Gian nan bài toán giao thông tĩnh: Cần định hướng, đột phá mới để thu hút đầu tư
Bài toán "đỗ xe" tại Hà Nội
Trong những năm gần đây, nhu cầu đỗ xe trong khu vực đô thị tăng cao đáng kể, trở thành một bài toán nan giải. Sự thiếu hụt trong quy hoạch các bến, bãi đỗ xe và quỹ đất dự phòng đã dẫn đến tình trạng thiếu trầm trọng không gian đỗ hợp lý. Các giải pháp tình thế và bị động được đưa ra, điển hình là việc tận dụng những không gian tạm bợ hoặc bất hợp pháp để đỗ xe, khiến cảnh tượng đỗ xe tràn lan, chiếm dụng lòng đường phổ biến ở nhiều nơi trên địa bàn thủ đô Hà Nội.
Ghi nhận của phóng viên, dọc trên các đường phố trung tâm Hà Nội như: Hai Bà Trưng, Lý Thường Kiệt, Trần Nhật Duật,.. đều có thể bắt gặp hình ảnh ô tô đỗ dọc các hàng dài theo các tuyến phố, trên một phần hè hoặc toàn bộ hè phố, đẩy người đi bộ xuống phần đường dành cho xe chạy.
Ô tô đỗ dọc trên các tuyến đường trung tâm Hà Nội. Ảnh: Ngọc Hoa |
Theo lý giải của các chuyên gia, vì thiếu hụt quỹ đất giao thông tĩnh, trong khi phương tiện cá nhân bằng ô tô tăng lên từng ngày, nên nhiều người tận dụng đủ mọi chỗ để làm bãi gửi xe.
Do vậy, xuất hiện nhiều tình trạng lấn chiếm lòng đường, vỉa hè, hình thành những bãi đỗ xe trái phép, không bảo đảm an toàn, thu phí cao nhiều lần giá quy định… tại thành phố lớn diễn ra phổ biến, vậy nên bài toán giải quyết giao thông tĩnh đang đặt ra bức thiết hơn bao giờ hết.
Theo Sở Giao thông vận tải Hà Nội, tốc độ phát triển của kết cấu hạ tầng giao thông không theo kịp tốc độ gia tăng phương tiện. Điều này đang tạo nên áp lực rất lớn, đặc biệt cho mạng lưới giao thông tĩnh.
Quyết định số 1218/QĐ-UBND ngày 8/4/2022 của UBND TP. Hà Nội cũng đã cho thấy, tổng số bãi đỗ xe công cộng theo quy hoạch là 1.620 điểm. Tuy nhiên, hiện mới có 57 bãi đỗ xe theo quy hoạch đang khai thác sử dụng; 66 điểm đang triển khai đầu tư. Việc tìm được nơi trông giữ phương tiện, đảm bảo an toàn, thuận tiện đang khá khó khăn với nhiều người dân sở hữu ô tô ở Thủ đô.
Lời giải cho bài toán áp lực giao thông đô thị
Trước thực trạng này, trao đổi với Báo Công Thương, TS. KTS Đào Ngọc Nghiêm, Phó Chủ tịch Hội Quy hoạch Phát triển Đô thị Việt Nam cho rằng việc xây dựng các bãi đỗ xe hiện nay là vấn đề vô cùng cấp bách. Đặc biệt, xây dựng các bãi đỗ xe ngầm và bãi đỗ xe trên cao - xu hướng tất yếu của các đô thị lớn trên thế giới và phù hợp với điều kiện hiện nay của thành phố.
Vị chuyên gia này cho biết từ những năm 1996 - 1997, thành phố đã đặt ra vấn đề quy hoạch bến, bãi đỗ xe, trong đó có bến, bãi trên cao, mặt đất và ngầm. Thành phố đã ban hành chính sách ưu đãi cho các doanh nghiệp đầu tư xây dựng bãi đỗ xe, đặc biệt với những khu vực đang gặp nhiều khó khăn như khu vực phố cổ nhưng không thực hiện được theo kế hoạch đã định. Do vậy mới có bất cập về bến bãi đỗ xe như hiện nay.
Hà Nội thiếu trầm trọng bãi đỗ xe. Ảnh: Ngọc Hoa |
Chia sẻ về các giải pháp, ông Nghiêm cho rằng những khó khăn mà Hà Nội đã gặp phải hiện đang có nhiều thuận lợi để tháo gỡ.
