Tăng khả năng cạnh tranh cho hàng nông sản: Chuyển mạnh xuất khẩu từ thô sang tinh
Tạo giá trị độc đáo, nâng cao sức cạnh tranh trong thị trường xuất khẩu trực tuyến Doanh nghiệp cần đẩy nhanh tốc độ chuyển đổi xanh hướng tới xuất khẩu bền vững |
Kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản ước đạt 24,14 tỷ USD
Nhấn mạnh về cơ hội và tiềm năng của nông sản Việt trên thị trường quốc tế tại Hội thảo xu hướng thị trường và cơ hội xuất khẩu nông sản, thực phẩm chế biến Việt Nam vào các hệ thống phân phối quốc tế trong khuôn khổ chuỗi sự kiện “Kết nối chuỗi cung ứng hàng hóa quốc tế 2024” (Viet Nam International Sourcing 2024) do Bộ Công Thương tổ chức từ ngày 6 đến ngày 8/6/2024 tại TP. Hồ Chí Minh, Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho biết, mặc dù nền kinh tế thế giới có nhiều khó khăn, thách thức, song xuất khẩu các sản phẩm của ngành nông nghiệp Việt Nam tiếp tục phục hồi và tăng trưởng ấn tượng, đóng góp tích cực vào thặng dư thương mại.
Thực tế cho thấy, trong nhiều năm qua, xuất khẩu nông sản, thực phẩm luôn là điểm sáng trong bức tranh kinh tế Việt Nam.
Chỉ tính 5 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản ước đạt 24,14 tỷ USD, tăng 21,0% so với cùng kỳ năm 2023.
Chỉ tính 5 tháng đầu năm 2024, kim ngạch xuất khẩu nông, lâm, thủy sản ước đạt 24,14 tỷ USD, tăng 21,0% so với cùng kỳ năm 2023. Ảnh minh hoạ |
Đáng chú ý, từ khi có các hiệp định thương mại với các thị trường lớn, xuất khẩu hàng hóa vào các thị trường này tăng trưởng mạnh do tận dụng được cơ hội và lợi thế.
Đặc biệt với 2 Hiệp định CPTPP, EVFTA, liên tiếp trong những năm gần đây, kim ngạch xuất khẩu nông sản và thực phẩm duy trì tốc độ tăng trưởng trên hai con số. Trong đó phải kể đến Hoa Kỳ với kim ngạch xuất khẩu nông sản tăng 23,9%.
Hơn thế nữa, so với cùng kỳ năm ngoái, kim ngạch xuất khẩu nhiều nhóm hàng đã nâng cao giá trị gia tăng. Đơn cử, cà phê đạt 2,9 tỷ USD tăng 44,1%, gạo đạt 2,65 tỷ USD tăng 38,2%, rau quả đạt 2,59 tỷ tăng 28,1%, tôm đạt 1,3 tỷ USD tăng 7,5%. Hiện nay Việt Nam là nhà cung ứng đứng thứ hai thế giới về cà phê, thứ nhất về hạt điều, thứ nhất về hạt tiêu, và thứ ba về gạo.
Có thể thấy, các FTA đã tạo ra lợi thế cạnh tranh rất lớn cho các mặt hàng nông, lâm, thủy sản chiến lược và có thế mạnh nhờ cam kết cắt giảm thuế quan, đặc biệt đối với các sản phẩm chế biến; đồng thời tăng cường thu hút đầu tư nước ngoài chất lượng cao vào khu vực nông nghiệp, tham gia sâu, bền vững vào chuỗi cung ứng toàn cầu.
Song, theo Thứ trưởng Bộ Công Thương: "Trên thực tế chủ yếu Việt Nam vẫn xuất hàng thô, hàm lượng chế biến thấp, chiếm khoảng 70-80% tổng kim ngạch xuất khẩu, nên giá trị và mức độ cạnh tranh không cao. Rõ ràng đây không phải là hướng đi bền vững và hiệu quả".
