Chẳng lẽ cứ để sách giáo khoa cao, cao mãi...?

Giá bán sách giáo khoa là một chủ đề nóng, thường xuyên được đặt ra trước thềm mỗi năm học mới.
Ổn định thị trường sách giáo khoa trước thềm năm học mới Đề xuất đưa sách giáo khoa vào nhóm hàng thiết yếu Sách giáo khoa không phải “mỏ vàng” để thu lợi mãi được

Trong những năm qua, vấn đề giá bán sách giáo khoa liên tục gây nhiều tranh cãi từ phía cộng đồng phụ huynh, giáo viên học sinh, nhà xuất bản... trở thành một bài toán nhức nhối dành cho các cơ quan có thẩm quyền.

Nhiều người tự hỏi cuộc tranh luận này bao giờ mới tới hồi kết và đâu là giải pháp hợp lý cho vấn đề đã tốn quá nhiều giấy mực của báo giới và thời gian, công sức của xã hội?

Để giải quyết vấn đề này, trước hết chúng ta cần đi từ gốc rễ. Một điều không thể phủ nhận đó chính là chi phí sản xuất, in ấn và phân phối sách giáo khoa đòi hỏi một khoản tiền không hề nhỏ.

Đáng nói hơn, quá trình đưa con chữ lên mặt giấy và tới tay các em học sinh là cả một chặng đường dài, thông qua nhiều khâu phức tạp như biên tập, thiết kế, chế bản, xuất bản, in, phát hành… Vì thế, việc xuất hiện lỗ hổng, tạo cơ hội cho những hành vi không minh bạch là điều rất dễ xảy ra.

Trên thực tế, đã từng xuất hiện những tranh cãi xoay quanh việc các nhà xuất bản chưa lựa chọn nhà thầu của các khâu một cách hiệu quả và tiết kiệm chi phí nhất, đặc biệt là khâu in ấn và phát hành. Theo đó, có những hợp đồng về việc mua bán giấy in với giá cao hơn hẳn so với thị trường nhưng chất lượng không được đảm bảo.

Bên cạnh đó, một tình trạng nữa có thể xảy ra là việc định lượng số đơn “đặt hàng” của các địa phương diễn ra chậm trễ làm dư ra lượng hàng tồn kho nhất định. Việc phân bổ không hợp lý với thực tế doanh thu cho chi phí lãi vay và dự phòng giảm giá hàng tồn kho cũng có thể khiến giá thành sách giáo khoa bị đẩy lên gấp nhiều lần khi tới tay người tiêu dùng.

Một nguyên nhân lớn đẩy sự tranh cãi xoay quanh vấn đề này trở nên ngày càng căng thẳng hơn là do tính chất gần như độc quyền của một số ít nhà xuất bản trong việc phát hành sách giáo khoa. Điều này nghiễm nhiên dẫn đến sự thiếu cạnh tranh trong việc kinh doanh, tạo cơ hội cho việc “khống giá” lên cao mà không gặp trở ngại từ các nguồn cung khác

Sách giáo khoa được bày bán tại các cửa hàng sách, sẵn sàng cho năm học mới

Sách giáo khoa được bày bán tại các cửa hàng sách, sẵn sàng cho năm học mới
Ảnh: Báo Điện tử Chính phủ

Bên cạnh tình trạng luồn lách, “khống giá” thông qua các khâu sản xuất thì việc tỉ lệ chiết khấu cao cũng là một trong những nguyên nhân khiến sách giáo khoa trở nên đắt đỏ hơn so với mức hợp lý. Hiện tại, định mức được áp dụng là 29% đến 29,5% đối với sách giáo khoa, 35% đối với sách bài tập. Đây rõ ràng là những con số chưa phù hợp đối với một mặt hàng thiết yếu có số lượng phát hành lớn và ổn định.

