MB Ageas Life: Lợi nhuận kinh doanh bảo hiểm nghìn tỷ “bốc hơi” đi đâu?

Giao dịch "cộng sinh" nghìn tỷ

Công ty TNHH Bảo hiểm nhân thọ MB Ageas (MB Ageas Life) do Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội (MBBank), Ageas Insurance International NV (Bỉ) và Muang Thai Life Assurance Pulic Company Limited (Thái Lan) góp vốn thành lập năm 2016.

MB Ageas Life có vốn điều lệ là 1.500 tỷ đồng. Trong đó, MBBank góp 915 tỷ đồng (61%), Ageas Insurance International NV góp 435 tỷ đồng (29%), Muang Thai Life Assurance Pulic Company Limited góp 150 tỷ đồng (10%).

Doanh nghiệp này sinh ra là để kinh doanh bảo hiểm nhân thọ, bảo hiểm sức khỏe; kinh doanh tái bảo hiểm; cung cấp dịch vụ phụ trợ bảo hiểm; quản lý quỹ và đầu tư vốn tại Việt Nam.

MB Ageas Life bán bảo hiểm thông qua 02 tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài (bancass) bao gồm: Ngân hàng MBBank và Công ty TNHH MB Shinsei (hay còn gọi là Công ty tài chính M.Credit).

Theo Báo cáo tài chính cho năm tài chính kết thúc ngày 31/12/2022 của MB Ageas Life cho thấy: Doanh thu từ phí bảo hiểm là 6.428 tỷ đồng tăng hơn 677 tỷ đồng so với năm 2021. Chiếm đa số là bảo hiểm liên kết chung 3.975 tỷ đồng và bảo hiểm liên kết đơn vị 1.903 tỷ đồng.

Năm 2022 tổng chi phí bồi thường và trả tiền bảo hiểm của MB Ageas Life lên tới 3.313 tỷ đồng, cộng với các chi phí khác hoạt động kinh doanh bảo hiểm dẫn đến tổng chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm năm 2022 lên tới 4.398 tỷ đồng, trong khi đó năm 2021 chỉ là 3.349 tỷ đồng.

Dù vậy, lợi nhuận gộp hoạt động kinh doanh bảo hiểm năm 2022 của MB Ageas Life vẫn đạt 1.996 tỷ đồng, trong khi đó năm 2021 là 2.142 tỷ đồng.

Tuy lợi nhuận gộp hoạt động kinh doanh bảo hiểm lên con số nghìn tỷ nhưng tổng lợi nhuận sau thuế của MB Ageas Life năm 2022 cũng chỉ đạt 64,437 tỷ đồng, năm 2021 là 220,676 tỷ đồng.

Đáng chú ý, MB Ageas Life có các giao dịch trọng yếu với công ty mẹ là Ngân hàng MBBank và các doanh nghiệp trong hệ sinh thái “MB”.

Giữa MB Ageas Life với ngân hàng MBBank xuất hiện các giao dịch với nội dung “chi phí hoa hồng bảo hiểm” năm 2022 là 753,190 tỷ đồng, năm 2021 là 496,115 tỷ đồng; “Chi phí thưởng bảo hiểm” năm 2022 là 315,638 tỷ đồng, năm 2021 là 208,737 tỷ đồng; “Phí bảo hiểm gốc” năm 2022 là 40 tỷ đồng, năm 2021 là 39 tỷ đồng;… Riêng năm 2022, tổng các hoạt động giao dịch với MBBank này đã lên đến hơn 1.000 tỷ đồng.

Ngoài ra, tại ngày 31/12/2022, số dư các khoản phải thu của MB Ageas Life với MBBank cũng lên tới hơn nghìn tỷ. Trong đó, riêng tiền gửi có kỳ hạn là 1.323 tỷ đồng, tiền gửi không kỳ hạn 148 tỷ đồng, lãi tiền gửi 192,523 tỷ đồng. Cùng kỳ năm 2021 cũng lần lượt là 1.413 tỷ đồng, 52,078 tỷ đồng, 131,099 tỷ đồng.

Tương tự, với Công ty TNHH Tài chính MB Shinsei xuất hiện các giao dịch chi phí hoa hồng bảo hiểm 9,6 tỷ đồng, chi phí thưởng bảo hiểm 40,260 tỷ đồng, phí bảo hiểm gốc 57,447 tỷ đồng.

Các khoản phải thu của MB Ageas Life với Công ty TNHH Tài chính MB Shinsei từ nghiệp vụ tiền gửi có kỳ hạn năm 2022 là 944 tỷ đồng, năm 2021 là 205 tỷ đồng; lãi tiền gửi phải thu năm 2022 là gần 40 tỷ đồng, năm 2021 tương ứng là 3,3 tỷ đồng.

