Thị trường ghế an toàn cho trẻ 'nóng' trước 'giờ G'

Thị trường “nóng” lên trước quy định mới 

Từ đầu năm 2026, quy định bắt buộc sử dụng ghế an toàn cho trẻ em trên ô tô sẽ chính thức được áp dụng. Đây là một trong những bước điều chỉnh quan trọng trong hệ thống pháp luật về trật tự an toàn giao thông, nhằm giảm thương tích và tử vong của trẻ em khi tham gia giao thông bằng xe cá nhân. Tuy nhiên, khi thời điểm thực thi đang đến gần, thị trường ghế an toàn ghi nhận nhiều biến động, phản ánh cả nhu cầu tăng mạnh lẫn những bất cập cần sớm được xử lý.

Ghi nhận tại KidsPlaza hay Bibo Mart và các sàn thương mại điện tử như Shopee Mall, Lazada Mall,... cho thấy nhu cầu mua ghế an toàn tăng 20-30% so với cùng kỳ năm trước.

Mức giá giữa các phân khúc có sự chênh lệch mạnh. Giá thấp nhất thuộc nhóm ghế phổ thông từ Trung Quốc hoặc Việt Nam lắp ráp, như Aprica OEM, Zaracos, dao động 900.000 đồng - 2,5 triệu đồng, chủ yếu dùng dây seatbelt và đáp ứng tiêu chuẩn cơ bản ECE R44/04. Nhóm trung cấp gồm các thương hiệu Chicco (Italy), Joie (UK), Graco (US) có giá 3-7 triệu đồng, được ưa chuộng nhờ hệ thống ISOFIX và chứng nhận ECE R129 (i-Size). Còn ở phân khúc cao cấp, các thương hiệu Britax Römer (Đức), Cybex (Đức), Maxi-Cosi (Hà Lan) có giá từ 10-15 triệu đồng, tập trung vào tính năng chống xoay, hấp thụ lực và bảo vệ cổ - đầu khi va chạm.

Tuy nhiên, sự tăng nhiệt thị trường cũng kéo theo mặt trái. Nhiều gian hàng trực tuyến bán hàng xách tay không kiểm định, dán tem tiêu chuẩn châu Âu nhưng không có tem hợp quy CR của Việt Nam. Một số sản phẩm giá rẻ dưới 600.000 đồng trên chợ mạng không rõ nguồn gốc, không ghi thông tin tải trọng trẻ, thậm chí không phù hợp với cấu trúc ghế sau của các dòng xe phổ biến tại Việt Nam. 

Đáng lo ngại hơn, không ít phụ huynh vẫn coi ghế an toàn như giải pháp “mua cho có” để tránh bị xử phạt. Thói quen bế trẻ khi ngồi trong xe vẫn phổ biến, trong khi các mô phỏng va chạm quốc tế cho thấy va chạm ở tốc độ 50 km/h có thể tạo lực gấp hàng chục lần trọng lượng cơ thể, khiến người lớn hoàn toàn không thể giữ được trẻ dù ôm chặt đến mức nào.

Trong bối cảnh thị trường còn nhiều biến động và khoảng trống nhận thức vẫn hiện hữu, việc sử dụng ghế an toàn cho trẻ không thể chỉ dừng lại ở yêu cầu “đáp ứng quy định”. Đây là biện pháp bảo vệ sinh mạng trẻ em một cách trực tiếp và khoa học, đã được chứng minh hiệu quả trên toàn thế giới. Khi phụ huynh chủ động thay đổi thói quen, cơ quan chức năng tăng cường kiểm soát chất lượng sản phẩm và hoạt động tuyên truyền được đẩy mạnh, quy định bắt buộc từ năm 2026 sẽ không còn là áp lực, mà trở thành bước chuyển quan trọng để hình thành một văn hóa an toàn mới trên mỗi hành trình của gia đình Việt.

