Thương mại Việt Nam và Canada: Tận dụng hiệu quả đòn bẩy CPTPP

Là một trong những hiệp định thương mại tự do lớn nhất trên thế giới, các doanh nhân ở Canada sẽ nhận thấy sự minh bạch hơn ở các thị trường mới nổi, cùng với một loạt các lựa chọn đầu tư và thương mại cạnh tranh trên khắp châu Á - Thái Bình Dương. Với việc Việt Nam đã là đối tác thương mại lớn nhất của Canada trong khu vực, CPTPP đã thay đổi phạm vi quan hệ Canada - Việt Nam, đặc biệt là đối với các doanh nghiệp Canada muốn tham gia vào quỹ đạo tăng trưởng hiện tại của Việt Nam.

Về vấn đề này, Hội đồng Kinh doanh ASEAN - Canada (CABC) đã thúc đẩy việc hợp tác với Việt Nam như một nhân tố chính trong chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương của Canada. Việt Nam đã trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Canada và nước này có thể xây dựng hơn nữa mối quan hệ với Việt Nam vì các nhà xuất khẩu và nhập khẩu hiện được tăng cường tiếp cận thị trường và cắt giảm thuế quan trong môi trường thương mại này.

Kể từ khi Hiệp định CPTPP có hiệu lực, Canada là quốc gia G7 duy nhất có quyền tiếp cận thương mại tự do ở Bắc Mỹ, châu Âu và châu Á - Thái Bình Dương. Các điều khoản và điều kiện được nêu trong CPTPP tạo ra một khuôn khổ thương mại cho phép tiếp cận thị trường rộng rãi hơn giữa các quốc gia thành viên. Kể từ khi hiệp định được phê chuẩn, việc loại bỏ thuế quan ở nước ngoài đã kích thích các hoạt động kinh doanh nước ngoài của Canada. Cụ thể hơn, CPTPP mang lại lợi ích cho các doanh nghiệp Canada bằng cách loại bỏ thuế quan đối với 99% hàng hóa xuất khẩu hiện tại của Canada sang các quốc gia thành viên khác trong hiệp định. Hơn nữa, hiệp định cũng đơn giản hóa các thủ tục cho phép hàng hóa thông qua hải quan, nâng cao tính minh bạch trong các hoạt động thương mại, do đó cải thiện triển vọng xuất nhập khẩu của Canada nói chung.

Quan hệ thương mại Việt Nam và Canada

Theo Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), CPTPP đã mang lại kết quả thương mại ấn tượng giữa Việt Nam và Canada kể từ khi hiệp định có hiệu lực. CPTPP thiết lập quyền tiếp cận miễn thuế cho thương mại hàng hóa giữa Canada và Việt Nam, cùng với việc xóa bỏ thuế quan đối với Canada trong các lĩnh vực xuất khẩu quan trọng. Thỏa thuận cũng giúp người tiêu dùng Việt Nam mua được các sản phẩm chất lượng cao từ Canada với giá cả phải chăng và hợp lý. Canada đã xóa bỏ 94% số dòng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu của Việt Nam và Việt Nam đã xóa bỏ khoảng 66% số dòng thuế đối với hàng hóa nhập khẩu của Canada. Thị phần Việt Nam ở Canada là 1,1% ở Canada, so với 3,1% ở Nhật Bản, 1,9% ở Úc và 1,6% ở New Zealand. Điều này cho thấy nhiều khả năng cải thiện và cơ hội giữa Việt Nam và Canada để thúc đẩy hơn nữa các hoạt động thương mại giữa hai nước.

Năm 2020, thương mại song phương giữa Canada và Việt Nam đạt con số 8,9 tỷ USD, tăng 12% so với năm 2019 và 37% so với năm 2018. Về vấn đề này, VCCI cho rằng, mặc dù tốc độ tăng trưởng thương mại song phương chậm lại vào năm 2020 do đại dịch COVID-19 vẫn cao gấp đôi con số xuất khẩu trung bình của Việt Nam. Kể từ năm 2015, Việt Nam là đối tác thương mại lớn nhất của Canada trong khu vực ASEAN. Năm 2020, Việt Nam là điểm đến lớn thứ hai trong ASEAN đối với các sản phẩm nông thủy sản của Canada.

Hơn nữa, số liệu thống kê cho thấy, tổng giá trị hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sang Canada tăng 16% vào năm 2020, với mức tăng trưởng chính đối với điện thoại di động, giày dép, đồ nội thất và may mặc. Những lợi ích này dự kiến ​​sẽ tiếp tục tăng lên khi Hiệp định CPTPP mở rộng và nhiều quốc gia thành viên như Anh tham gia hiệp định trong tương lai.

Riêng trong hai tháng đầu năm 2021, xuất khẩu của Việt Nam sang Canada tăng 14,8%, đạt 663,45 triệu USD. Đây là mức tăng 78,67% so với cùng kỳ năm 2018 trước khi CPTPP có hiệu lực. Ngành công nghiệp Canada có khả năng cạnh tranh trong một số lĩnh vực nhập khẩu hàng đầu của Việt Nam, chẳng hạn như thiết bị viễn thông, sản phẩm gỗ và nông thủy sản. Những sản phẩm này đại diện cho những cơ hội mới cho các doanh nghiệp Canada. Năm mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Canada sang Việt Nam trong năm 2019 là nhiên liệu khoáng sản (26% với 204,12 triệu USD), ngũ cốc (12% với 93,76 triệu USD), cá và thủy sản (6,8% với 53,45 triệu USD), hạt có dầu và trái cây (6% với 47,44 triệu USD), và dư lượng thuốc bảo vệ thực vật (4,8% với 37,51 triệu USD).

Tuy nhiên, các mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Canada sang Việt Nam không đóng góp trực tiếp vào hệ thống cơ sở hạ tầng đang phát triển của Việt Nam. Mặc dù máy móc là một trong những mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Canada, nhưng chỉ chiếm một phần nhỏ so với số lượng mà Trung Quốc và Hàn Quốc xuất khẩu sang Việt Nam.

Cơ hội cho các nhà đầu tư Canada

Hội đồng Kinh doanh ASEAN - Canada đã kêu gọi tăng cường hỗ trợ các doanh nghiệp vừa và nhỏ muốn tận dụng CPTPP đồng thời mở rộng hợp tác kinh doanh giữa Canada và Việt Nam trong các lĩnh vực ưu tiên như nông sản, hàng không vũ trụ, cơ sở hạ tầng, dịch vụ tài chính và nền kinh tế kỹ thuật số. Trong thời gian hai năm CPTPP có hiệu lực, các doanh nghiệp Canada đã và đang có được lợi thế cạnh tranh. Mặc dù Việt Nam có một vị trí nổi bật trong số các nước ASEAN khác trong mối quan hệ với Canada, việc khai thác các cơ hội đã có ở Việt Nam là rất đáng giá với những tiến bộ đã đạt được.

Tuy nhiên, để hội nhập thành công vào thị trường đòi hỏi một cách tiếp cận chiến lược đối với chi phí thấp, dân số trẻ và đang gia tăng cũng như nền kinh tế ngày càng mở của Việt Nam. Ngoài việc xác định các ngành công nghiệp chủ chốt, các nhà đầu tư Canada cần làm quen với môi trường pháp lý và thuế hiện hành. Các nhà lãnh đạo doanh nghiệp Canada có thể đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của nền kinh tế hiện đại ở Việt Nam nếu phát huy tinh thần chủ động hơn.