Logistics Việt Nam trước nguy cơ mất thị phần nếu chậm chuyển đổi

Logistics Việt Nam đứng trước nguy cơ mất thị phần quốc tế nếu chậm chuyển đổi xanh do yêu cầu khắt khe về phát thải, tiêu chuẩn môi trường trong chuỗi cung ứng.

Xu hướng logistics xanh trong chuỗi cung ứng toàn cầu

Tăng trưởng xanh và phát triển bền vững được coi là yêu cầu không thể đảo ngược, phù hợp với xu thế toàn cầu. Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh đặt ra mục tiêu cơ cấu lại nền kinh tế gắn với đổi mới mô hình tăng trưởng, bảo đảm môi trường và công bằng xã hội.

Trong lĩnh vực logistics, xanh hóa không còn là xu hướng mà đã trở thành yêu cầu bắt buộc. Trên thế giới, nhiều hãng tàu và doanh nghiệp cảng biển đã triển khai lộ trình cắt giảm phát thải khí nhà kính, chuyển đổi sang năng lượng xanh, thậm chí sớm hơn lộ trình mà các quốc gia cam kết.

Ngành logistics Việt Nam hiện có quy mô thị trường khoảng 40-42 tỷ USD, tăng trưởng 14-16% mỗi năm, thuộc nhóm cao nhất Đông Nam Á. Tuy nhiên, chi phí logistics chiếm 16-18% GDP và mức phát thải carbon lớn, nhất là trong vận tải đường bộ.

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương)

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương)

Trao đổi với phóng viên Báo Công Thương, ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) nhận định, những năm gần đây, thị trường thế giới chứng kiến nhiều “cú sốc” ảnh hưởng dòng chảy hàng hóa toàn cầu, đặt ra yêu cầu cấp bách đối với khả năng thích ứng và phục hồi của logistics. Trong bối cảnh này, logistics xanh là “chìa khóa” giúp doanh nghiệp vượt qua thách thức.

Đầu tư vào phương tiện tiết kiệm nhiên liệu, container thông minh, số hóa quản lý kho bãi giúp bảo vệ môi trường, giảm chi phí dài hạn trong bối cảnh giá dầu, giá vận chuyển biến động.

Ông Hải cho rằng Việt Nam có nhiều cơ hội thúc đẩy logistics xanh nhờ hạ tầng giao thông ngày càng hoàn thiện và sự phát triển nhanh của thương mại điện tử. Năm 2024, quy mô thị trường bán lẻ trực tuyến đạt 25 tỷ USD, tăng 20% so với năm trước, đưa Việt Nam vào nhóm 10 quốc gia có tốc độ tăng trưởng thương mại điện tử nhanh nhất thế giới.

Tuy vậy, thách thức đặt ra không nhỏ. Doanh nghiệp, đặc biệt là khối nhỏ và vừa, gặp khó về vốn, công nghệ, nhận thức và nguồn nhân lực. “Chuyển đổi xanh hóa đòi hỏi chi phí đầu tư lớn, trong khi nhiều doanh nghiệp thiếu đội ngũ chuyên gia có kiến thức và năng lực triển khai”, ông Hải nói.

Theo ông, để thực hiện thành công, trước hết cần chuyển đổi năng lượng, với các phương tiện vận chuyển sử dụng điện tái tạo, hydrogen, LNG. Song song, cần tối ưu hóa quy trình như tăng quy mô vận tải, giảm xe chạy rỗng, xây dựng kho bãi và cảng thông minh, đồng thời tham gia các hoạt động bù trừ phát thải như trồng rừng.

Hướng đi mới của doanh nghiệp Việt

Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt, nhiều doanh nghiệp logistics Việt Nam xác định nếu không chuyển đổi xanh sẽ khó tồn tại. Ông Lê Thanh Hà, Phó Giám đốc Công ty CP Giao nhận vận tải Vàng nhấn mạnh, việc thực hiện các tiêu chí môi trường và logistics xanh là yêu cầu bắt buộc với doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay. Nếu không nhanh chóng chuyển đổi, doanh nghiệp sẽ dần bị loại khỏi chuỗi kinh doanh và thương mại toàn cầu.

