Bảo tồn nét đẹp văn hóa Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu

Ngày 16/2, tại đền Lưu Phái (xã Ngũ Hiệp, huyện Thanh Trì) diễn ra Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu với nghi lễ hầu đồng do Nghệ nhân dân gian Nguyễn Tiến Nghĩa thực hiện với sự tham dự của đại diện UNESCO tại Việt Nam.

Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại năm 2016 không chỉ nhằm bảo tồn các giá trị văn hóa của đạo Mẫu, mà giúp nhân dân hiểu sâu sắc hơn về các giá trị văn hóa thờ Mẫu trong đời sống tinh thần của cộng đồng.

Phát huy nét đẹp văn hóa truyền thống dân tộc

Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt với nghi lễ hầu đồng là hình thức diễn xướng tâm linh thường diễn ra ở các điện, đền, phủ. Trong đó, hầu đồng là nghi lễ nhập hồn nhiều lần của các vị thánh vào thân xác thanh đồng để cầu mong những nhu cầu của cuộc sống hiện thực như sức khỏe, tiền tài, hạnh phúc… Qua nghi lễ hầu đồng, chúng ta sẽ hiểu biết được trang phục, cách sinh hoạt của cha ông xưa, được chiêm ngưỡng sự hiện thân của các thần linh đã được “lịch sử hóa” với những chiến công, phong cách rất riêng của từng nhân vật. Đây là một bộ sưu tập lịch sử và văn hóa vô cùng phong phú và sinh động, một “bảo tàng sống” của văn hóa Việt Nam.

Một trong những yếu tố sân khấu dễ thấy trong nghi lễ hầu đồng là sự xuất hiện những nhân vật mang điệu múa khác nhau với những tính cách khác nhau như: múa mồi, múa kiếm, múa chèo đò… Những nhân vật, những tính cách khác nhau ấy, múa và hát văn cũng có những làn điệu thích hợp. Điều đó cho thấy sự phong phú và đa dạng của nghệ thuật múa dân gian, của nghệ thuật hát văn trong văn hóa, tín ngưỡng dân gian Việt Nam.

Bảo tồn nét đẹp văn hóa Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu
Nghệ nhân dân gian Nguyễn Tiến Nghĩa thực hiện nghi lễ hầu đồng ngày 16/2

Là một trong những người thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu hơn 30 năm qua, Nghệ nhân dân gian Nguyễn Tiến Nghĩa - thủ nhang đền Lưu Phái cho biết, tín ngưỡng thờ Mẫu tam phủ của người Việt là một hình thức thờ cúng người Mẹ hóa thân ở các miền trời, sông nước, rừng núi được hình thành trên nền tảng của tín ngưỡng thờ Nữ thần. Trong văn hóa truyền thống của Việt Nam thường có lễ Tết Thượng nguyên đầu năm để cầu mong cho mọi người một năm mới có nhiều sức khỏe, đất nước Việt Nam bình an, thịnh vượng, thế giới được hòa bình.

Bảo tồn nét đẹp văn hóa Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu
Bảo tồn nét đẹp văn hóa Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu

Chia sẻ về nét đẹp của di sản văn hóa này, bà Phạm Thị Thanh Hường - Trưởng Ban văn hóa của Tổ chức UNESCO tại Việt Nam - cho biết, với những giá trị văn hóa, tín ngưỡng tâm linh đặc sắc, hồ sơ “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt” đã đáp ứng 5 tiêu chí để đăng ký vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại. Vì thế, ngày 1/12/2016, tại phiên họp Ủy ban liên Chính phủ về bảo vệ di sản văn hóa phi vật thể lần thứ 11 của UNESCO diễn ra tại Ethiopia, di sản “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt” được UNESCO ghi danh vào danh sách di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

“Kể từ đó đến nay, di sản này đã khẳng định sức sống bền vững, có sức lan tỏa mạnh thông qua nỗ lực bảo tồn, phát huy giá trị của cộng đồng. Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt được vinh danh trong danh sách các di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại không chỉ tồn tại ở nghi thức chính hầu đồng mà đó là cả hệ thống thực hành tín ngưỡng bao gồm rất nhiều yếu tố văn hóa dân gian như trang phục, vũ đạo (múa thiêng), hát văn, lễ hội dân gian, các nghi thức trong việc thờ mẫu” – bà Hường chia sẻ.

