Ở Đồng bằng sông Cửu Long, chỉ làm lúa có giàu được không?

Câu hỏi này đặt ra tưởng như đơn giản, nhưng muốn trả lời có cơ sở khoa học và thực tiển ta phải xét trong mối liên hệ với nhiều tiêu chuẩn khác.
Đồng bằng sông Cửu Long: Chi phí trồng lúa cao, lợi nhuận giảm

Mấy năm trước đây ta thường thấy trong kế hoạch của Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, cũng như nghị quyết của Chính phủ là phấn đấu để người trồng lúa có thể thu lợi được 30% trở lên.

Tính một cách đơn giản là sau khi thu hoạch, bán tất cả sản phẩm, lấy tổng số tiền thu được trừ cho tổng chi phí sản xuất, người nông dân còn dư được 30% là đạt mục tiêu phấn đấu. Con số này không thể trả lời được là liệu người trồng lúa có giàu lên được không. Tác giả xin lấy một ví dụ gần nhất là vụ Đông xuân năm 2020-2021, trong chương trình canh tác thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu mà Công ty CP Phân bón Bình Điền là đơn vị vừa nằm trong ban tổ chức, vừa đóng góp phần tích cực để bà con nông dân thực hiện và đạt được mục tiêu vừa trúng mùa lại trúng giá.

Ở Đồng bằng sông Cửu Long, chỉ làm lúa có giàu được không?

Ví dụ, bình quân một hộ tham gia mô hình tại tỉnh Cần Thơ, đã chi phí cho 1ha sản xuất là 25.575.000đ, do đạt được năng suất rất cao là 9,0 tấn lúa tươi, giá bán là 7.200 đồng nên tổng thu là 64.800.000 đồng. Lợi nhuận mang lại được cho người trồng lúa là 39.225.000đ/ha. Mức lợi này không phải là 30% nữa mà là 153%, nghĩa là chi 1 đồng vốn thu lại 2,53 đồng. Còn cũng nông dân này trong vụ Hè Thu đạt năng suất 7,0 tấn lúa tươi, giá bán là 6.700 đ/kg, tổng thu là 46.900.000đ, trong lúc đó tổng chi phí đầu tư là 23.093.000đ/ha nên tổng tiền lời thu lại được 23.807.000đ, bằng 103% hoặc chi 1 đồng vốn thu lại được 2,03 đồng.

Như vậy, nông dân này trồng 1ha lúa, 2 vụ trong 1 năm, sau khi trừ hết các chi phí còn lời được 63.032.000đ. Nếu lấy số tiền này chia đều cho 12 tháng ta có 5,25 triệu/tháng cho toàn hộ. Lấy mức bình quân nhân khẩu thấp là 4 người/hộ, thì mỗi tháng bình quân mỗi người thu nhập được 1,31 triệu đ/người/tháng. Mức thu nhập này tương đương với mức của hộ nghèo ở nông thôn, hàng năm thiếu ăn khoảng 3 tháng. Giả sử nhân khẩu trong gia đình không phải là 4 mà 5 hay 6 thì mức thu nhập bình quân đầu người/tháng còn dưới ngưỡng của hộ nghèo.

Nhưng đây là mức thu nhập của năm vừa trúng mùa lại trúng giá. Nếu gặp năm vừa mất mùa vừa mất giá thì bình quân thu nhập trên đầu người sẽ thấp hơn nhiều. Vấn đề đặt ra ở đây là, nếu chỉ có canh tác trên cây lúa và bảo đảm thu nhập đủ ăn, mặc, trang trải chi phí cho con cái được đi học thì cần có thu nhập gấp 3-5 lần so với thu nhập mà hộ này đã đạt được trên 1 ha đất lúa. Có nghĩa là quy mô đất lúa của nông hộ có 4 nhân khẩu phải đạt mức tối thiểu khoảng 3 ha hay nhiều hơn nữa.