Trên thực tế, sách giáo khoa không thuộc danh mục mặt hàng do Nhà nước định giá, bình ổn giá. Tuy nhiên, theo Luật Giá mới có hiệu lực từ 1/7/2024 thì giá sách giáo khoa sẽ được Nhà nước quy định giá tối đa. Đây có thể là một tín hiệu tích cực trong công tác giải quyết vấn đề giá sách giáo khoa bất cập từ phía Nhà nước.

Để giải quyết tranh cãi xoay quanh giá bán sách giáo khoa, các cơ quan có thẩm quyền cần phải thực hiện các chính sách và quy định phù hợp.

Trước hết, Chính phủ cần có kế hoạch thực hiện kiểm tra và kiểm soát sát sao, đột xuất về giá bán sách giáo khoa trên thị trường, nhất là vào thời gian cao điểm trước khi bắt đầu mỗi năm học, để đảm bảo triệt tiêu triệt để tình trạng “khống giá” do nhiều nguyên nhân không hợp lý của các nhà xuất bản.

Bên cạnh đó, chính sách về việc hỗ trợ tài chính trong các khâu sản xuất, phát hành,… cũng cần được xem xét, giúp giảm kinh phí ngay từ quá trình xuất bản để sách được đến tay học sinh với một mức giá ưu đãi nhất.

Đồng thời, dựa theo quy luật cung cầu của thị trường về tất cả các mặt hàng, trong đó không loại trừ sách giáo khoa, việc cạnh tranh mua bán nên cần được điều chỉnh và khuyến khích hơn nữa để giảm thiểu khả năng độc quyền của các nhà xuất bản.

Việc cấp thiết cần làm chính là lựa chọn, tìm ra những nhà xuất bản uy tín, đáp ứng đủ nhân lực và năng lực sản xuất sách giáo khoa để tăng tỷ lệ cạnh tranh, tích cực giảm giá thành sản phẩm sách giáo khoa xuống mức ưu đãi nhất với chất lượng tốt nhất.

Sách giáo khoa tại các cửa hàng thuộc hệ thống phát hành của NXBGDVN và các Công ty Sách – Thiết bị trường học địa phương
Sách giáo khoa tại các cửa hàng thuộc hệ thống phát hành của NXBGDVN và các Công ty Sách – Thiết bị trường học địa phương. Ảnh: TL/Báo điện tử Đảng Cộng sản Việt Nam

Về phía các nhà xuất bản và đơn vị thầu của các khâu sản xuất, để hướng tới mục tiêu chung giảm chi phí chứ không giảm chất lượng thì việc áp dụng công nghệ số hoá là một điều cần được cân nhắc nghiên cứu và áp dụng càng nhanh càng tốt.

Tuy vậy, tất cả những giải pháp sẽ chỉ là lý thuyết nếu không được áp dụng một cách triệt để và có hiệu quả. Trên thực tế hiện nay, mặc dù đã có một số nỗ lực trong việc giải quyết vấn đề giá bán sách giáo khoa tại Việt Nam, nhưng những tranh cãi và phản ánh thì chưa bao giờ dứt.

Câu trả lời cho câu hỏi “bao giờ cuộc tranh cãi về giá bán sách giáo khoa kết thúc?” chỉ có khi các giải pháp được các bên liên quan thực hiện một cách bền vững, mang lại lợi ích cho cả cộng đồng giáo dục và người tiêu dùng!

Mai Lê

Tin mới cập nhật

Từ lừa đảo trên mạng đến nỗi lo an toàn dữ liệu

Từ lừa đảo trên mạng đến nỗi lo an toàn dữ liệu

Ngoài nỗi lo tiền mất tật mang từ lừa đảo trên mạng còn một nỗi lo ít được nhắc đến đó là dữ liệu doanh nghiệp, dữ liệu công dân có được mức độ an toàn đến đâu.
Câu chuyện nồng độ cồn: Từ quy định đến xây dựng ý thức công dân