Bảo tồn nét đẹp văn hóa Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu
Bà Phạm Thị Thanh Hường - Trưởng Ban văn hóa của Tổ chức UNESCO tại Việt Nam

Hạn chế những biến tướng, thương mại hóa

Theo thống kê của Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, toàn thành phố có hơn 2.000 địa điểm, di tích thờ Mẫu, trong đó có 4 phủ, 210 đền, 892 điện, 33 miếu và số còn lại là điện tư nhân. Đáng nói, số lượng thuộc sở hữu tư nhân tăng nhanh chóng trong những năm gần đây, nhất là khi Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Trong quá trình phát triển thời gian qua cho thấy, Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt không tránh khỏi những bất cập khi một số thanh đồng, cung văn đang tận dụng tín ngưỡng để thực hiện mục đích tư lợi cá nhân. Điều này đang đặt ra vấn đề nâng cao vai trò trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước và những người tham gia thực hành di sản nhằm bảo tồn ý nghĩa, giá trị tốt đẹp của tín ngưỡng thờ Mẫu. Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, người muốn trở thành đồng thầy phải trải qua 12 năm tu dưỡng mới được "đẻ đồng", nhưng không ít người mới "thử đồng" được 3 năm, thậm chí 1 năm đã tự phong cho mình là đồng thầy. Cũng từ đó, nhiều đồng thầy coi việc Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ của người Việt như một nghề, lợi dụng vào lòng tin của mọi người để thu lợi cá nhân.

Nghệ nhân dân gian Nguyễn Tiến Nghĩa cho rằng, thời gian qua Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt được thực hành rất hiệu quả khi di sản văn hóa phi vật thể của nhân loại này nhận được sự quan tâm của các cấp, ngành, các chuyên gia văn hóa… Thế nhưng không thể phủ nhận bên cạnh đó vẫn còn một số hiện tượng biến tướng của Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu mà dư luận xã hội đã phản ánh, lên án cần sớm loại bỏ để chung tay gìn giữ và phát huy những nét đẹp văn hóa truyền thống của người Việt Nam.

Về vấn đề này, bà Phạm Thị Thanh Hường cho rằng, được vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại là niềm vinh dự, tự hào, khẳng định giá trị, đóng góp của văn hóa Việt Nam đối với nền văn hóa chung của nhân loại. Cùng với niềm vinh dự đó là trách nhiệm phải bảo tồn, phải phát huy di sản tốt hơn. “Tất cả các bên liên quan cần thực hiện thật tốt chương trình hành động quốc gia, nhằm bảo vệ, phát huy giá trị di sản, cần để Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu được thực hiện, trao truyền đúng với ý nghĩa bản sắc tốt đẹp vốn có, không bị làm sai lệch, biến tướng, làm tầm thường hóa, thương mại hóa" – bà Hường chia sẻ.

Theo bà Phạm Thị Thanh Hường, điểm đặc biệt trong Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam Phủ là thực hành văn hóa duy nhất đến nay của người Việt mà trong đó có sự kết hợp của thần đạo, Phật giáo và thánh bản địa. “Trong thời gian qua chúng tôi ghi nhận sự nỗ lực rất lớn của cộng đồng cũng như các cơ quan chức năng của Việt Nam việc hạn chế những hành vi tiêu cực, thương mại hóa khi Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu. Trong đó, các cơ quan chức năng đã ban hành nhiều văn bản hướng dẫn cùng với sự tham gia tư vấn của các chuyên gia văn hóa cũng như các địa phương để phát huy các giá trị nhân văn cao đẹp của di sản này, ca ngợi hình tượng Mẫu như biểu tượng của lòng từ bi và khoan dung, tôn trọng và thúc đẩy đa dạng văn hóa và đối thoại văn hóa tộc người, tăng cường sợi dây tinh thần gắn kết cộng đồng, đồng thời vừa góp phần hạn chế những tiêu cực” – bà Hường nhấn mạnh.