Khoản phải thu của MB Ageas Life đối với công ty cùng “họ MB” khác là Công ty cổ phần quản lý quỹ đầu tư MB (MB Capital) năm 2022 với giao dịch ủy thác nắm giữ trái phiếu là 3.093 tỷ đồng, ủy thác đầu tư 957,428 tỷ đồng; tương ứng năm 2021 lần lượt là 1.961 tỷ đồng, 632 tỷ đồng.

MB Ageas Life có công ty mẹ là MBBank. Ảnh: mbageas,life

Chi phí gần lấp đầy lợi nhuận

Tìm hiểu cho thấy, thời điểm cuối năm 2022 giá trị thuần các khoản đầu tư của MB Ageas Life lên tới 7.731 tỷ đồng bao gồm, đầu tư ngắn hạn 1.806 tỷ đồng, đầu tư dài hạn là 5.925 tỷ đồng.

Trong đầu tư ngắn hạn, riêng khoản tiền gửi có kỳ hạn 1-5 năm, lãi suất 6,5 – 8% lên tới 1.326 tỷ đồng, đầu tư trái phiếu doanh nghiệp kỳ hạn 2-4 năm, lãi suất 9,4 – 13,1% là 449,305 tỷ đồng.

Với đầu tư dài hạn, khoản đầu tư tiền gửi có kỳ hạn 2-8 năm, lãi suất 5,9 – 9,8% cũng lên tới 2.733 tỷ đồng, trái phiếu doanh nghiệp kỳ hạn từ 2-15 năm, lãi suất 6,5-12,85 là 1.946 tỷ đồng, trái phiếu Chính phủ kỳ hạn 15-30 năm, lãi suất 3,1 – 7% là 270,766 tỷ đồng, đầu tư dạng ủy thác là 957,428 tỷ đồng.

Ngoài ra, MB Ageas Life còn khoản đầu tư ủy thác tại MB Capital cho Quỹ Liên kết đơn vị cũng lên tới 872,384 tỷ đồng. Đây là khoản đầu tư ngắn hạn vào chứng khoán kinh doanh 691,931 tỷ đồng, và trái phiếu kinh doanh 32,832 tỷ đồng. Những con số này được ghi nhận vào thời điểm cuối năm 2022.

Tổng doanh thu từ hoạt động tài chính của MB Ageas Life năm 2022 là 537,533 tỷ đồng. Trong đó, lãi từ đầu tư tiền gửi 241,542 tỷ đồng, lãi đầu tư trái phiếu 206,107 tỷ đồng, lãi từ đầu tư chứng khoán của tài khoản ủy thác là 42,442 tỷ đồng. Lợi nhuận gộp từ hoạt động kinh doanh bảo hiểm là 1.996 tỷ đồng.

Báo cáo tài chính năm 2022 cho thấy, MB Ageas Life cũng chịu thâm hụt lớn cho các khoản chi bán hàng (1.514 tỷ đồng) và chi phí quản lý doanh nghiệp (622 tỷ đồng). Cụ thể như, thưởng cho đội ngũ bán hàng năm 2022 là 729 tỷ đồng, năm 2021 là 1.144 tỷ đồng; chi thưởng chương trình thúc đẩy bán hàng cũng lên tới 630 tỷ đồng, năm 2021 là 401,919 tỷ đồng; chi phí bán hàng khác năm 2022 cũng là 111,550 tỷ đồng, năm 2021 là 78,3 tỷ đồng; chi cho người lao động năm 2022 là 318,813 tỷ đồng, năm 2021 là 270,417 tỷ đồng; Chi phí khấu hao, hao mòn lên tới 120 tỷ đồng, năm 2021 là gần 72 tỷ đồng;…

Lợi nhuận MB Ageas Life "bốc hơi" đi đâu?

Khoản chi phí hoa hồng năm 2022 cũng lên tới 1.045 tỷ đồng, năm 2021 là 867,356 tỷ đồng. Dù vậy, khoản chi cho thuế thu nhập doanh nghiệp của MB Ageas Life năm 2022 cũng chỉ là 32,777 tỷ đồng, năm 2021 là 58,130 tỷ đồng.

Điều này cho thấy dù lợi nhuận gộp nghìn tỷ đồng, nhưng MB Ageas Life có các khoản chi phí cho việc bán hàng hay quản lý doanh nghiệp chiếm đa số, trong khi đó chi thuế thu nhập doanh nghiệp đưa về cho Nhà nước chỉ vài chục tỷ đồng. Điều này cũng khiến lợi nhuận sau thuế chỉ vỏn vẹn hơn 64 tỷ đồng.