Tuy nhiên, theo kết quả điều tra của chương trình canh tác lúa thông minh do nhóm cán bộ của Công ty Bình Điền phối hợp với các trung tâm khuyến nông của 13 tỉnh ở Đồng bằng sông Cửu Long thực hiện trong năm 2021 thì thấy: trong số 374 mẫu điều tra thì có 132 mẫu chiếm 35,2% số hộ có diện tích làm lúa chỉ được dưới 1 ha. Số hộ có diện tích từ 1-5 ha là 212 mẫu, chiếm 56,7%, nhóm này nếu chuyên làm lúa cũng chỉ đạt mức từ thoát nghèo đển đủ ăn và có một phần để trang trải cho con cái được cắp sách đến trường, chưa nghĩ đến chuyện làm giàu. Muốn trồng lúa có thể trở nên giàu có ít nhất phải có diện tích trên 5 ha/mỗi hộ.

Tuy nhiên số hộ có từ 5-10ha đất lúa chỉ chiếm 6,7% và số hộ có trên 10ha đất lúa chỉ có 1,3%. Vậy nếu chỉ trồng lúa mà trở nên giàu có (có của ăn của để, nhà cửa khang trang) mà diện tích lúa của các hộ không thay đổi thì chỉ có khoảng dưới 10% số hộ trồng lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long có thể thực hiện được. Đại bộ phận hay trên dưới 90% còn lại nếu chỉ trồng lúa mà không trồng các cây, con hay làm các dịch vụ khác thì rất khó trở nên giàu có. Để làm rõ điều này ta hãy tham khảo thành tích của 37 nông dân xuất sắc ở Đồng bằng sông Cửu Long được Nhà nước vinh danh là sản xuất giỏi trong 2 năm 2021 và 2022 sẽ rõ. Trong số 37 nông dân được vinh danh là sản xuất giỏi này chỉ có 5 vị trồng lúa, nhưng chủ yếu là lai tạo rồi sản xuất hạt giống để bán hoặc trồng lúa kết hợp với trồng cây ăn quả để trở nên giàu có. Đó là:

Ông Nguyễn Quốc Hùng ở ấp Tân Hiệp, thị trấn Ốc Eo, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang, trồng lúa và cả bưởi Da xanh trên diện tích 27ha, nhưng lúa không phải để bán dạng thóc thường mà làm lúa giống, sử dụng máy móc thiết bị hiện đại mới thu được năng suất cao. Bán cả lúa giống và bưởi thu được 3 tỷ đồng/năm, đem lại lợi nhuận trên 1 tỷ đồng/năm.

Ông Nguyễn Anh Dũng ở ấp An Lạc, xã Định An, huyện Lấp Vò, tỉnh Đồng Tháp, có 7,2ha vừa nghiên cứu tạo lúa giống rồi nhân giống để bán, lại kiêm dịch vụ mua bán gạo nên từ năm 2018-2020 thu được 3,72 tỷ, lợi nhuận mang lại trên 2 tỷ/năm.

Ông Trần Văn Công, vừa là chủ tịch Hội đồng quản trị, vừa chủ nhiệm Hợp tác sản xuấ nông nghiệp Phú Mỹ Châu, ngụ tại ấp Giồng Trôm, xã Mỹ Chánh, huyện Châu Thành, tỉnh Vĩnh Long. HTX sản xuất lúa giống trên diện tích 10ha, năm 2018 đạt doanh thu 9,2 tỷ.

Ông Nguyễn Văn Thành, ấp Trường Hưng, xã Thới Hòa, huyện Trà Ôn, tỉnh Vĩnh Long. Ông Thành có 6,7ha vốn trồng lúa nhưng thu nhập thấp, ông chuyển đổi sang trồng cam sành trên đất lúa, đạt 120 tấn cam/ha/năm, doanh thu 4,3 tỷ, lời ròng 3,6 tỷ/năm.

Bà Trương Thị Hương, ấp Hà Tân, xã Hưng Hà, huyện Tân Hưng, tỉnh Long An trồng 50ha lúa nếp, 20ha khoai lang. Doanh thu năm 2021 là 5,1tỷ, mang lại lợi nhuận cho gia đình 3,6 tỷ.