Câu chuyện nồng độ cồn: Từ quy định đến xây dựng ý thức công dân

Câu chuyện về luật hóa quy định nồng độ cồn bằng 0 khi tham gia giao thông đang thu hút sự quan tâm của dư luận nhưng phía sau đó còn là cả câu chuyện lớn hơn.
Ngẫm chuyện thương mại điện tử từ việc chậm chân trong giao hàng chặng cuối

Ngẫm chuyện thương mại điện tử từ việc chậm chân trong giao hàng chặng cuối

Thương mại điện tử của Việt Nam phát triển nhanh nhưng việc “chậm chân” trong giao hàng chặng cuối đang là cái “gót chân Achilles".
Ứng dụng công nghệ giúp nâng cao hình ảnh của lực lượng cảnh sát giao thông

Ứng dụng công nghệ giúp nâng cao hình ảnh của lực lượng cảnh sát giao thông

Mối quan tâm của đại biểu Quốc hội khi thảo luận Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ là cải thiện hình ảnh lực lượng cảnh sát giao thông.
Đừng ảo tưởng bằng giỏi đại học là "chìa khóa" vạn năng

Đừng ảo tưởng bằng giỏi đại học là "chìa khóa" vạn năng

Ra trường với tấm bằng giỏi, thế nhưng khi xin được việc lại không thể đáp ứng được chuyên môn, hoặc không nơi nào nhận, đó là thực tế hiện nay.
Dạy thêm học thêm: Loay hoay chuyện “chính danh” đến bao giờ?

Dạy thêm học thêm: Loay hoay chuyện “chính danh” đến bao giờ?

Trên diễn đàn Quốc hội, ý kiến nhiều đại biểu cho rằng, cần đưa việc dạy thêm học thêm thành ngành nghề kinh doanh có điều kiện để thuận quản lý.
Viết trong ngày Nhà giáo Việt Nam: Học đường vẫn phải là nơi tốt nhất lan tỏa tình thương

Viết trong ngày Nhà giáo Việt Nam: Học đường vẫn phải là nơi tốt nhất lan tỏa tình thương

Giữa những hình ảnh phản cảm về lạm thu, bạo lực học đường, có niềm tin rằng nơi đây vẫn sẽ là nơi lan toả tình thương để chắp cánh tương lai cho các em.
Thu hút và trọng dụng nhân tài thúc đẩy phát triển công nghiệp quốc phòng

Thu hút và trọng dụng nhân tài thúc đẩy phát triển công nghiệp quốc phòng

Nghị quyết số 08-NQ/TW, ngày 26/1/2022 của Bộ Chính trị (khóa XIII) về phát triển công nghiệp quốc phòng xác định đây phải là mũi nhọn của công nghiệp quốc gia.
Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu: Đáp ứng kịp thời yêu cầu từ thực tiễn

Nghị định mới về kinh doanh xăng dầu: Đáp ứng kịp thời yêu cầu từ thực tiễn

Sau nhiều thời gian chờ đợi, Nghị định số 80/2023/NĐ-CP của Chính phủ đã được ban hành, giải quyết những bất cập về kinh doanh xăng dầu hiện nay.
Bệnh viện thiếu thuốc, hiệu thuốc “bao nhiêu cũng có”

Bệnh viện thiếu thuốc, hiệu thuốc “bao nhiêu cũng có”

Tình trạng bệnh viện thiếu thuốc điều trị, đặc biệt là các loại thuốc đặc thù thì ngay ở hiệu thuốc bên kia đường, thuốc gì cũng có đã không còn xa lạ...