Đặc biệt, cú hích lớn nhất đến từ Luật đất đai mới. Quy định về không gian ngầm cũng là một phương thức khai thác sử dụng đất, được cấp quyền sử dụng đất.
“Thời gian tới, khi thành phố cụ thể hóa nội dung Luật Đất đai 2024, Luật Thủ đô (sửa đổi) sẽ tạo điều kiện cho việc phát triển không gian ngầm. Cần có những định hướng mới, đột phá mới. Sau quy hoạch chung được Quốc hội góp ý, sắp tới được Thủ tướng duyệt cần phải điều chỉnh, lập lại quy hoạch bến bãi đỗ xe. Mặc dù đã có quy hoạch từ trước nhưng chúng ta vẫn phải làm lại quy hoạch này để phù hợp với tình hình mới”, chuyên gia nói.
Trước nhu cầu thực tiễn, chuyên gia cũng cho rằng, để giải quyết được bài toán giao thông tĩnh tại các đô thị lớn, cần có một số cơ chế đặc thù để thu hút đầu tư, đồng thời đảm bảo hài hòa giữa lợi ích các doanh nghiệp với Nhà nước và người dân…
Tương tự, theo chuyên gia giao thông Vũ Hồng Trường cho rằng, cần có giải pháp phân chia cụ thể đối với hạ tầng giao thông tĩnh của Hà Nội. Cụ thể, những khu vực giữ ổn định; khu vực hiện nay đã phát triển và tới đây hạn chế phát triển và những khu vực phát triển mới.
Đối với khu vực phát triển mới cần phải áp dụng tiêu chuẩn về giao thông tĩnh đối với một đô thị văn minh hiện đại, hạn chế áp dụng phí mà chuyển sang giá dịch vụ trông giữ xe để thu hút nguồn lực xã hội vào đầu tư hạ tầng góp phần giải quyết bài toán về giao thông đô thị.
Còn đối với khu vực hạn chế phát triển, cần hạn chế đỗ xe hoặc có thể áp dụng phí đỗ xe cao. Đặc biệt, cần tăng cường phương tiện công cộng ở những khu phố cổ, phố cũ để giải quyết tốt nhu cầu đi lại của người dân, song song đó có thể điều chỉnh giá phí đỗ xe lên cao để hạn chế phương tiện cá nhân. Đối với khu vực ổn định nên đầu tư nhiều hình thức giao thông tĩnh như bãi đỗ xe ngầm, bãi đỗ xe cao tầng dạng tháp.
Trong báo cáo mới nhất về vấn đề phát triển giao thông tĩnh ở Hà Nội, Sở Giao thông vận tải Hà Nội cũng đã kiến nghị thành phố một số giải pháp để giải quyết các vấn đề khó khăn, vướng mắc về phát triển giao thông tĩnh ở Hà Nội.
Theo đó, về quy hoạch, Sở Giao thông vận tải Hà Nội kiến nghị tiếp tục rà soát đồ án Quy hoạch bến xe, bãi đỗ xe, trung tâm tiếp vận và trạm dừng nghỉ trên địa bàn thành phố đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 (đã được UBND Thành phố phê duyệt) để loại khỏi quy hoạch các vị trí địa điểm bãi đỗ xe, bến xe khó khả thi về tổ chức thực hiện.
Sở cũng đề nghị thành phố ưu tiên bố trí vốn đầu tư công để thực hiện lập Quy hoạch chi tiết các bến xe khách, xe tải liên tỉnh để kêu gọi đầu tư hoặc sử dụng nguồn vốn đầu tư công thực hiện đầu tư. Đối với những khu vực có mật độ phương tiện lớn ưu tiên đầu tư các bãi đỗ xe bằng nguồn vốn ngân sách thành phố và thực hiện đấu thầu quyền khai thác sau khi hoàn thành công tác đầu tư.
Đồng thời, rà soát, hướng dẫn các đơn vị đủ điều kiện để công bố bãi đỗ xe; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của các bãi đỗ xe trên địa bàn; thực hiện công bố theo quy định; Sở cũng kiến nghị tiếp tục tổ chức xây dựng, ban hành cơ chế chính sách nhằm hạn chế phương tiện cá nhân, khuyến khích người dân sử dụng phương tiện giao thông công cộng để đảm bảo an toàn giao thông, giảm thiểu ùn tắc giao thông…