Ở Đồng bằng sông Cửu Long, chỉ làm lúa có giàu được không?

Ngoài 5 nông dân kinh doanh dựa trên cây lúa làm nòng cốt có 1 nông dân là ông Nguyễn Thành Giang, ở ấp Bình Thành, xã Bình Thành, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang cũng lấy cây lúa làm nền nhưng bản thân ông là chủ nhiệm HTX đầu mối cung cấp các vật tư đầu vào đồng thời liên kết với các doanh nghiệp để tiêu thụ lúa gạo cho diện tích 12.000ha lúa để áp dụng kỹ thuật tiên tiến trong nghề trồng lúa. Đây cũng là HTX đầu tiên ở Việt Nam thực hiện kỹ thuật “mặt ruộng không dấu chân” bằng cách sử dụng thiết bị không người lái (Drone) vào các khâu: gieo sạ, bón phân, phun thuốc, tưới nước và phát hiện mọi bất trắc trên ruộng lúa thay người. 32 nông dân còn lại họ thực sự trở thành giàu có là kinh doanh hoặc là VAC, hoặc thủy sản, hoặc chăn nuôi gia súc, gia cầm vừa làm giống vừa bán thịt và kiêm nhiều dịch vụ khác nhau nên lợi nhuận mang lại còn cao hơn nhiều so với các mô hình chỉ trồng lúa hay trồng lúa kết hợp với các loại cây ăn quả và hoa màu khác nhưng diện tích canh tác nhỏ lẽ, manh mún.

Nếu bạn hỏi ở Đồng bằng sông Cửu Long chỉ trồng lúa, liệu có làm giàu được không. Câu trả lời là được. Nhưng phải bảo đảm điều kiện trước tiên là có diện tích đủ lớn. Nếu làm theo từng hộ thì diện tích ít nhất là từ 5-10 ha trở lên. Nếu diện tích ít hơn thì nhất thiết phải kết hợp với các loai hình kinh doanh dịch vụ khác mới trở nên giàu có được.

Trong trường hợp diện tích đất trồng lúa phân bố theo từng hộ như hiện nay, muốn làm giàu phải thực hiện liên doanh, liên kết, bảo đảm có đầu ra ổn định, đồng thời phải áp dụng gói kỹ thuật canh tác thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu, trong đó nhấn mạnh giảm đầu tư phân bón, thuốc trừ sâu bệnh, liều lượng giống gieo sạ và cần áp dụng cơ giới hóa đến mức tối đa, tạo cơ hội để người trồng lúa làm thêm các ngành nghề khác. Muốn vậy, cần có sự vào cuộc của Nhà nước, các doanh nghiệp, các nhà khoa học, các tổ chức dịch vụ như làm đất, gieo, cấy, chăm sóc, thu hoạch, thu gom rơm rạ, phơi sấy, chế biến, bảo quản thì cây lúa ở Đồng bằng sông Cửu Long mới có dịp tỏa hương thơm cho người trồng được.

GS.TS. Mai Văn Quyền

Tin mới cập nhật

4 hiệp hội cùng kiến nghị ‘kiểm soát chặt sản phẩm chăn nuôi nhập khẩu’

4 hiệp hội cùng kiến nghị ‘kiểm soát chặt sản phẩm chăn nuôi nhập khẩu’

Theo 4 hiệp hội, việc nhập khẩu các sản phẩm chăn nuôi đang là vấn đề hệ trọng, gây ra rất nhiều rủi ro với các sản phẩm chăn nuôi trong nước.
Cận cảnh nông dân làm bưởi Diễn "mang bầu", chờ ngày thu về tiền tỷ

Cận cảnh nông dân làm bưởi Diễn "mang bầu", chờ ngày thu về tiền tỷ

Khi mùa hoa bưởi Diễn bắt đầu nở rộ cũng là thời điểm quan trọng nhất để người trồng bưởi bắt tay vào việc thụ phấn cho hoa kết trái.
Công ty CP Phân bón Bình Điền được vinh danh tại Lễ trao giải Giải thưởng Hành động vì cộng đồng

