Đạt tăng trưởng 2 con số - giải pháp đột phá nào?

Mục tiêu lớn với rất nhiều thách thức

Tại Diễn đàn Kịch bản kinh tế Việt Nam- Lần thứ 17 diễn ra vừa qua, các chuyên gia, nhà nghiên cứu và lãnh đạo các Bộ ngành đều nhìn nhận năm 2025 rất quan trọng khi là năm kết thúc giai đoạn phát triển 5 năm (2021-2025). Theo PGS.TS. Nguyễn Hồng Sơn - Phó Trưởng Ban Kinh tế Trung ương, năm 2025 được xác định đóng vai trò tăng tốc, bứt phá, tạo đà vững chắc cho nền kinh tế đi vào giai đoạn tăng trưởng cao và duy trì bền vững trong 5-10 năm tiếp theo.

Cũng theo PGS.TS. Nguyễn Hồng Sơn, dự báo bối cảnh thế giới năm 2025 tiếp tục biến đổi sâu sắc. Một số thách thức mang tính cấu trúc lâu dài khác đối với kinh tế toàn cầu cũng phức tạp hơn.

Cả nước phấn đấu đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số và bền vững. Ảnh minh họa

Đồng quan điểm, nhiều chuyên gia cho rằng, năm 2025 bối cảnh thị trường thế giới có thể có nhiều biến động. Đầu tiên là Tổng thống Donald Trump lên điều hành chính quyền, dự báo sẽ thực hiện những chính sách mới về thuế đối với các đối tác thương mại. Một điểm nữa, sự thay đổi nội bộ của nhiều quốc gia, trong đó xu hướng bảo thủ, nhất là về thương mại sẽ mạnh mẽ hơn.

Phân tích kỹ hơn về tác động từ sự thay đổi chính sách thương mại có thể xảy ra tại thị trường Hoa Kỳ, Nguyên Thứ trưởng Bộ Công Thương - Trần Quốc Khánh, cho rằng, chính quyền Hoa Kỳ lo ngại Việt Nam trở thành điểm trung chuyển của hàng hoá Trung Quốc vào thị trường này, nhất là khi cán cân thương mại 2 nước nghiêng về phía Việt Nam. Tuy nhiên, nhiều năm qua các cơ quan chức năng của Hoa Kỳ chưa phát hiện được vụ việc nào xảy ra. Do đó có thể thấy, doanh nghiệp Việt Nam đã đáp ứng rất tốt quy tắc xuất xứ, minh bạch thương mại với Hoa Kỳ thực hiện khá tốt.

“Trong trường hợp chính quyền Tổng thống Donald Trump có áp dụng chính sách thuế mới với Việt Nam còn cần thời gian để thực thi. Vì thế, ít nhất xuất nhập khẩu của Việt Nam còn có thời gian để chuẩn bị và chuyển đổi”, nguyên Thứ trưởng Trần Quốc Khánh nhấn mạnh.

Trong bối cảnh nhiều thách thức trên, Đảng, Chính phủ kỳ vọng mục tiêu tăng trưởng 2 con số trên nền tăng trưởng 7,09% của năm 2024. Phát biểu chỉ đạo tại Diễn đàn, Phó Thủ tướng Chính phủ Hồ Đức Phớc, mong muốn, thông qua Diễn đàn, Chính phủ sẽ lắng nghe và tiếp thu ý kiến từ các địa phương và đại biểu để hoàn thiện các giải pháp phát triển kinh tế, hướng tới mục tiêu tăng trưởng đạt 2 con số trong năm 2025 và những năm tiếp theo, nhưng phải đảm bảo tính bền vững.

Nhận diện các giải pháp đột phá

Mục tiêu tăng trưởng 2 con số của nền kinh tế trong năm 2025 và những năm tiếp theo theo phân tích từ các chuyên gia là rất thách thức. Để đạt được, cần những giải pháp thực sự mạnh, thậm chí là giải pháp đột phá.

