Chẳng lẽ cứ để sách giáo khoa cao, cao mãi...?

Giá bán sách giáo khoa là một chủ đề nóng, thường xuyên được đặt ra trước thềm mỗi năm học mới.
Ổn định thị trường sách giáo khoa trước thềm năm học mới Đề xuất đưa sách giáo khoa vào nhóm hàng thiết yếu Sách giáo khoa không phải “mỏ vàng” để thu lợi mãi được

Trong những năm qua, vấn đề giá bán sách giáo khoa liên tục gây nhiều tranh cãi từ phía cộng đồng phụ huynh, giáo viên học sinh, nhà xuất bản... trở thành một bài toán nhức nhối dành cho các cơ quan có thẩm quyền.

Nhiều người tự hỏi cuộc tranh luận này bao giờ mới tới hồi kết và đâu là giải pháp hợp lý cho vấn đề đã tốn quá nhiều giấy mực của báo giới và thời gian, công sức của xã hội?

Để giải quyết vấn đề này, trước hết chúng ta cần đi từ gốc rễ. Một điều không thể phủ nhận đó chính là chi phí sản xuất, in ấn và phân phối sách giáo khoa đòi hỏi một khoản tiền không hề nhỏ.

Đáng nói hơn, quá trình đưa con chữ lên mặt giấy và tới tay các em học sinh là cả một chặng đường dài, thông qua nhiều khâu phức tạp như biên tập, thiết kế, chế bản, xuất bản, in, phát hành… Vì thế, việc xuất hiện lỗ hổng, tạo cơ hội cho những hành vi không minh bạch là điều rất dễ xảy ra.

Trên thực tế, đã từng xuất hiện những tranh cãi xoay quanh việc các nhà xuất bản chưa lựa chọn nhà thầu của các khâu một cách hiệu quả và tiết kiệm chi phí nhất, đặc biệt là khâu in ấn và phát hành. Theo đó, có những hợp đồng về việc mua bán giấy in với giá cao hơn hẳn so với thị trường nhưng chất lượng không được đảm bảo.

Bên cạnh đó, một tình trạng nữa có thể xảy ra là việc định lượng số đơn “đặt hàng” của các địa phương diễn ra chậm trễ làm dư ra lượng hàng tồn kho nhất định. Việc phân bổ không hợp lý với thực tế doanh thu cho chi phí lãi vay và dự phòng giảm giá hàng tồn kho cũng có thể khiến giá thành sách giáo khoa bị đẩy lên gấp nhiều lần khi tới tay người tiêu dùng.

Một nguyên nhân lớn đẩy sự tranh cãi xoay quanh vấn đề này trở nên ngày càng căng thẳng hơn là do tính chất gần như độc quyền của một số ít nhà xuất bản trong việc phát hành sách giáo khoa. Điều này nghiễm nhiên dẫn đến sự thiếu cạnh tranh trong việc kinh doanh, tạo cơ hội cho việc “khống giá” lên cao mà không gặp trở ngại từ các nguồn cung khác

Sách giáo khoa được bày bán tại các cửa hàng sách, sẵn sàng cho năm học mới

Sách giáo khoa được bày bán tại các cửa hàng sách, sẵn sàng cho năm học mới
Ảnh: Báo Điện tử Chính phủ

Bên cạnh tình trạng luồn lách, “khống giá” thông qua các khâu sản xuất thì việc tỉ lệ chiết khấu cao cũng là một trong những nguyên nhân khiến sách giáo khoa trở nên đắt đỏ hơn so với mức hợp lý. Hiện tại, định mức được áp dụng là 29% đến 29,5% đối với sách giáo khoa, 35% đối với sách bài tập. Đây rõ ràng là những con số chưa phù hợp đối với một mặt hàng thiết yếu có số lượng phát hành lớn và ổn định.