Tin khác

Hà Nội ghi dấu ấn thành phố đổi mới sáng tạo

Hà Nội ghi dấu ấn thành phố đổi mới sáng tạo

Đổi mới sáng tạo đang ghi những dấu ấn phát triển mới cho thủ đô Hà Nội trong dòng chảy sôi động của thời đại thay cho cái định danh “không vội được đâu”.
“Nhuộm áo” cho gạo Séng Cù: Đừng để màu sắc đánh lừa tri giác

“Nhuộm áo” cho gạo Séng Cù: Đừng để màu sắc đánh lừa tri giác

Gạo Séng Cù là hạt ngọc vùng Tây Bắc nay bỗng có… màu xanh, câu chuyện này hoá ra chỉ là chiêu trò đánh lừa người tiêu dùng nhằm cốt để bán được hàng.
Khi Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh từ chối tiếp công dân là Phó giám đốc Sở

Khi Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh từ chối tiếp công dân là Phó giám đốc Sở

Tuần qua một việc gây chú ý là Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi từ chối tiếp công dân với lý do nội dung tiếp thuộc thẩm quyền quản lý của công dân này phụ trách.
Làm đường cao tốc: Đừng để một chủ trương lớn bị mang tiếng

Làm đường cao tốc: Đừng để một chủ trương lớn bị mang tiếng

Đẩy nhanh thi công hệ thống đường cao tốc là chủ trương lớn của Chính phủ nhưng giải pháp của Bộ chủ quản khắc phục bất cập trong thi công chưa thật thuyết phục
Xoá sổ trang web chuyên cung cấp dữ liệu vi phạm bản quyền: Vui và buồn

Xoá sổ trang web chuyên cung cấp dữ liệu vi phạm bản quyền: Vui và buồn

Một địa chỉ khét tiếng, cũng là nền tảng có xuất xứ Việt Nam chuyên cung cấp phim lậu cùng nhiều dữ liệu vi phạm bản quyền khác vừa bị đánh sập.
Hoá đơn điện tử trong kinh doanh xăng dầu: Đừng “ngại” khi triển khai

Hoá đơn điện tử trong kinh doanh xăng dầu: Đừng “ngại” khi triển khai

Phát hành hóa đơn điện tử trong kinh doanh xăng dầu tưởng thuận lợi nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn tỏ ra e ngại, cho rằng không cần thiết.
Từ vụ việc nhà khoa học Đinh Công Hướng nghĩ về thương mại hoá các kết quả nghiên cứu

Từ vụ việc nhà khoa học Đinh Công Hướng nghĩ về thương mại hoá các kết quả nghiên cứu

Vụ việc PGS.TS Đinh Công Hướng bị người khác tố là vi phạm “liêm chính khoa học” kéo theo không ít rắc rối cho ông song cũng đặt ra nhiều câu hỏi không mới.
Kỳ lạ đề xuất doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu được quyền nghỉ bán… nếu lỗ

Kỳ lạ đề xuất doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu được quyền nghỉ bán… nếu lỗ

Lãnh đạo một doanh nghiệp bán lẻ xăng dầu vừa có một đề nghị gây xôn xao khi có "ý tưởng được quyền đóng cửa nghỉ bán ngay lập tức khi kinh doanh không có lãi.
“Móng tay nhọn” cho “vỏ quýt dày” trên nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới

“Móng tay nhọn” cho “vỏ quýt dày” trên nền tảng thương mại điện tử xuyên biên giới

Các nền tảng thương mại xuyên biên giới bên cạnh những tiện ích đã tích hợp cả giả mạo, bạo lực, xâm phạm chủ quyền đang đòi hỏi những “móng tay nhọn” quản lý.
Loạn bác sĩ, dược sĩ quảng cáo sữa trái pháp luật, vai trò Bộ Y tế ở đâu?

Loạn bác sĩ, dược sĩ quảng cáo sữa trái pháp luật, vai trò Bộ Y tế ở đâu?

Mạng xã hội liên tiếp xuất hiện loạt người tự xưng bác sĩ rồi dược sĩ chê sữa trái cây, khuyên dùng sữa Cô gái Hà Lan…, vai trò Bộ Y tế ở đâu?
Xem thêm

Đọc nhiều

Phản ánh mua hàng chưa đảm bảo chất lượng: EVN Hải Dương và cơ quan chức năng nói gì?

Phản ánh mua hàng chưa đảm bảo chất lượng: EVN Hải Dương và cơ quan chức năng nói gì?