Bảo tồn nét đẹp văn hóa Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu
Anh Nguyễn Xuân Chinh - nghệ sĩ hát chầu văn

Là một nghệ sĩ hát chầu văn nhiều năm, anh Nguyễn Xuân Chinh chia sẻ: “Sau nhiều năm tham gia hát chầu văn phục vụ Nghệ nhân dân gian Nguyễn Tiến Nghĩa hầu đồng tôi đã hiểu được rất nhiều nét đẹp văn hóa truyền thống qua nghi lễ Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt Nam. Là một nghệ sĩ trẻ, tôi luôn ý thức trách nhiệm của mình trong việc gìn giữ, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể của nhân loại này, đặc biệt là góp phần chung tay loại bỏ những hành vi phản cảm về văn hóa trong Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu này”.

Thu Thủy

Tin mới cập nhật

Hiệu ứng từ 30/4, du lịch nội địa chờ đón ‘mùa vàng’

Hiệu ứng từ 30/4, du lịch nội địa chờ đón ‘mùa vàng’

Sau hiệu ứng từ đại lễ 30/4, du lịch nội địa đang đứng trước nhiều cơ hội phát triển bứt tốc vào cao điểm hè 2025 khi nhu cầu đặt tour của người dân đang tăng.
Du lịch sinh thái - Đánh thức tiềm năng miền sơn cước xứ Thanh

Du lịch sinh thái - Đánh thức tiềm năng miền sơn cước xứ Thanh

Du lịch sinh thái cộng đồng tại Thanh Hóa đang dần khẳng định thương hiệu với hệ sinh thái đa dạng, cảnh quan miền núi hoang sơ và giàu tiềm năng khai thác.
Thấy gì trước sự người Việt gia tăng du lịch nước ngoài?

Thấy gì trước sự người Việt gia tăng du lịch nước ngoài?

Xu hướng du lịch nước ngoài của người Việt tiếp tục tăng, với 2,68 triệu lượt xuất cảnh trong quý I/2025 – gấp đôi cùng kỳ năm trước.
Số hoá trải nghiệm, nâng tầm hình ảnh du lịch Việt Nam

Số hoá trải nghiệm, nâng tầm hình ảnh du lịch Việt Nam

Nhằm thu hút khách du lịch, ngành du lịch Việt Nam đang trên hành trình số hoá trải nghiệm, xây dựng một hệ sinh thái dịch vụ hiện đại, tiện lợi.
Hành khách đi máy bay dịp lễ 30/4-1/5 cần lưu ý gì?

Hành khách đi máy bay dịp lễ 30/4-1/5 cần lưu ý gì?

Trong dịp cao điểm nghỉ lễ 30/4 – 1/5, các hãng hàng không khuyến nghị hành khách chủ động sắp xếp thời gian, thực hiện các thủ tục trước chuyến bay.
‘Địa đạo’: Một bộ phim, vạn bước chân về miền ký ức

‘Địa đạo’: Một bộ phim, vạn bước chân về miền ký ức

Phim ‘Địa đạo – Mặt trời trong bóng tối’ đã khơi dậy niềm tự hào dân tộc và tạo ra một làn sóng du lịch lịch sử, về nguồn mạnh mẽ.
Nghỉ lễ 30/4 – 1/5: Gợi ý điểm đến vừa đẹp, vừa hợp túi tiền

Nghỉ lễ 30/4 – 1/5: Gợi ý điểm đến vừa đẹp, vừa hợp túi tiền

Gợi ý điểm đến dịp nghỉ lễ 30/4 – 1/5 cho người Hà Nội: gần, đẹp, chi phí hợp lý, dễ đi lại, phù hợp cho nhóm bạn, gia đình, không lo quá tải hay tốn phí.
Xanh hoá du lịch: Cú huých nâng tầm vị thế Việt Nam