Chuyển cơ quan điều tra nếu phát hiện sai phạm

Ngày 29/6/2023, Bộ Tài chính đã ban hành kết luận thanh tra về việc thanh tra chuyên đề bán sản phẩm bảo hiểm thông qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài và nội dung liên quan tại MB Ageas Life. Bộ Tài chính đã chọn thời kỳ thanh tra là năm 2021 và các thời kỳ có liên quan.

Qua thanh tra cho thấy, các quy trình, quy chế của MB Ageas Life chưa có quy định xử lý kỷ luật đối với cá nhân là nhân viên thuộc đại lý tổ chức là ngân hàng MBBank.

Quy trình tuyển dụng, đào tạo đại lý kênh bancass chưa có bước đối soát với ngân hàng về danh sách nhân viên tham gia đào tạo trước khi tổ chức đào tạo.

Qua thanh tra phát hiện 31 trường hợp đại lý bảo hiểm chưa thực hiện đúng quy định trong quá trình triển khai bảo hiểm.

MB Ageas Life hạch toán các khoản chi phí liên quan đến hoạt động bancass là chi phí được trừ khi xác định thu nhập chịu thuế thu nhập doanh nghiệp năm 2021 chưa đúng quy định về kinh doanh bảo hiểm và quy định pháp luật về thuế gần 6 tỷ đồng.

Trong đó, MB Ageas Life chi trả chi phí hoa hồng đại lý đối với các hợp đồng bảo hiểm đã bị hủy, chưa thu hồi đại lý số tiền 748 triệu đồng; Chi trả chi phí đối với các hợp đồng bảo hiểm ước tính số liệu hoa hồng và thưởng cho các hợp đồng bảo hiểm khai thác bởi đại lý chưa chính xác tại thời điểm 31/12/2021 là 950 triệu đồng; Chi trả chi phí Công ty đã chi thưởng trực tiếp cho các chi nhánh, cá nhân là nhân viên thuộc các đại lý tổ chức số tiền 3,245 tỷ đồng; Chi trả chi phí đối với khoản chi phụ cấp cố định cho 31 đại lý cá nhân số tiền hơn 1 tỷ đồng.

Bộ Tài chính giao Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm tiến hành rà soát các hành vi vi phạm của MB Ageas Life để tiến hành xử lý. Giao Tổng cục Thuế chỉ đạo Cục thuế thành phố Hà Nội và các đơn vị có liên quan tiến hành đôn đốc, rà soát việc MB Ageas Life thực hiện kê khai, tuân thủ quy định pháp luật về thuế, hóa đơn, qua đó tiến hành xử lý đối với các hành vi vi phạm về thuế, hóa đơn.

Bộ Tài chính cũng yêu cầu MB Ageas Life rà soát, hoàn thiện việc xây dựng, triển khai và giám sát việc thực hiện các quy trình, quy chế theo quy định pháp luật, thường xuyên kiểm tra việc chấp hành pháp luật, các quy trình nghiệp vụ và quy định nội bộ.

Rà soát, tăng cường công tác quản lý việc triển khai bán bảo hiểm qua tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài để kiểm soát tình hình hủy bỏ hợp đồng bảo hiểm nhằm đảm bảo quyền lợi của người tham gia bảo hiểm.

Chấn chỉ công tác đào tạo đại lý, công tác quản lý đại lý bảo hiểm, đảm bảo đại lý bảo hiểm thực hiện đúng quy định của pháp luật.

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính chỉ đạo, trong quá trình tiếp nhận, xử lý thông tin, kiến nghị, phản ánh của khách hàng tham gia bảo hiểm, trường hợp phát hiện vi phạm có dấu hiệu tội phạm thì chuyển ngay hồ sơ, tài liệu đến Cơ quan điều tra hoặc Viện Kiểm sát nhân dân có thẩm quyền để xử lý theo quy định.

Ngoài ra, tiếp tục rà soát, điều chỉnh các khoản chi phí hoạt động đại lý bảo hiểm, đảm bảo các khoản chi phí phải phục vụ cho hoạt động kinh doanh bảo hiểm, có đầy đủ chứng từ, bằng chứng chứng minh, phù hợp với quy định pháp luật.

Với các khoản chi phí hoạt động kinh doanh bảo hiểm chưa quy định tại Luật và các văn bản hướng dẫn, đề nghị xin ý kiến cơ quan Nhà nước để thực hiện.

Rà soát, điều chỉnh công tác hạch toán, kế toán; không phân bổ các chi phí do doanh nghiệp bảo hiểm chi trả, hạch toán không đúng theo quy định vào các quỹ chủ hợp đồng bảo hiểm.