Đại diện Công ty TNHH MTV Điện lực Hải Dương đã có trao đổi với Báo Công Thương liên quan đến phản ánh mua sản phẩm LBFCO 35kV không đạt tiêu chuẩn kỹ thuật.
Bộ Công an: Xử lý vi phạm nồng độ cồn không ngoại lệ, không vùng cấm

Bộ Công an: Xử lý vi phạm nồng độ cồn không ngoại lệ, không vùng cấm

Đại diện Cục Cảnh sát giao thông khẳng định xử lý vi phạm nồng độ cồn không có vùng cấm, không ngoại lệ, không ngày nghỉ và "đi vào bữa cơm của mỗi gia đình".
Thất vọng sau đêm diễn của sao Việt

Thất vọng sau đêm diễn của sao Việt

Không ít sao Việt khi hát live tại sự kiện hoàn toàn khác so với bản thu âm, khiến khán giả không khỏi thất vọng.
Nhịp cầu Công Thương ngày 28/11: Phản ánh liên quan Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, Công ty HTV – TMS

Nhịp cầu Công Thương ngày 28/11: Phản ánh liên quan Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, Công ty HTV – TMS

Nhịp cầu Công Thương ngày 28/11 nhận phản ánh liên quan đến Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn, công ty HTV – TMS và nhiều đơn vị khác.
Giá tiêu hôm nay 28/11/2023: Đồng loạt tăng từ 500 - 1.000 đồng/kg

Giá tiêu hôm nay 28/11/2023: Đồng loạt tăng từ 500 - 1.000 đồng/kg

Cập nhật giá tiêu hôm nay ngày 28/11/2023, giá tiêu Đắk Lắk, Gia Lai, giá tiêu Bà Rịa - Vũng Tàu hôm nay tăng hay giảm; giá tiêu mới nhất ngày 28/11 thế nào?
Giá xăng dầu hôm nay ngày 29/11/2023: Giá dầu thế giới tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay ngày 29/11/2023: Giá dầu thế giới tăng vọt

Giá xăng dầu hôm nay ngày 29/11/2023 bất ngờ tăng vọt, trong đó giá dầu Brent vượt mốc 80 USD/thùng và giá dầu WTI đạt trên mức 76 USD/thùng.
Giá xăng dầu hôm nay ngày 30/11/2023: Giá dầu thế giới tiếp tục tăng

Giá xăng dầu hôm nay ngày 30/11/2023: Giá dầu thế giới tiếp tục tăng

Giá xăng dầu hôm nay ngày 30/11/2023 tiếp tục tăng trưởng, trong đó, giá dầu Brent vượt mốc 81 USD/thùng và giá dầu WTI trên 77 USD/thùng.
Ngẫm chuyện thương mại điện tử từ việc chậm chân trong giao hàng chặng cuối

Ngẫm chuyện thương mại điện tử từ việc chậm chân trong giao hàng chặng cuối

Thương mại điện tử của Việt Nam phát triển nhanh nhưng việc “chậm chân” trong giao hàng chặng cuối đang là cái “gót chân Achilles".
Dự báo thời tiết Hà Nội ngày mai 1/12/2023: Hà Nội có mưa nhỏ rải rác, trời rét

Dự báo thời tiết Hà Nội ngày mai 1/12/2023: Hà Nội có mưa nhỏ rải rác, trời rét

Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn quốc gia dự báo, ngày mai 1/12/2023, khu vực Hà Nội nhiều mây, có mưa nhỏ rải rác, đêm và sáng trời rét.
Giá xăng dầu hôm nay ngày 1/12/2023: Dầu giảm giá

Giá xăng dầu hôm nay ngày 1/12/2023: Dầu giảm giá

Giá xăng dầu hôm nay ngày 1/12/2023 quay đầu giảm nhẹ, trong đó dầu WTI giảm 0,4%, dầu Brent giảm hơn 0,3%.
Phiên bản di động