Công ty CP Phân bón Bình Điền được vinh danh tại Lễ trao giải Giải thưởng Hành động vì cộng đồng

Công ty CP Phân bón Bình Điền đã được vinh danh tại hạng mục “Dự án bền vững” của Human Act Prize năm 2023 được tổ chức tại Nhà hát Hồ Gươm TP. Hà Nội.
Phát triển giá trị cây nho và sản phẩm từ nho tỉnh Ninh Thuận

Phát triển giá trị cây nho và sản phẩm từ nho tỉnh Ninh Thuận

Tỉnh Ninh Thuận tổ chức Hội thảo Phát triển giá trị cây nho và sản phẩm từ nho tỉnh Ninh Thuận trong khuôn khổ Lễ hội Nho - Vang Ninh Thuận năm 2023.
Hàng ngàn khách tham quan triển lãm nông nghiệp, chăn nuôi tại TP. Hồ Chí Minh

Hàng ngàn khách tham quan triển lãm nông nghiệp, chăn nuôi tại TP. Hồ Chí Minh

Triển lãm chuyên ngành nông nghiệp và chăn nuôi (Agri Vietnam 2023 và Livestock Vietnam 2023) đã thu hút hàng ngàn lượt khách tham quan trong ngày 14-6.
Bảo đảm nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp

Bảo đảm nguồn nước cho sản xuất nông nghiệp

Để bảo đảm nguồn nước cho sản xuất, các địa phương cần chủ động áp dụng tưới nước tiết kiệm, sử dụng vật liệu che phủ đất hoặc thảm thực vật nhằm giảm thoát hơi
NPK Cà Mau tiếp tục chinh phục nhà nông trồng lúa Tây Nam bộ

NPK Cà Mau tiếp tục chinh phục nhà nông trồng lúa Tây Nam bộ

Với công nghệ polyphosphate (siêu lân hữu hiệu) tân tiến, NPK Cà Mau tiếp tục chinh phục nhà nông trồng lúa Tây Nam bộ bởi hiệu quả nâng cao rõ rệt.
Sử dụng phân bón khoa học để khôi phục ‘vương quốc quýt hồng’ Lai Vung

Sử dụng phân bón khoa học để khôi phục ‘vương quốc quýt hồng’ Lai Vung

Doanh nghiệp phân bón sẽ đồng hành cùng nông dân thực hiện mô hình sử dụng phân bón khoa học góp phần khôi phục và bảo tồn ‘vương quốc quýt hồng’ Lai Vung.
Ngành nông nghiệp đẩy mạnh chuyển đổi số thực chất, hiệu quả

Ngành nông nghiệp đẩy mạnh chuyển đổi số thực chất, hiệu quả

Bộ NN&PTNT thúc đẩy, khuyến khích người dân và DN tham gia vào chuyển đổi số; ứng dụng công nghệ số trong quy trình sản xuất, cung cấp dịch vụ nông nghiệp.
Cần làm mới mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã với một tâm thế mạnh mẽ

Cần làm mới mô hình kinh tế tập thể, hợp tác xã với một tâm thế mạnh mẽ

Kinh tế tập thể là thành phần kinh tế quan trọng, phải được củng cố, phát triển cùng kinh tế nhà nước để trở thành nền tảng vững chắc của nền kinh tế quốc dân.

Tin khác

Người nông dân trồng cà phê được bảo vệ với bảo hiểm chỉ số thời tiết

Người nông dân trồng cà phê được bảo vệ với bảo hiểm chỉ số thời tiết

Sau lúa, người nông dân trồng cà phê cũng được bảo vệ với bảo hiểm chỉ số thời tiết. Sản phẩm này bảo vệ họ trước tình trạng thời tiết bất thường.
Phát triển cây rau trái vụ nâng cao thu nhập cho đồng bào Mông vùng cao