Trên thực tế, sách giáo khoa không thuộc danh mục mặt hàng do Nhà nước định giá, bình ổn giá. Tuy nhiên, theo Luật Giá mới có hiệu lực từ 1/7/2024 thì giá sách giáo khoa sẽ được Nhà nước quy định giá tối đa. Đây có thể là một tín hiệu tích cực trong công tác giải quyết vấn đề giá sách giáo khoa bất cập từ phía Nhà nước.

Để giải quyết tranh cãi xoay quanh giá bán sách giáo khoa, các cơ quan có thẩm quyền cần phải thực hiện các chính sách và quy định phù hợp.

Trước hết, Chính phủ cần có kế hoạch thực hiện kiểm tra và kiểm soát sát sao, đột xuất về giá bán sách giáo khoa trên thị trường, nhất là vào thời gian cao điểm trước khi bắt đầu mỗi năm học, để đảm bảo triệt tiêu triệt để tình trạng “khống giá” do nhiều nguyên nhân không hợp lý của các nhà xuất bản.

Bên cạnh đó, chính sách về việc hỗ trợ tài chính trong các khâu sản xuất, phát hành,… cũng cần được xem xét, giúp giảm kinh phí ngay từ quá trình xuất bản để sách được đến tay học sinh với một mức giá ưu đãi nhất.

Đồng thời, dựa theo quy luật cung cầu của thị trường về tất cả các mặt hàng, trong đó không loại trừ sách giáo khoa, việc cạnh tranh mua bán nên cần được điều chỉnh và khuyến khích hơn nữa để giảm thiểu khả năng độc quyền của các nhà xuất bản.

Việc cấp thiết cần làm chính là lựa chọn, tìm ra những nhà xuất bản uy tín, đáp ứng đủ nhân lực và năng lực sản xuất sách giáo khoa để tăng tỷ lệ cạnh tranh, tích cực giảm giá thành sản phẩm sách giáo khoa xuống mức ưu đãi nhất với chất lượng tốt nhất.

Sách giáo khoa tại các cửa hàng thuộc hệ thống phát hành của NXBGDVN và các Công ty Sách – Thiết bị trường học địa phương
Sách giáo khoa tại các cửa hàng thuộc hệ thống phát hành của NXBGDVN và các Công ty Sách – Thiết bị trường học địa phương. Ảnh: TL/Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam

Về phía các nhà xuất bản và đơn vị thầu của các khâu sản xuất, để hướng tới mục tiêu chung giảm chi phí chứ không giảm chất lượng thì việc áp dụng công nghệ số hoá là một điều cần được cân nhắc nghiên cứu và áp dụng càng nhanh càng tốt.

Tuy vậy, tất cả những giải pháp sẽ chỉ là lý thuyết nếu không được áp dụng một cách triệt để và có hiệu quả. Trên thực tế hiện nay, mặc dù đã có một số nỗ lực trong việc giải quyết vấn đề giá bán sách giáo khoa tại Việt Nam, nhưng những tranh cãi và phản ánh thì chưa bao giờ dứt.

Câu trả lời cho câu hỏi “bao giờ cuộc tranh cãi về giá bán sách giáo khoa kết thúc?” chỉ có khi các giải pháp được các bên liên quan thực hiện một cách bền vững, mang lại lợi ích cho cả cộng đồng giáo dục và người tiêu dùng!

Mai Lê

Tin mới cập nhật

Hiệu quả tiết kiệm chống lãng phí nhìn từ dự án đường dây 500kV mạch 3

Hiệu quả tiết kiệm chống lãng phí nhìn từ dự án đường dây 500kV mạch 3

Đường dây 500kV mạch đã trở thành hình mẫu về câu chuyện phòng, chống lãng phí trong đầu tư công, kịp thời đóng góp nguồn lực cho phát triển kinh tế- xã hội.
Khắc phục hậu quả mưa lũ sau bão số 3: Lan toả mạnh mẽ tinh thần đoàn kết, đồng lòng