Gia tăng tỷ lệ xuất khẩu tinh
Chia sẻ thêm về hướng đi xuất khẩu bền vững cho nông, lâm, thuỷ sản, ông Trần Phú Lữ, Giám đốc Trung tâm Xúc tiến Thương mại và Đầu tư TP. Hồ Chí Minh (ITPC) cho hay, để phát triển bền vững, các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh lương thực thực phẩm cần nhất lúc này là các chính sách hỗ trợ vốn để đổi mới công nghệ sản xuất, thực hiện chuyển đổi số, chuyển đổi mô hình xanh, tuần hoàn, giúp doanh nghiệp nâng cao chất lượng và tính cạnh tranh của sản phẩm.
“Song song đó, cần đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước và xuất khẩu, đặc biệt là những thị trường xuất khẩu mới tiềm năng”, ông Phú Lữ chia sẻ.
Thực tế, để thâm nhập vào các thị trường khó tính, doanh nghiệp cần tăng sự chủ động bắt kịp các quy định của từng thị trường. Chia sẻ về cơ hội vào thị trường EU, ông Trần Ngọc Quân, Tham tán Thương mại Việt Nam tại Bỉ và EU cho biết, mỗi năm EU nhập khẩu hơn 160 tỷ USD các mặt hàng nông sản nhưng nông sản từ Việt Nam mới chỉ chiếm khoảng 4% trong số đó.
"Điều này cho thấy, dư địa để tăng thị phần cho nông sản Việt Nam tại đây là rất lớn" - ông Quân nói.
Tuy nhiên, theo ông Quân, EU là một thị trường đòi hỏi cao về chất lượng, an toàn vệ sinh thực phẩm, kiểm soát dư lượng và cập nhật thường xuyên các quy định nhập khẩu. Vì vậy, để đẩy mạnh xuất khẩu nông sản, thực phẩm vào EU, các doanh nghiệp Việt Nam phải thường xuyên cập nhật thông tin thị trường, gia tăng khả năng đáp ứng các tiêu chí sản xuất – vận chuyển – tiêu dùng bền vững.
Cần tiếp tục triển khai các chính sách hỗ trợ cho ngành nông nghiệp chuyển từ xuất khẩu thô sang gia tăng tỷ lệ xuất khẩu tinh. Ảnh minh hoạ |
Góp ý thêm, nhiều chuyên gia cho rằng, việc quản lý chất lượng sản phẩm không chỉ nằm ở khâu sản xuất mà còn là vấn đề từ nguyên liệu, vận chuyển, bảo quản… Do đó, muốn tránh các rủi ro về chất lượng, đảm bảo truy xuất nguồn gốc, các doanh nghiệp Việt phải xây dựng được chuỗi cung ứng có liên kết, kiểm soát chặt chẽ thì mới có thể chinh phục các hệ thống phân phối quốc tế.
Để gỡ điểm nghẽn, khơi thông cho hàng Việt, theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng, cần tiếp tục triển khai các chính sách hiện hành đang hỗ trợ cho ngành nông nghiệp chuyển từ xuất khẩu thô sang gia tăng tỷ lệ xuất khẩu tinh.
Đặc biệt, tạo điều kiện doanh nghiệp ứng dụng khoa học công nghệ trong nông nghiệp, thu hút đầu tư phát triển ngành công nghiệp chế biến thực phẩm. Từ đó, góp phần nâng cao chất lượng và đa dạng hóa sản phẩm, đa dạng hóa ngành hàng và chuyển từ phát triển chuỗi cung ứng nông sản sang phát triển chuỗi giá trị ngành hàng, bắt nhịp xu hướng tiêu dùng của thị trường toàn cầu.
"Thời gian tới, Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn sẽ tăng cường phối hợp thực hiện công tác quảng bá, xúc tiến thương mại, đàm phán mở cửa thị trường cho các loại nông sản của Việt Nam" - Thứ trưởng Bộ Công Thương Phan Thị Thắng cho hay.