Phát triển cây rau trái vụ nâng cao thu nhập cho đồng bào Mông vùng cao

Hoàng Thu Phố - Bắc Hà đã và đang tập trung trồng, mở rộng diện tích rau trái vụ nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế, giảm nghèo bền vững cho đồng bào Mông vùng cao.
Hiệp hội nông dân hữu cơ ở Đức đẩy mạnh kết nối với người tiêu dùng Việt Nam

Hiệp hội nông dân hữu cơ ở Đức đẩy mạnh kết nối với người tiêu dùng Việt Nam

Hiệp hội nông dân hữu cơ ở Đức vừa tổ chức hội thảo giới thiệu tới người tiêu dùng Việt về tương lai của ngành nông nghiệp hữu cơ từ EU.
Mozambique tới Việt Nam học hỏi kinh nghiệm phát triển hợp tác xã

Mozambique tới Việt Nam học hỏi kinh nghiệm phát triển hợp tác xã

Ấn tượng về sự phát triển của các hợp tác xã ở Việt Nam, Đoàn công tác của Mozambique đã có chuyến tham quan học tập kinh nghiệm tại Việt Nam.
Phát triển và nâng cao giá trị sản phẩm OCOP

Phát triển và nâng cao giá trị sản phẩm OCOP

Việc phát triển, nâng cao giá trị sản phẩm từ Chương trình Mỗi xã 1 sản phẩm (OCOP) đã và đang được nhiều địa phương chú trọng thực hiện.
9 giải pháp đột phá phát triển nông nghiệp năm 2023

9 giải pháp đột phá phát triển nông nghiệp năm 2023

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề ra 9 giải pháp cụ thể mang tính đột phá để phát triển nông nghiệp năm 2023.
Giá vật tư tăng cao, người trồng cà phê có lời không?

Giá vật tư tăng cao, người trồng cà phê có lời không?

Từ năm 2020, dịch Covid-19 bùng phát cùng với giá xăng dầu, vật tư nông nghiệp, đặc biệt là phân bón tăng cao làm ảnh hưởng đến nhà nông.
Có Phân bón Cà Mau đồng hành, chẳng lo canh tác khó

Có Phân bón Cà Mau đồng hành, chẳng lo canh tác khó

Tăng cường hỗ trợ nhà nông vào cao điểm mùa vụ, Công ty CP Phân bón Dầu khí Cà Mau tiếp tục đẩy mạnh chương trình “Phân bón Cà Mau – Cùng nhau san sẻ".
Niềm vui từ mô hình trình diễn ứng dụng công nghệ cao của Phân bón Cà Mau

Niềm vui từ mô hình trình diễn ứng dụng công nghệ cao của Phân bón Cà Mau

Hiện nay, nhiều mô hình sản xuất lúa chất lượng kết hợp ứng dụng công nghệ cao đang được bà con ưu tiên lựa chọn.
Mùa vàng thắng lớn: Canh nông hiệu quả - Nhận quà trị giá

Mùa vàng thắng lớn: Canh nông hiệu quả - Nhận quà trị giá

Chương trình “Mùa vàng thắng lớn” của Công ty CP Phân bón Dầu khí Cà Mau càng chứng tỏ sức hút mạnh mẽ khi số lượng khách hàng đăng ký tham gia và trúng thưởng.
Xem thêm

Đọc nhiều

Tổng cục Thuế cảnh báo việc giả danh cơ quan thuế để lừa đảo

Tổng cục Thuế cảnh báo việc giả danh cơ quan thuế để lừa đảo

Tổng cục Thuế khẳng định, không ủy quyền cho bất cứ tổ chức, cá nhân ngoài ngành Thuế nào thu thuế hộ.
Giá tiêu hôm nay 29/3/2024: Ngày thứ 5 đứng giá, cao nhất 96.000 đồng/kg

Giá tiêu hôm nay 29/3/2024: Ngày thứ 5 đứng giá, cao nhất 96.000 đồng/kg

Cập nhật giá tiêu hôm nay ngày 29/3/2024, giá tiêu Đắk Lắk, Gia Lai, giá tiêu Bà Rịa - Vũng Tàu hôm nay tăng hay giảm; giá tiêu mới nhất ngày 29/3 thế nào?
Giá tiêu hôm nay 27/3/2024: Đồng loạt chững lại, cao nhất 96.000 đồng/kg