Khắc phục hậu quả mưa lũ sau bão số 3: Lan toả mạnh mẽ tinh thần đoàn kết, đồng lòng

Hoàn lưu bão số 3 đang gây ra những đợt lũ, sạt lở đất trên miền Bắc cũng là lúc cả hệ thống chính trị, người dân cả nước gồng sức giảm thiểu hậu quả bão lũ.
Thành lập Hội đồng Lúa gạo quốc gia: Điều chỉnh thể chế phát triển ngành lúa gạo

Thành lập Hội đồng Lúa gạo quốc gia: Điều chỉnh thể chế phát triển ngành lúa gạo

Bộ Công Thương và Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn vừa thống nhất cao việc đề xuất thành lập Hội đồng Lúa gạo quốc gia.
Những thách thức pháp lý dai dẳng về môi trường đầu tư: Góc nhìn doanh nghiệp châu Âu

Những thách thức pháp lý dai dẳng về môi trường đầu tư: Góc nhìn doanh nghiệp châu Âu

Báo cáo của Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham) quý II năm 2024 vừa cung cấp thêm góc nhìn về môi trường đầu tư tại Việt Nam.
Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo nóng khi phát hiện sai sót ở các trung tâm đăng kiểm

Bộ Giao thông Vận tải chỉ đạo nóng khi phát hiện sai sót ở các trung tâm đăng kiểm

Bộ Giao thông Vận tải yêu cầu Cục Đăng kiểm tăng cường kiểm tra các trung tâm đăng kiểm nhằm phòng ngừa, ngăn chặn từ sớm, từ xa nguy cơ tham nhũng, tiêu cực.
Chuyên gia nói gì về việc “lương tăng 1 đồng, giá tăng 3 đồng”?

Chuyên gia nói gì về việc “lương tăng 1 đồng, giá tăng 3 đồng”?

Để tránh “lương tăng 1 đồng, giá tăng 3 đồng”, cần rà soát đầu vào, đầu ra giá thành hàng hoá, quản lý giá phù hợp để không tạo ra những cú sốc về giá.
Tiền tài khoản

Tiền tài khoản ''không cánh mà bay'' và nỗi lo an toàn ngân hàng điện tử

Gần đây, tài khoản ngân hàng điện tử của một số khách hàng bỗng nhiên “bốc hơi” lên đến cả tỷ đồng đã cho thấy những kẽ hở "chết người" của loại hình này.
Điểm chuẩn vào lớp 10: Đỉnh cao hay vực sâu?

Điểm chuẩn vào lớp 10: Đỉnh cao hay vực sâu?

Suốt 1 tháng qua, nếu có từ khoá nào “hot” nhất thì hẳn đó là điểm chuẩn vào lớp 10 khi người ta không biết gọi đúng tên là gì, đỉnh cao hay vực sâu.
Hà Nội: Khi nào mới hết những vụ cháy nhà, chết người thảm khốc?

Hà Nội: Khi nào mới hết những vụ cháy nhà, chết người thảm khốc?

Vụ cháy nhà thảm khốc trong một tối mưa tại Định Công Hạ, quận Hoàng Mai, Hà Nội cho thấy vẫn còn nguyên nỗi lo khi hoả hoạn luôn đe doạ mạng sống con người.
Hãy để ông Thích Minh Tuệ được toại nguyện an nhiên ẩn tu

Hãy để ông Thích Minh Tuệ được toại nguyện an nhiên ẩn tu

Sau tất thảy những ồn ào, ông Lê Anh Tú (Thích Minh Tuệ) đã chọn lối ẩn tu cho riêng mình và sự lựa chọn đó cần được tôn trọng.

Tin khác

Đừng biến Thích Minh Tuệ thành người nổi tiếng bất đắc dĩ!

Đừng biến Thích Minh Tuệ thành người nổi tiếng bất đắc dĩ!

