Hiệp định UKVFTA "đòn bẩy" xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam

Ngành gỗ tận dụng ưu đãi từ UKVFTA

Số liệu thống kê cho thấy, 9 tháng đầu năm 2023, Việt Nam đã xuất khẩu sang thị trường Vương quốc Anh được gần 140 triệu USD sản phẩm gỗ, khoảng gần 30 triệu USD các loại lâm sản ngoài gỗ. Tổng kim ngạch xuất khẩu của ngành hàng gỗ từ Việt Nam sang thị trường Anh là khoảng 170 triệu USD và dự báo cả năm nay Việt Nam có thể xuất khẩu sang Anh Quốc được khoảng 230 triệu USD. Xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ sang Anh đang chiếm khoảng 1,5% tổng kim ngạch gỗ và sản phẩm gỗ của Việt Nam.

Ông Ngô Sỹ Hoài – Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam - đánh giá, tổng giá trị xuất khẩu của Việt Nam vào thị trường Anh đang chiếm tương đương 1% tổng giá trị nhập khẩu của quốc gia này. Xuất khẩu sản phẩm gỗ của Việt Nam vào Anh cao hơn so với mức bình quân của tất cả các ngành hàng của chúng ta. Tuy nhiên, con số trên quả thực vẫn rất khiêm tốn.

Với những con số này, ông Ngô Sỹ Hoài cho rằng, sau thời gian thực thi Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - Vương quốc Anh (UKVFTA), đối với ngành gỗ có 2 tác động khá tích cực. Một là chúng ta được hưởng thuế xuất ưu đãi trong vòng 5 năm tới tất cả sản phẩm gỗ với mức tiến về 0%, như vậy chúng ta có lợi thế so sánh so với các nước khác cũng đang xuất khẩu sản phẩm này vào thị trường Anh. Hai là, hiệu ứng lan tỏa.

Hiệp định UKVFTA "đòn bẩy" xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ Việt Nam - Ảnh: TTXVN

Vương quốc Anh là quốc gia có nền công nghiệp chế biến và thương mại gỗ chế biến và phát triển rất sớm, đồng thời, nước Anh cũng là cửa ngõ vào EU, thậm chí vào phần còn lại của thế giới. Vì vậy, theo ông Hoài, khi Việt Nam đã đưa được sản phẩm vào thị trường Anh thì các doanh nghiệp cũng đã chứng tỏ được năng lực và không có lý gì không thể đưa được sản phẩm vào phần còn lại của thế giới.

Thách thức phát triển thị trường

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng, thách thức phát triển thị trường, thương hiệu tại Anh của ngành gỗ Việt Nam đang rất lớn khi Anh ban bố dự luật về chống mất rừng và suy thoái rừng. Về vấn đề này, ông Hoài phân tích, Anh là một quốc gia có ngành công nghiệp gỗ phát triển rất sớm cho nên họ soi xét rất kĩ khi đưa ra quyết định mua một sản phẩm gỗ xuất khẩu vào thị trường này.

Bên cạnh đó, Anh cũng là quốc gia đặc biệt quan tâm đến những vấn đề liên quan đến giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu, bảo tồn đa dạng sinh học, bảo tồn rừng và giảm phát thải khí nhà kính.

"Mặc dù đã rời khỏi EU, nhưng mối quan tâm của Anh với những sáng kiến, những quá trình toàn cầu liên quan đến bảo vệ môi trường có lẽ là không chấm dứt, thậm chí là còn có thể tăng cường hơn nữa", ông Hoài chỉ ra và cho rằng, gần đây EU thông qua quy định về chống mất rừng và suy thoái rừng. Dù Anh không phải thành viên của EU và không có nghĩa vụ thực hiện những quy định, hiệp định mới này, song có thể họ sẽ theo đuổi những quy định mà các văn bản pháp quy này đặt ra.

Như vậy, theo ông Hoài, khi xuất khẩu gỗ vào thị trường EU ngoài yếu tố về chất lượng, sức cạnh tranh của sản phẩm, chúng ta cần đặc biệt chú ý tới những vấn đề liên quan đến gỗ hợp pháp để đảm bảo nguyên liệu gỗ Việt Nam chế biến ra để xuất khẩu vào thị trường Anh phải là sản phẩm được khai thác hợp pháp.

Liên quan đến vấn đề xây dựng thương hiệu để gia tăng thị phần trên thị trường Anh, ông Hoài nhận định: "Hiện nay trong xây dựng thương hiệu ngành gỗ đang có hai khó khăn. Hầu hết doanh nghiệp Việt Nam đều sản xuất theo kiều gia công theo các đơn hàng, mẫu mã từ khách hàng nước ngoài; trong khi, chi phí các doanh nghiệp của chúng ta bỏ ra để có bản quyền sản xuất bàn, ghế cao hơn so với lợi nhuận được hưởng từ sản phẩm đó".

Bên cạnh đó, ông Hoài cũng chỉ ra, năng lực xúc tiến thương mại còn hạn chế nên chưa có được thương hiệu quốc gia với sản phẩm gỗ Việt, chưa có được thương hiệu đối với từng doanh nghiệp cũng như từng sản phẩm.

Từ thực tế này, Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho rằng, chúng ta cần tăng cường năng lực xúc tiến thương mại và xây dựng thương hiệu của Việt Nam. Tuy nhiên, không thể giải quyết một sớm một chiều mà cần sự vào cuộc của các Bộ, ngành, doanh nghiệp.

Song song với đó, Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cũng đang đặc biệt chú ý đến việc tăng cường năng lực thương mại, chủ động tổ chức các hội chợ lớn liên quan đến các sản phẩm gỗ và máy móc công nghệ chế biến gỗ để các nhà sản xuất Việt Nam có thể tiếp cận được với khách hàng, công nghệ, thiết bị và có giao lưu trao đổi trực tiếp với người mua.

Đối với doanh nghiệp, theo ông Hoài, các doanh nghiệp có hạn chế là chưa chú trọng đến việc đào tạo nhân lực, nguồn lực có đam mê, tài năng để chủ động hơn trong việc thiết kế mẫu mã và xây dựng thương hiệu.

"Nếu chúng ta cứ chấp nhận làm ăn như hiện nay, không có những phát triển theo chiều sâu thì sẽ khó mở đường cho sản phẩm của Việt Nam tại thị trường Anh" - ông Hoài cho hay.

Trong thời gian tới, ông Ngô Sỹ Hoài nhấn mạnh, các Bộ, ngành, Hiệp hội và doanh nghiệp ngành gỗ cần có sự liên kết tốt hơn để tận dụng tốt cơ hội từ UKVFTA và tạo hiệu ứng lan toả mạnh mẽ trong chuỗi cung ứng sản phẩm gỗ của thị trường Việt Nam đến thế giới, trong đó có thị trường Anh.