Nhiều doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh trên không gian mạng luôn tìm cách 'né' thuế

Phần lớn các tổ chức, cá nhân kinh doanh trên không gian mạng không tiến hành đăng ký kinh doanh nên cơ quan thuế khó quản lý là nguyên nhân thất thu thuế.
Người Việt chi bao nhiêu tiền mua sắm online trên các sàn thương mại điện tử?Kiểm soát rủi ro về thuế khi kinh doanh thương mại điện tửViệt Nam đón đầu làn sóng thương mại điện tử xuyên biên giới

Sự phát triển bùng nổ của các sàn thương mại điện tử đóng góp nhiều cho bứt phá của thương mại điện tử, nhất là thúc đẩy thương mại điện tử xuyên biên giới tăng trưởng mạnh mẽ.

Theo thống kê của nền tảng số liệu thương mại điện tử Metric, trong quý II/2024, ước tổng doanh thu trên 5 sàn thương mại điện tử bán lẻ trực tuyến lớn nhất Việt Nam gồm: Shopee, Lazada, Tiki, Sendo, Tiktokshop đạt khoảng 85.000 tỷ đồng, tăng 78% so với cùng kỳ năm 2024.

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc xây dựng và hoàn thiện chính sách thuế đối với thương mại điện tử. Tuy nhiên, vẫn còn tồn tại một số hạn chế như khó khăn trong việc xác định đối tượng nộp thuế. Do đặc thù của hoạt động kinh doanh trực tuyến, việc xác định chính xác đối tượng nộp thuế, đặc biệt là các cá nhân kinh doanh nhỏ lẻ trên các nền tảng mạng xã hội, gặp nhiều khó khăn.

Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc xây dựng và hoàn thiện chính sách thuế đối với thương mại điện tử.
Việt Nam đã có những bước tiến đáng kể trong việc xây dựng và hoàn thiện chính sách thuế đối với thương mại điện tử. Ảnh minh họa

Bên cạnh đó, do các hoạt động kinh doanh trên không gian mạng thường có tính chất linh hoạt, nhiều hình thức, nên việc quản lý và thu thuế gặp nhiều trở ngại, dẫn đến tình trạng thất thu ngân sách. Các quy định pháp luật hiện hành về thuế chủ yếu được xây dựng cho hình thức kinh doanh truyền thống, do đó, việc áp dụng vào hoạt động thương mại điện tử còn nhiều bất cập. Việc nhiều doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh trên không gian mạng không thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế tạo ra tình trạng cạnh tranh không lành mạnh trên thị trường.

Theo Bộ Tài chính, tổng doanh thu thương mại điện tử của Việt Nam hiện đạt khoảng 20,5 tỷ USD và sẽ đạt 30,5 tỷ USD vào năm 2025. Việt Nam được xác định là quốc gia có tăng trưởng về thương mại điện tử nhanh nhất khu vực Đông Nam Á. Từ đó, đặt ra yêu cầu về quản lý thuế và quản lý về chất lượng hàng hóa, chống lừa đảo trên nền tảng thương mại điện tử.

Hiện nay, số thuế thu từ lĩnh vực này đang ở mức khá khiêm tốn, chưa tương xứng với doanh thu khủng của các nền tảng kinh doanh trong nước và xuyên biên giới ở Việt Nam. Việc này, có thể gây ra thất thoát cho ngân sách nhà nước, tạo tình trạng bất bình đẳng giữa những người kinh doanh.

Các chuyên gia kinh tế cũng cho rằng, khả năng thất thu ngân sách nhà nước từ thuế đối với kinh doanh thương mại điện tử rất lớn khi các cơ quan quản lý khó giám sát và thu thập thông tin về mua bán kinh doanh trực tuyến. Phần lớn các tổ chức, cá nhân kinh doanh thương mại điện tử tại Việt Nam không tiến hành đăng ký kinh doanh nên cơ quan thuế khó theo dõi, quản lý, xác định đối tượng.

Đặc biệt, với hoạt động livestream, mua bán hàng hóa của cá nhân trên các nền tảng mạng xã hội cũng có nhiều khó khăn vì pháp luật chưa có quy định cụ thể về việc quản lý thuế đối với các cá nhân này. Một số nền tảng mạng xã hội vẫn chưa thiết lập hiện diện thương mại tại Việt Nam, dẫn đến khó khăn trong việc cung cấp thông tin.

Ngoài ra, cơ quan quản lý còn thiếu kinh nghiệm và công cụ để quản lý hiệu quả hoạt động kinh doanh trực tuyến.Ý thức chấp hành pháp luật của người nộp thuế còn hạn chế, một số bộ phận người nộp thuế chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế của mình.

Ông Đinh Trọng Thịnh - Giảng viên cấp cao Học viện Tài chính - cho rằng, Việt Nam đang thất thu những khoản thuế từ lĩnh vực này. Các doanh nghiệp, cá nhân kinh doanh trên không gian mạng thường tìm cách né thuế, chia nhỏ thành nhiều tài khoản khác nhau để kinh doanh, dẫn đến việc kê khai thuế có sự không chuẩn xác và rất khó có thể kiểm soát được. Nhiều trang mạng xã hội có nguồn gốc ở nước ngoài và không có pháp nhân quản lý ở Việt Nam gây không ít khó khăn trong việc nắm bắt thông tin và thực hiện thu thuế.

Dù cơ quan thuế có thể truy cập thông tin trên các nền tảng mạng xã hội và yêu cầu người livestream cung cấp sao kê ngân hàng, thông tin sử dụng dịch vụ của đơn vị vận chuyển để yêu cầu cá nhân livestream nộp thuế nhưng rất khó để xác định được đâu là giao dịch chuyển từ hoạt động kinh doanh, đâu là giao dịch dân sự bình thường” - ông Đinh Trọng Thịnh cho biết.