Không tu tại ngôi chùa nào, chọn lối đi riêng cho tu tập của mình, người đàn ông mang tên Thích Minh Tuệ bỗng nổi tiếng một cách bất đắc dĩ cả mấy tuần nay.
Điện mặt trời mái nhà: Đừng ‘bới lông tìm vết’ để rồi ‘nhìn gà hóa cuốc’

Điện mặt trời mái nhà: Đừng ‘bới lông tìm vết’ để rồi ‘nhìn gà hóa cuốc’

Xây dựng các chính sách bao giờ cũng hướng đến mục tiêu hài hoà các lợi ích và chính sách cho điện mặt trời áp mái tự sản, tự tiêu cũng không ngoại lệ.
Thấy gì từ thông điệp kiên quyết của một số Bí thư Tỉnh ủy về quản lý đất đai?

Thấy gì từ thông điệp kiên quyết của một số Bí thư Tỉnh ủy về quản lý đất đai?

Xử lý nghiêm tình trạng cán bộ tham nhũng, gây phiền hà cho người dân, doanh nghiệp trong công tác đất đai là thông điệp đáng chú ý của một số Bí thư Tỉnh uỷ.
Lật tẩy chiêu trò lừa đảo "giúp thu hồi vốn bị lừa"

Lật tẩy chiêu trò lừa đảo "giúp thu hồi vốn bị lừa"

Người bị lừa đảo trên mạng chịu nỗi đau mất tiền nhưng lại còn có những đối tượng lợi dụng tâm lý “của đau con xót” để tiếp tục lừa bằng chiêu "giúp thu hồi".
Ồn ào quanh TikTok “Vua quạt” và câu chuyện thượng tôn pháp luật trong kinh doanh

Ồn ào quanh TikTok “Vua quạt” và câu chuyện thượng tôn pháp luật trong kinh doanh

Câu chuyện quanh vụ việc TikTok “Vua quạt” đang ồn ào nhiều ngày nay thêm một lần nữa cho thấy tầm quan trọng của thượng tôn pháp luật.
“Dị nhân" cầu mưa: Siêu năng lực hay lợi dụng mạng xã hội tiếp tay cho mê tín dị đoan?

“Dị nhân" cầu mưa: Siêu năng lực hay lợi dụng mạng xã hội tiếp tay cho mê tín dị đoan?

Mạng xã hội mấy ngày nay xôn xao câu chuyện một “dị nhân” có khả năng “hô phong hoán vũ” cho một số tỉnh phía Nam đang gặp hạn hán nặng.
Thị trường vàng cần những giải pháp đủ mạnh để bình ổn lâu dài

Thị trường vàng cần những giải pháp đủ mạnh để bình ổn lâu dài

Những ngày gần đây thị trường vàng trong nước như một con ngựa bất kham khi giá vàng tiếp tục diễn biến bất thường.
Bóng đá Việt Nam hậu Troussier: Hình ảnh nào cho Liên đoàn Bóng đá Việt Nam?

Bóng đá Việt Nam hậu Troussier: Hình ảnh nào cho Liên đoàn Bóng đá Việt Nam?

Liên đoàn Bóng đá Việt Nam vừa phải sa thải huấn luyện viên Philippe Troussier song sự việc đã sự việc đặt ra nhiều câu hỏi về hình ảnh của cơ quan này.
Truyền lửa cho những khát khao sống và cống hiến của thanh niên

Truyền lửa cho những khát khao sống và cống hiến của thanh niên

Lịch sử cho thấy, khơi dậy, truyền lửa cho những khát khao sống và cống hiến của thanh niên luôn thuộc trong số các công việc quan trọng nhất của mỗi quốc gia.
Thủ tướng Chính phủ: Dứt điểm thực hiện hóa đơn điện tử trong bán lẻ xăng dầu trong tháng 3

Thủ tướng Chính phủ: Dứt điểm thực hiện hóa đơn điện tử trong bán lẻ xăng dầu trong tháng 3

Tại phiên họp Chính phủ tháng 2, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính yêu cầu dứt điểm việc phát hành hoá đơn điện tử trong bán lẻ xăng dầu trong tháng 3/2024.