Theo ông Hà, cạnh tranh trong lĩnh vực này ngày càng gay gắt, đặc biệt từ các thị trường mới nổi. Thực tế cho thấy nhiều ngành xuất khẩu chủ lực của Việt Nam như dệt may, da giày đã mất một phần đơn hàng do không đáp ứng yêu cầu xanh hóa, trong khi các đối thủ tại Bangladesh hay một số nước châu Âu lại tận dụng lợi thế từ công nghệ sản xuất xanh. Những doanh nghiệp này đáp ứng tiêu chuẩn giảm phát thải và chất lượng môi trường cao, từ đó chiếm lĩnh thị phần. Đây là cảnh báo quan trọng, buộc doanh nghiệp logistics Việt Nam phải sớm hành động nếu muốn duy trì năng lực cạnh tranh và vị thế trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Vận tải là hoạt động logistics có ảnh hưởng lớn đến môi trường - Ảnh minh họa

Vận tải là hoạt động logistics có ảnh hưởng lớn đến môi trường - Ảnh minh họa

Để thực sự muốn khai thác tiềm năng của lĩnh vực này, ông Hà cho rằng, doanh nghiệp cần có chiến lược đầu tư dài hạn nhằm vừa nâng cao năng lực cạnh tranh, vừa xây dựng hình ảnh và thương hiệu uy tín, mở ra cơ hội củng cố vị thế trên chuỗi cung ứng toàn cầu.

Một trong những giải pháp thiết thực là tối ưu hóa tuyến đường và quản lý kho hàng bằng công nghệ. Cụ thể, việc ứng dụng phần mềm quản lý vận tải (TMS) hoặc các công cụ phân tích dữ liệu có thể giúp doanh nghiệp sắp xếp và tối ưu hóa lộ trình, từ đó giảm quãng đường vận chuyển không cần thiết, tiết kiệm chi phí và cắt giảm phát thải.

Đồng quan điểm, ông Cáp Trọng Cường, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn Macstar cho rằng, các tập đoàn đa quốc gia hiện đều đưa ra yêu cầu rất khắt khe về tiêu chuẩn môi trường, coi đây là điều kiện tiên quyết để lựa chọn đối tác trong chuỗi cung ứng.

Trước bối cảnh đó, doanh nghiệp logistics Việt Nam phải chủ động chuyển đổi nếu không muốn bị loại khỏi thị trường quốc tế. Để thích ứng, Macstar đã tiên phong triển khai giải pháp vận tải thủy nội địa bằng sà lan, kết nối trực tiếp từ Hải Phòng đến các tỉnh Bắc Trung Bộ.

Theo ông Cường, tuyến vận tải này giúp giảm tới 70% lượng phát thải so với phương thức vận tải đường bộ truyền thống, đồng thời tối ưu chi phí cho doanh nghiệp. Song song, Macstar cũng đầu tư hệ thống kho thông minh vận hành bằng năng lượng tái tạo, qua đó giảm dần sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch. Doanh nghiệp còn thử nghiệm mô hình trồng rừng để tạo tín chỉ carbon, hướng tới cân bằng phát thải và đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

Ông Cường nhấn mạnh, để thúc đẩy logistics xanh trên phạm vi toàn quốc, ngoài nỗ lực của từng doanh nghiệp, rất cần khung chính sách hỗ trợ. “Việt Nam cần sớm ban hành bộ tiêu chí logistics xanh quốc gia để định hướng và chuẩn hóa hoạt động cho toàn ngành. Đồng thời, Nhà nước nên có các cơ chế tài chính ưu đãi như tín dụng xanh hay chính sách giảm thuế, phí, nhằm khuyến khích và hỗ trợ doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi”, ông kiến nghị.

Hiện Bộ Công Thương đang xây dựng Dự thảo Chiến lược phát triển dịch vụ logistics Việt Nam thời kỳ 2025 - 2035, tầm nhìn đến 2045. Một trong những nội dung của Dự thảo Chiến lược là nâng cao chất lượng và xanh hóa các hoạt động dịch vụ logistics dựa trên nền tảng số.