Giá tiêu hôm nay 27/3/2024: Đồng loạt chững lại, cao nhất 96.000 đồng/kg

Cập nhật giá tiêu hôm nay ngày 27/3/2024, giá tiêu Đắk Lắk, Gia Lai, giá tiêu Bà Rịa - Vũng Tàu hôm nay tăng hay giảm; giá tiêu mới nhất ngày 27/3 thế nào?
Giá xăng dầu hôm nay ngày 26/3/2024: Giá dầu thế giới đồng loạt quay đầu tăng mạnh, vì sao?

Giá xăng dầu hôm nay ngày 26/3/2024: Giá dầu thế giới đồng loạt quay đầu tăng mạnh, vì sao?

Giá xăng dầu hôm nay ngày 26/3/2024, giá dầu thế giới đồng loạt quay đầu tăng mạnh, cụ thể dầu WTI tăng 1,64% dầu Brent tăng 1,46%.
Giá tiêu hôm nay 24/3/2024: Tăng 500 đồng/kg, cao nhất 96.000 đồng/kg

Giá tiêu hôm nay 24/3/2024: Tăng 500 đồng/kg, cao nhất 96.000 đồng/kg

Cập nhật giá tiêu hôm nay ngày 24/3/2024, giá tiêu Đắk Lắk, Gia Lai, giá tiêu Bà Rịa - Vũng Tàu hôm nay tăng hay giảm; giá tiêu mới nhất ngày 24/3 thế nào?
Giá tiêu hôm nay 26/3/2024: Ngày thứ 2 liên tiếp đứng giá, cao nhất 96.000 đồng/kg

Giá tiêu hôm nay 26/3/2024: Ngày thứ 2 liên tiếp đứng giá, cao nhất 96.000 đồng/kg

Cập nhật giá tiêu hôm nay ngày 26/3/2024, giá tiêu Đắk Lắk, Gia Lai, giá tiêu Bà Rịa - Vũng Tàu hôm nay tăng hay giảm; giá tiêu mới nhất ngày 26/3 thế nào?
Giá xăng dầu hôm nay ngày 23/3/2024: Giá dầu thế giới đà giảm chưa dừng trong ngày cuối tuần

Giá xăng dầu hôm nay ngày 23/3/2024: Giá dầu thế giới đà giảm chưa dừng trong ngày cuối tuần

Giá xăng dầu hôm nay ngày 23/3/2024, giá dầu thế giới đà giảm chưa dừng trong ngày cuối tuần, cụ thể, giá dầu WTI giảm 0,54%, dầu Brent giảm 0,13%
Giá vàng chiều nay 24/3/2024: Vàng SJC mất hơn 1 triệu đồng mỗi lượng tuần qua

Giá vàng chiều nay 24/3/2024: Vàng SJC mất hơn 1 triệu đồng mỗi lượng tuần qua

Giá vàng chiều nay 24/3/2024: Vàng SJC mất hơn 1 triệu đồng mỗi lượng so với cuối tuần trước, trong khi đó, vàng thế giới ghi nhận tăng mạnh tuần qua.
Khuyến nghị cổ phiếu hôm nay 28/3: PTB, PC1 và FRT

Khuyến nghị cổ phiếu hôm nay 28/3: PTB, PC1 và FRT

Việc Mỹ áp thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp lên sản phẩm có xuất xứ từ Trung Quốc đang tạo cơ hội mở rộng thị phần cho PTB, theo đánh giá của BSC.
Đặc sắc Lễ hội làng Bát Tràng năm 2024

Đặc sắc Lễ hội làng Bát Tràng năm 2024

Những giá trị văn hóa vật thể và phi vật thể với nghề gốm được tái hiện tưng bừng trong Lễ hội làng Bát Tràng năm 2024.
Phiên bản di động