Đọc nhiều

Infographic | Những thay đổi mới nhất về quy chế tuyển sinh đại học 2025

Infographic | Những thay đổi mới nhất về quy chế tuyển sinh đại học 2025

Bộ Giáo dục và Đào tạo vừa ban hành Thông tư 06/2025 sửa đổi, bổ sung quy chế tuyển sinh đại học, cao đẳng ngành giáo dục mầm non, áp dụng từ năm 2025.
Infographic | Những tỉnh, thành có thu nhập bình quân cao nhất nước

Infographic | Những tỉnh, thành có thu nhập bình quân cao nhất nước

Trong số 63 tỉnh, thành phố, địa phương nào có thu nhập bình quân đầu người cao nhất nước?
Infographic | Những điểm cần lưu ý thi tốt nghiệp lớp 10 công lập

Infographic | Những điểm cần lưu ý thi tốt nghiệp lớp 10 công lập

Kỳ thi tốt nghiệp lớp 10 THPT năm học 2025-2026 của Hà Nội diễn ra vào đầu tháng 6. Dưới đây là các mốc thời gian quan trọng thí sinh cần nhớ.
Hà Nội: Gian nan tìm hạn sử dụng thực phẩm trong siêu thị

Hà Nội: Gian nan tìm hạn sử dụng thực phẩm trong siêu thị

Người tiêu dùng đã rất khó khăn trong việc tìm kiếm hạn sử dụng khi mua đồ ăn tại siêu thị ăn vặt Mlem Mlem và LOOKLOOK Đồng giá 19k.
Nhận định chứng khoán 20/3: Giải ngân thăm dò

Nhận định chứng khoán 20/3: Giải ngân thăm dò

Các chuyên gia chứng khoán khuyến nghị, nhà đầu tư có thể cân nhắc giải ngân thăm dò tỷ trọng nhỏ ở các nhịp rung lắc trong các phiên tiếp theo.
Vắng người mua, đồ chơi Baby Three ‘ế ẩm’

Vắng người mua, đồ chơi Baby Three ‘ế ẩm’

Sau lùm xùm liên quan đến chủ quyền quốc gia, đồ chơi Baby Three ‘ế chỏng chơ’ và đã mất dần sự yêu thích của người tiêu dùng Việt Nam.
Vì sao xuất khẩu rau quả đang ‘gặp khó’?

Vì sao xuất khẩu rau quả đang ‘gặp khó’?

Tình trạng kiểm soát chất lượng gắt gao từ Trung Quốc đang tạo ra những trở ngại lớn đối với ngành xuất khẩu rau quả Việt Nam.
Hỗ trợ thanh niên lập nghiệp về chuyển đổi số

Hỗ trợ thanh niên lập nghiệp về chuyển đổi số

Dự án: “Hướng tới tương lai chuyển đổi số ở Việt Nam” sau 1 năm triển khai đã hỗ trợ nhiều bạn trẻ kỹ năng lập nghiệp và thúc đẩy bình đẳng giới.
Nhận định chứng khoán 19/3: Hạn chế mua mới

Nhận định chứng khoán 19/3: Hạn chế mua mới

Các chuyên gia chứng khoán khuyến nghị, nhà đầu tư cân nhắc hạn chế việc mua mới và kiên nhẫn chờ đợi nhịp chỉnh về vùng hỗ trợ 1.286-1.290 điểm.
Infographic | Trường hợp được tăng lương hưu lần 3 từ 1/7/2025

Infographic | Trường hợp được tăng lương hưu lần 3 từ 1/7/2025

Từ ngày 1/7/2025, một số nhóm đối tượng sẽ tiếp tục được điều chỉnh tăng lương hưu lần thứ 3, sau hai đợt tăng trước đó vào năm 2024.
Phiên bản di động