Lễ vào nhà mới - Nét văn hóa của dân tộc Khơ Mú

Lễ vào nhà mới không thể thiếu khi dựng xong ngôi nhà mới hay về nhận nhà mới để ở của đồng bào dân tộc Khơ Mú. Người Khơ Mú xưa có câu: Làm ăn có tháng, làm nhà có ngày nên việc chọn ngày lành tháng tốt để vào nhà mới đối với đồng bào dân tộc Khơ Mú là một trong những việc hệ trọng trong đời người. Đây là nghi thức có từ bao đời, vẫn được duy trì đến ngày nay.

Lễ vào nhà mới, nét văn hóa của dân tộc Khơ Mú

Ông Mòng Văn Chơ người có uy tín trong cộng đồng dân tộc Khơ Mú xã Huổi Một, huyện Sông Mã, tỉnh Sơn La cho biết: Theo phong tục của đồng bào dân tộc Khơ Mú, việc thực hiện nghi lễ vào nhà mới thường chỉ diễn ra ở quy mô hộ gia đình. Ông chủ gia đình sẽ là người trực tiếp thực hiện nghi thức cúng trong lễ vào nhà mới. Bên cạnh đó, cũng có sự góp mặt chung vui của họ hàng, bà con dân bản mừng cho gia chủ có ngôi nhà mới.

Lễ vào nhà mới của dân tộc Khơ Mú không thể thiếu cái “ninh” - chõ xôi

Phụ nữ Khơ Mú đồ xôi chuẩn bị cho lễ vào nhà mới

Chuẩn bị lễ vật cho lễ vào nhà mới

Để chuẩn bị cho lễ vào nhà mới, gia chủ phải chuẩn bị các đồ dùng sinh hoạt cho cuộc sống ở ngôi nhà mới gồm kiềng, nhất định phải có 1 cái “ninh” tức chõ đồ xôi, chăn, chiếu, mền, xoong nồi… và không thể thiếu mâm lễ vật gồm: Gà luộc, xôi, nội tạng lợn, rượu trắng, 1 đôi bát, 2 đôi đũa, 2 cái thìa, bát nước luộc gà, bát chẩm chéo. Các vật dụng được để ở vị trí trước cầu thang lên nhà.

Trong lễ vào nhà mới đồng bào Khơ Mú luôn tưởng nhớ đến Bác Hồ

Trước khi đến ngày làm lễ vào nhà mới, gia chủ mời một người cao niên trong bản, thường là già làng trưởng bản hoặc người có uy tín trong cộng đồng, có gia đình hạnh phúc, kinh tế khá giả để làm người đại diện hỗ trợ trong ngày làm lễ vào nhà mới.

Gia chủ đi trước dẫn theo con cháu mang theo các vật dụng cần thiết để làm lễ vào nhà mới

Vào giờ chuẩn bị lễ vào nhà mới, người được gia chủ chọn thay mặt gia chủ đứng trước cầu thang nhà. Khi đến giờ tốt, gia chủ đi trước dẫn theo con cháu phía sau mang theo các vật dụng cần thiết để làm lễ vào nhà mới.

Lễ cúng cồng chiêng trong lễ vào nhà mới

Tấu công chiêng trong lễ vào nhà mới

Việc tổ chức làm lễ vào nhà mới của người Khơ Mú, tỉnh Sơn La hết sức trang nghiêm nhưng lại khá đơn giản. Sau khi đồ lễ đã được chuẩn bị xong ông chủ lễ sẽ tiến hành nghi thức cúng thần linh thổ địa. Trong lời cúng, chủ lễ báo cáo với thần linh, thổ địa về chứng giám việc tổ chức nghi lễ này và cầu mong được phù hộ để ngôi nhà vững chắc, mọi thành viên trong gia đình khỏe mạnh, làm ăn thuận lợi…

Gia chủ và khách chung vui trong lễ vào nhà mới

Sau khi phần cúng lễ kết thúc, gia chủ sẽ mời khách tham dự lễ vào nhà mới uống rượu cần, ca hát, nhảy múa mừng lễ vào nhà mới đã thành công tốt đẹp.