối hợp tốt với đơn vị và PTC3 để sửa đổi, hiệu chỉnh phù hợp lưới điện hiện hữu đáp ứng yêu cầu về kỹ thuật, tiến độ đóng điện và hòa lưới điện truyền tải, không để xảy ra sự cố.

PTC3, Truyền tải điện Ninh Thuận luôn thực hiện đầy đủ quy chế phối hợp quản lý, vận hành với các nhà máy NLTT như thông tin về tình trạng đầy, quá tải; bất thường, sự cố; thao tác cắt điện/cô lập/đóng điện đường dây; cách thức trao đổi thông tin phục vụ phối hợp quản lý vận hành và xử lý sự cố.

Ngoài việc trao đổi thông tin qua email, Truyền tải điện Ninh Thuận cũng lập nhóm để trao đổi trực tiếp giữa kíp trực vận hành, lãnh đạo các nhà máy NLTT và lãnh đạo truyền tải điện để xử lý kịp thời các tình huống trong quá trình quản lý, vận hành; các thông tin liên quan tình trạng đầy, quá tải, thao tác cắt điện/cô lập/đóng điện đường dây, văn bản, phiếu đăng ký cắt điện, phiếu thao tác… được chuyển lên nhóm để kịp thời thông tin và phối hợp xử lý.

Đơn vị cũng chủ động làm việc trực tiếp với từng nhà máy liên quan điểm đấu nối về xử lý bất cập, việc chấp hành các quy định kỹ thuật vận hành lưới điện của EVN, EVNNPT, PTC3; đánh giá công tác phối hợp vận hành giữa các bên trong thời gian qua, đề xuất phương hướng thời gian tới; đồng thời chủ động phối hợp hỗ trợ các nhà máy năng lượng tái tạo xử lý các bất thường ở các nhà máy NLTT thuộc địa bàn mà đơn vị quản lý.