Việc quản lý thuế đối với thương mại điện tử là một thách thức lớn nhưng cũng là cơ hội để tăng cường nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp và người tiêu dùng. Việc xây dựng một hệ thống quản lý thuế hiệu quả và minh bạch sẽ góp phần tạo ra một môi trường kinh doanh công bằng và bền vững.

Số liệu quản lý thuế trong 2 năm gần nhất đã ghi nhận kết quả thu thuế từ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử năm 2022 là 83 nghìn tỷ đồng; năm 2023 số thuế đã nộp là 97 nghìn tỷ đồng.

Từ đầu năm đến nay, doanh thu quản lý thuế từ các tổ chức, cá nhân có hoạt động kinh doanh thương mại điện tử là 1,98 triệu tỷ đồng. Số thuế đã nộp gần 55 nghìn tỷ đồng, đã có 103 nhà cung cấp nước ngoài đăng ký, kê khai, nộp thuế tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, thời gian qua, cơ quan thuế luôn chú trọng xây dựng kế hoạch thanh tra, kiểm tra đối với người nộp thuế có hoạt động trong lĩnh vực thương mại điện tử, kinh doanh trên nền tảng số, livestream bán hàng online. Chỉ tính riêng trong những tháng đầu năm 2024, cơ quan thuế đã xử lý vi phạm 4.560 người nộp thuế (gồm 1.274 doanh nghiệp, 3.286 cá nhân), với số thuế xử lý truy thu và phạt là 297 tỷ đồng.

Nguyễn Thanh
Bình luận

Đọc nhiều

Triển vọng ngành điện: Sản lượng duy trì đà tăng, cơ cấu dịch chuyển

Triển vọng ngành điện: Sản lượng duy trì đà tăng, cơ cấu dịch chuyển

Năm 2025, sản lượng điện tiếp tục tăng trưởng mạnh, trong khi cơ cấu nguồn cung dần dịch chuyển từ nhiệt điện truyền thống sang LNG và năng lượng tái tạo.
Đại hội thi đua yêu nước ngành Công Thương: Dấu mốc phát triển mới

Đại hội thi đua yêu nước ngành Công Thương: Dấu mốc phát triển mới

Sáng ngày 30/9, Đại hội thi đua yêu nước ngành Công Thương lần thứ IV giai đoạn 2025-2030 đã diễn ra đánh dấu bước phát triển mới của ngành.
Từ làng nghề đến thị trường thế giới: Truyền thông mở đường cho OCOP

Từ làng nghề đến thị trường thế giới: Truyền thông mở đường cho OCOP

Tại Hội nghị kết nối, thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm OCOP, vai trò của truyền thông được nhấn mạnh như chìa khóa nâng tầm thương hiệu làng nghề.
Dệt may là mặt hàng dẫn đầu xuất khẩu sang Nga

Dệt may là mặt hàng dẫn đầu xuất khẩu sang Nga

8 tháng đầu năm 2025 Việt Nam xuất khẩu hàng hóa sang Nga đạt hơn 1,5 tỷ USD, tăng 0,09% so với cùng kỳ năm 2024.
Tiêu thụ điện khởi sắc, lợi nhuận ngành điện cải thiện

Tiêu thụ điện khởi sắc, lợi nhuận ngành điện cải thiện

Trong quý 3/2025, tiêu thụ điện phục hồi với mức tăng 7,7%, giúp biên lợi nhuận của nhiều doanh nghiệp nhiệt điện và điện khí cải thiện rõ rệt.
Xuất khẩu cá rô phi tăng mạnh, vượt xa 5 năm trở lại đây

Xuất khẩu cá rô phi tăng mạnh, vượt xa 5 năm trở lại đây

8 tháng năm 2025, xuất khẩu cá rô phi (trong đó bao gồm cả cá diêu hồng) đạt hơn 63 triệu USD, tăng 174% so với cùng kỳ năm ngoái.
Ngân hàng Nhà nước ấn định hạn mức nhập khẩu vàng

Ngân hàng Nhà nước ấn định hạn mức nhập khẩu vàng

Trước 15/12 hàng năm, Ngân hàng Nhà nước sẽ cấp hạn mức nhập khẩu vàng cho từng doanh nghiệp, ngân hàng thương mại có hồ sơ đề nghị.
Sơn La: Những kết quả ấn tượng sau 10 năm thực hiện Chỉ thị 35

Sơn La: Những kết quả ấn tượng sau 10 năm thực hiện Chỉ thị 35

Kết quả 10 năm thực hiện Chỉ thị 35 ở Sơn La cho thấy quyết tâm của hệ thống chính trị: Hàng nghìn vụ việc khiếu nại, tố cáo được giải quyết, giữ vững ổn định từ cơ sở.
Infographic | Thương mại  Việt Nam - Trung Quốc đạt gần 160 tỷ USD

Infographic | Thương mại Việt Nam - Trung Quốc đạt gần 160 tỷ USD

Theo thống kê mới nhất của Cục Hải quan, hết tháng 8, thương mại Việt Nam - Trung Quốc đạt 159,94 tỷ USD và nhập siêu của Việt Nam lên tới 75,92 tỷ USD.
Hợp tác kinh tế biên giới Việt Nam - Trung Quốc: Mô hình nào hợp lý?

Hợp tác kinh tế biên giới Việt Nam - Trung Quốc: Mô hình nào hợp lý?

Việt Nam và Trung Quốc đang phối hợp xây dựng khu hợp tác kinh tế qua biên giới, đây là mô hình chưa có tiền lệ nên nhận được nhiều ý kiến tham vấn.