Chí Tâm
Bình luận

Tin mới cập nhật

Đọc nhiều

Infographic | Top 10 xe ô tô bán chạy nhất tháng 7/2025

Infographic | Top 10 xe ô tô bán chạy nhất tháng 7/2025

Tháng 7/2025, các mẫu xe điện VinFast, các mẫu xe xăng Ford, Mitsubishi Xpander, Mazda CX-5 hay Toyota... là những cái tên bán chạy nhất ở thị trường Việt Nam.
Chà là tươi ‘nhuộm vàng óng’ chợ, hội chị em đua nhau lùng mua

Chà là tươi ‘nhuộm vàng óng’ chợ, hội chị em đua nhau lùng mua

Không chỉ gây ấn tượng bởi màu sắc rực rỡ, chà là tươi còn thu hút người tiêu dùng nhờ sự độc lạ trong hương vị ngọt thơm và hình thức đẹp mắt.
Việt Nam - Campuchia: Tăng cường hợp tác thương mại, đầu tư

Việt Nam - Campuchia: Tăng cường hợp tác thương mại, đầu tư

Chiều 15/8, theo đề nghị của phía Campuchia, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã có cuộc điện đàm với Thủ tướng Campuchia Hun Manet.
7 tháng năm 2025, thị trường được 301.613 xe ô tô, tăng 10%

7 tháng năm 2025, thị trường được 301.613 xe ô tô, tăng 10%

Công bố bán hàng từ VAMA, VinFast và Hyundai Thành Công cho thấy, thị trường ô tô 7 tháng năm 2025 đạt doanh số 301.613 xe.
Infographic | Bán lẻ hàng hóa và tiêu dùng của Hà Nội tăng 11,9%

Infographic | Bán lẻ hàng hóa và tiêu dùng của Hà Nội tăng 11,9%

7 tháng năm 2025, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng của Hà Nội đạt 531,2 nghìn tỷ đồng, tăng 11,9% so với cùng kỳ năm trước.
Chế độ bảo hành pin xe máy điện ở Việt Nam như thế nào?

Chế độ bảo hành pin xe máy điện ở Việt Nam như thế nào?

Tại Việt Nam, hầu hết các hãng xe máy điện áp dụng chế độ bảo hành pin trong 2 năm, riêng một hãng nổi bật với chính sách bảo hành lên tới 8 năm cho bộ phận này.
Xuất khẩu rau quả Việt Nam phục hồi nhờ đa dạng thị trường

Xuất khẩu rau quả Việt Nam phục hồi nhờ đa dạng thị trường

Tháng 7/2025, kim ngạch rau quả đạt 764,8 triệu USD, tăng 36,8% so với cùng kỳ; 7 tháng đạt gần 3,87 tỷ USD, nhờ tăng trưởng mạnh ở Hoa Kỳ, Nhật Bản, Trung Quốc.
Từ gánh hàng rong đến khát vọng OCOP xuất khẩu

Từ gánh hàng rong đến khát vọng OCOP xuất khẩu

Quá trình hội nhập kinh tế, quốc tế mở ra cơ hội lớn cho sản phẩm OCOP, song hành trình để đưa các sản phẩm này vẫn còn nhiều trăn trở.
Kinh tế Việt Nam giữ đà tăng trưởng, chứng khoán lập đỉnh 3 năm

Kinh tế Việt Nam giữ đà tăng trưởng, chứng khoán lập đỉnh 3 năm

Tháng 7/2025, kinh tế Việt Nam tiếp tục khởi sắc với sản xuất phục hồi, tín dụng tăng mạnh, lạm phát kiểm soát và chứng khoán lập đỉnh ba năm, theo Dragon Capital.
Quốc khánh 2/9: Thời điểm ý nghĩa để gửi gắm tình yêu nước qua âm nhạc

Quốc khánh 2/9: Thời điểm ý nghĩa để gửi gắm tình yêu nước qua âm nhạc

Nhạc sĩ Nguyễn Văn Chung chia sẻ, 80 năm Ngày Quốc khánh là thời điểm ý nghĩa nhất để gửi gắm thông điệp về lòng yêu nước, sự tự hào dân tộc qua âm nhạc.