Bốn lý do khiến Xây dựng Hòa Bình (HBC) lỗ ròng thêm 300 tỷ sau kiểm toán
Công ty Cổ phần Tập đoàn Xây dựng Hòa Bình (HOSE: HBC) vừa công bố Báo cáo tài chính hợp nhất năm 2023 được kiểm toán (BCTCKT) bởi Công ty TNHH Hãng Kiểm toán AASC.
Đáng chú ý, so với báo cáo tự lập được công bố trước đó, doanh thu hợp nhất năm 2023 của Hòa Bình không có chênh lệch lớn, ghi nhận đạt 7.537 tỷ đồng, giảm 47% so với năm trước.
Thế nhưng, khoản lỗ sau thuế sau kiểm toán của Hòa Bình bất ngờ tăng thêm 333 tỷ đồng lên 1.115 tỷ đồng, trong khi năm trước đó tập đoàn lỗ ròng trên 2.570 tỷ đồng.
Giải trình về sự chênh lệch đáng lưu tâm này, Hòa Bình đã đưa ra 4 lý do khiến vốn chủ sở hữu hợp nhất trong báo cáo tự lập chênh lệch lớn hơn gần 60 lần so với con số ghi nhận trong báo cáo kiểm toán. |
Do đó, lỗ lũy kế tính đến thời điểm cuối năm 2023 của Hòa Bình là 3.240 tỷ đồng, kéo giảm vốn chủ sở hữu (VCSH) của tập đoàn này xuống còn 93 tỷ đồng thay vì 453,6 tỷ đồng như trong báo cáo tự lập.
Giải trình về sự chênh lệch đáng lưu tâm này, Hòa Bình đã đưa ra 4 lý do khiến VCSH hợp nhất trong báo cáo tự lập chênh lệch lớn hơn gần 60 lần so với VCSH hợp nhất trong báo cáo kiểm toán (BCTCKT).
Một là, theo báo cáo quyết toán (BCQT), giá các bất động sản được định theo giá thị trường trong khi trong BCTCKT được ghi nhận theo giá gốc (tức theo nguyên giá hay nói một cách khác là giá mua ban đầu).
Thực tế, thị trường địa ốc ở Việt Nam có sự biến động gia tăng giá liên tục trong nhiều năm. Cách ghi nhận này đã gây ra sự chênh lệch rất lớn giữa 2 bản báo cáo, chẳng hạn như trụ sở 235 Võ Thị Sáu, Quận 3, TP .Hồ Chí Minh, theo ghi nhận trên sổ sách chỉ có 5 tỷ đồng nhưng giá giao dịch hiện nay trên thị trường không dưới 75 tỷ đồng, sự chênh lệch này lên đến 15 lần.
Ngoài bất động sản, định giá những tài sản cố định của Hòa Bình trong BCTCKT cũng thấp hơn rất nhiều so với thực tế, nhiều tài sản cố định thậm chí không được đưa vào định giá VCSH, từ đó khiến cho VCSH trong BCTCKT thấp hơn nhiều so với thực tế.
Theo BCQT thì giá trị bất động sản theo thị trường hiện nay là 4.789 tỷ đồng trong khi theo BCTCKT chỉ ghi nhận 2.470 tỷ đồng, chênh lệch 2.319 tỷ đồng.
Hai là, theo Hòa Bình, giá trị còn lại của máy móc thiết bị (MMTB) được ghi nhận trong BCTCKT không phù hợp với thực tế bởi 2 lý do chính: Giá trị khấu hao theo chế độ kiểm toán hiện hành chưa phản ánh đúng với khấu hao trong thực tế và sự trượt giá trên thị trường cũng tác động đáng kể đến giá trị còn lại của MMTB. Nhiều MMTB đã khấu hao hết và ghi nhận trong sổ sách bằng 0 nhưng thực tế vẫn còn hoạt động rất tốt.
Mặt khác, giá mua mới hiện nay trên thị trường cao hơn nhiều so với nguyên giá (giá mua trước đây) cho nên sự chênh lệch về giá trị còn lại của MMTB cũng rất lớn giữa 2 bản báo cáo. Theo đó, sự chênh lệch này lên đến 1.024 tỷ VNĐ.
Ba là, các khoản phải trích lập dự phòng theo chế độ kế toán hiện hành được xác định theo tuổi nợ, trong khi BCQT đánh giá căn cứ vào nguyên nhân chậm thanh toán, sự đảm bảo về chất lượng công trình, mức độ hoàn thiện của hồ sơ thanh quyết toán, năng lực tài chính và những rủi ro về hoạt động kinh doanh của khách hàng cùng những đặc thù về hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực địa ốc và mức độ ảnh hưởng đến khả năng thu hồi nợ của Hoà Bình.
Tập đoàn này nhấn mạnh, theo lịch sử, chưa bao giờ Hòa Bình xóa sổ bất kỳ khoản phải thu nào. Phần hoàn nhập dự phòng phải thu khó đòi cụ thể có sự chênh lệch là: 1.450 tỷ đồng.
Bốn là, tăng các khoản phải thu theo phán quyết của tòa sẽ làm tăng VCSH. Những đánh giá của Hòa Bình còn dựa vào lịch sử kinh nghiệm giải quyết các vụ kiện về thu hồi nợ mà trường hợp điển hình là món nợ trên 5 năm (theo quy định đã lập dự phòng 100%) của FLC, Hòa Bình không những thu hồi được 100% nợ gốc mà còn thu cả lãi và phạt có giá trị lên đến trên 58% nợ gốc. Phần chênh lệch khoản phải thu giữa giá trị ghi nhận trên sổ sách và giá trị phán quyết của toà là 652 tỷ đồng. Theo Hòa Bình, đó là khoản nợ hoàn toàn có khả năng thu hồi.
Như vậy, tổng cộng chênh lệch của VCSH hợp nhất theo BCQT là 5.445 tỷ đồng, cộng với VCSH hợp nhất theo BCTCKT là 93 tỷ đồng thì tổng VCSH hợp nhất của Hoà Bình tự xác định là 5.538 tỷ đồng, cao hơn gần 60 lần so với VCSH theo BCTCKT.
"Hiện nay, chúng tôi đang làm việc với một đơn vị chuyên về thẩm định giá để rà soát lại số liệu tính toán của Khối Tài chính kế toán của Hoà Bình để bảo đảm kết quả tính toán của chúng tôi có sự khách quan hơn", đại diện Hòa Bình cho biết.
Bên cạnh đó, tại báo cáo tài chính kiểm toán năm 2023 của Hòa Bình, đơn vị kiểm toán nêu ý kiến ngoại trừ về việc Hòa Bình đang trong quá trình làm các thủ tục đảm bảo cho một số khoản tạm ứng để bổ sung các bằng chứng thích hợp và đầy đủ về giá trị có thể thu hồi.
Tính đến thời điểm phát hành báo cáo, các công việc nêu trên vẫn đang được thực hiện và chưa hoàn thành, do đó đơn vị kiểm toán chưa thể xác định được liệu có cần thiết phải điều chỉnh các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính hợp nhất có liên quan đến các khoản tạm ứng này hay không.
Kiểm toán cũng chưa thể thu thập được đầy đủ các thư xác nhận về các số dư nợ phải thu và nợ phải trả của các khoản mục, bao gồm: Phải thu ngắn hạn của khách hàng; Trả trước cho người bán ngắn hạn; Phải thu ngắn hạn khác; Phải trả người bán ngắn hạn; Người mua trả tiền trước ngắn hạn; Phải trả ngắn hạn khác; Các khoản vay...