Diễn đàn Kịch bản kinh tế Việt Nam- Lần thứ 17 bàn thảo về những giải pháp đột phá nhằm đạt mục tiêu tăng trưởng 2 con số. Ảnh: Thanh Tuấn

Vậy giải pháp đột phá là gì? Nhìn nhận ở góc độ chuyển đổi xanh, PGS.TS. Nguyễn Đình Thọ - Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách Tài nguyên và Môi trường, Bộ tài nguyên và môi trường, cho rằng, nếu xác định động lực là tiêu dùng, đầu tư, xuất khẩu thì càng đẩy mạnh các yếu tố này phát thải càng lớn, năng lượng sử dụng càng nhiều, như vậy rất khó để đạt được cái tốc độ tăng trưởng 2 con số mà đảm bảo tính bền vững.

“Tôi mong muốn, bắt đầu từ Phú Quốc, Vân Đồn chúng ta xây dựng đặc khu kinh tế net zero hướng tới mục tiêu tăng trưởng xanh. Đây cũng là cách thức để có thể huy động nguồn tài chính khí hậu thông qua trung tâm tài chính khu vực và quốc tếT”, vị chuyên gia này đề xuất. Đồng thời nhấn mạnh, phải có giải pháp đột phá, khác biệt so với các giải pháp truyền thống mới có thể đạt được tăng trưởng hai con số.

Cũng nhìn nhận chuyển đổi xanh và chuyển đổi số là động lực tăng trưởng mới cho nền kinh tế, TS. Đặng Huy Đông - Nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư, chia sẻ, nếu chúng ta nhận diện đầy đủ, kịp thời thực hiện chuyển đổi số, chuyển đổi xanh sẽ góp thêm 1-2% vào tăng trưởng kinh tế. Cùng với, thực hiện hiệu quả hơn đầu tư công, cải cách thể chế mục tiêu tăng trưởng 2 con số của nền kinh tế không quá khó khăn.

Nguyên Thứ trưởng Bộ Kế hoạch Đầu tư, cũng bày tỏ, hệ thống quy định quản lý kinh tế của Việt Nam xuất phát từ quản lý kinh tế tập trung và chỉ được điều chỉnh dần để phù hợp với quá trình hội nhập và đã phát huy hiệu quả trong một giai đoạn nhất định.

Ở thời điểm hiện nay, nếu tiếp tục kéo dài hệ thống quy định này là không còn phù hợp, cần định vị lại, thiết kế toàn bộ hệ thống quản lý khác - đây là cũng có thể coi là giải pháp quan trọng cũng là động lực tăng trưởng mới.

Đưa ra một cách nhìn khác về giải pháp cho tăng trưởng, ông Nguyễn Xuân Thành- Đại học Fulbright Việt Nam nhấn mạnh vai trò của nhân lực chất lượng cao.

Theo đó, để đạt tốc độ tăng trưởng cao, bền vững trong thời gian dài, tức là phải từ 20 năm trở lên động lực phải đến từ phía cung của nền kinh tế chứ không phải đến từ các động lực như tiêu dùng, đầu tư ngắn hạn hay xuất nhập khẩu. Phía cung của nền kinh tế tức là phải cải thiện được năng lực và hiệu quả sản xuất đến từ năng suất.

“Và một động lực mà tất cả các quốc gia thành công thoát bẫy thu nhập trung bình đều phải làm đó là cải thiện chất lượng nguồn nhân lực. Không thể trở thành nước thu nhập cao mà chất lượng nguồn nhân lực không cải thiện”, ông Nguyễn Xuân Thành khẳng định.

Như vậy, làm thế nào để phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao trong khi cả phía người học, nhà nước và doanh nghiệp đều không muốn chi trả toàn bộ chi phí đào tạo cao. Giải pháp cho vấn đề này, thứ nhất, các chương trình đào tạo phải được kiểm định và đạt chất lượng quốc tế, không phân biệt loại hình trường học, khi tham gia học sinh sẽ được học bổng. Phía Nhà nước xây dựng quỹ học bổng, ngân sách nhà nước đóng góp một phần vào quỹ, còn lại huy động từ doanh nghiệp và nhà hảo tâm.