Bài học cho Việt Nam và giải pháp thực thi

Tại nhiều quốc gia, sử dụng ghế an toàn cho trẻ em đã trở thành văn hóa giao thông trước khi trở thành quy định pháp luật. Ở châu Âu, hệ thống tiêu chuẩn ECE R129 được áp dụng nghiêm ngặt, buộc tất cả trẻ dưới 135cm phải sử dụng ghế chuyên dụng. Tỷ lệ tuân thủ đạt trên 90%. Cơ quan chức năng thường xuyên kiểm tra ngẫu nhiên trên đường, trong khi các hãng xe và bệnh viện đều cung cấp hướng dẫn miễn phí cho phụ huynh.

Tại Nhật Bản, từ năm 2000, quy định ghế trẻ em đã được áp dụng bắt buộc, kết hợp với giáo dục giao thông trong nhà trường. Nhờ vậy, tỷ lệ thương vong trẻ em do tai nạn xe hơi giảm hơn 60% sau 10 năm thực hiện. Người dân Nhật coi ghế an toàn là vật dụng mặc định khi có con nhỏ, giống như đai an toàn cho người lớn.

Hoa Kỳ cũng có hệ thống hướng dẫn rất bài bản. Quốc gia này phân nhóm ghế theo độ tuổi và cân nặng, yêu cầu trẻ dưới 2 tuổi phải ngồi ghế quay về phía sau (rear-facing) để bảo vệ tối đa vùng đầu - cổ khi xảy ra va chạm. Một số bang còn có trạm kiểm tra miễn phí, nơi kỹ thuật viên được cấp chứng chỉ hướng dẫn phụ huynh lắp đặt đúng cách.

So với nhiều nước đã hình thành văn hóa dùng ghế an toàn từ lâu, Việt Nam mới ở giai đoạn định hình thói quen. Quy định bắt buộc từ năm 2026 sẽ là bước khởi đầu quan trọng, nhưng để đi vào đời sống, chính sách cần được hỗ trợ bởi nhận thức xã hội, thị trường minh bạch và hướng dẫn sử dụng đúng cách.

Việc truyền thông chính sách dựa trên dữ liệu khoa học đặc biệt là mô phỏng va chạm và số liệu thương tích sẽ giúp phụ huynh hiểu rõ giá trị bảo vệ của ghế an toàn. Cùng với đó, thị trường phải được siết chặt để loại bỏ hàng kém chất lượng, bảo đảm người dân tiếp cận sản phẩm đạt chuẩn với mức giá hợp lý. Việc phát triển dịch vụ hỗ trợ lắp đặt tại bệnh viện, trung tâm đăng kiểm hay đại lý ô tô cũng sẽ giúp người dùng tự tin hơn khi triển khai thiết bị mới.

Suy cho cùng, ghế an toàn không phải là biện pháp đối phó với quy định mới, mà là khoản đầu tư thiết thực cho sự an toàn của trẻ, một giá trị không thể quy đổi thành chi phí. Khi chính sách được thực thi nghiêm, thị trường minh bạch và nhận thức xã hội được nâng lên, Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một văn hóa an toàn cho trẻ em trên ô tô, bền vững và tiệm cận các chuẩn mực quốc tế.

Những tiêu chuẩn quan trọng phụ huynh cần biết:

- ECE R44/04: Tiêu chuẩn an toàn châu Âu, yêu cầu ghế phải vượt qua các bài kiểm tra va chạm và độ bền.

- ECE R129 (i-Size): Tiêu chuẩn mới, bảo vệ tốt hơn vùng đầu - cổ, khuyến khích lắp ISOFIX và bắt buộc quay ghế về phía sau với trẻ nhỏ.

- Tem hợp quy CR: Dấu xác nhận ghế đã được kiểm định và cho phép lưu hành tại Việt Nam.

Lưu ý: Tránh mua hàng xách tay, chọn ghế theo chiều cao, cân nặng của trẻ và bảo đảm phù hợp với xe.