Xanh hoá du lịch: Cú huých nâng tầm vị thế Việt Nam

Du lịch xanh không còn là lựa chọn, mà là yêu cầu bắt buộc để phát triển lâu dài, có trách nhiệm. Đây cũng là cú huých để nâng tầm du lịch Việt Nam.
Quảng Nam giảm giá tour đến 50% hút khách du lịch

Quảng Nam giảm giá tour đến 50% hút khách du lịch

70 doanh nghiệp tỉnh Quảng Nam chung tay kích cầu giảm giá tour đến 50% để thu hút khách du lịch đến với địa phương trong năm 2025.
Khách du lịch châu Âu

Khách du lịch châu Âu 'bùng nổ' nhờ miễn visa ngắn hạn

Trong quý I/2025, khách du lịch châu Âu đến Việt Nam tăng trưởng hai con số. Đây là tín hiệu tích cực nhờ miễn visa ngắn hạn đối với thị trường này.

Tin khác

Đánh thức du lịch Bái Tử Long

Đánh thức du lịch Bái Tử Long

Với chủ trương phát triển du lịch Bái Tử Long, Quảng Ninh đang thu hút các nhà đầu tư nhằm tìm kiếm cơ hội phát triển những sản phẩm du lịch mới chất lượng.
Infographic | Quý I/2025: Hà Nội thu gần 30.000 tỷ đồng từ du lịch

Infographic | Quý I/2025: Hà Nội thu gần 30.000 tỷ đồng từ du lịch

Tổng thu từ khách du lịch của Hà Nội quý I/2025 ước đạt gần 30.000 tỷ đồng, tăng 11,3% so với cùng kỳ năm 2024.
Top món ăn từ cá ngon nhất châu Á, Việt Nam đóng góp 4

Top món ăn từ cá ngon nhất châu Á, Việt Nam đóng góp 4

Canh chua cá, cá kho Vũ Đại, cá kho tộ và chả cá Lã Vọng là những món ăn Việt vừa lọt vào danh sách 100 món ăn từ cá ngon nhất châu Á.
Gần 4 triệu khách quốc tế đến Việt Nam trong 2 tháng năm 2025

Gần 4 triệu khách quốc tế đến Việt Nam trong 2 tháng năm 2025

Hai tháng đầu năm 2025, khoảng gần 4 triệu lượt khách quốc tế đã đến Việt Nam, tăng 30,2% so với cùng kỳ năm 2024.
Cơm tấm lọt top món ăn từ gạo ngon nhất châu Á

Cơm tấm lọt top món ăn từ gạo ngon nhất châu Á

Nằm trong top 100 món ăn từ gạo ngon nhất châu Á, Việt Nam có 4 đại diện là món cơm tấm, bánh bèo, bánh tét và cơm rang.
Du khách Việt ngày càng quan tâm tới du lịch bền vững

Du khách Việt ngày càng quan tâm tới du lịch bền vững

Du khách Việt Nam ngày càng bị thu hút bởi những trải nghiệm du lịch chân thực và mong muốn góp phần tích cực vào sự phát triển của cộng đồng địa phương.
MV Bắc Bling ‘gây sốt’: Cần làm mới quảng bá du lịch

MV Bắc Bling ‘gây sốt’: Cần làm mới quảng bá du lịch

MV Bắc Bling của Hoà Minzy ‘gây sốt’ và không ngừng lan toả mạnh mẽ hình ảnh du lịch Bắc Ninh cho thấy cần thay đổi tư duy và phải làm mới quảng bá du lịch.
2 tháng, khách quốc tế đến Việt Nam tăng hơn 30%

2 tháng, khách quốc tế đến Việt Nam tăng hơn 30%

Hai tháng đầu năm 2025, khách quốc tế đến Việt Nam đạt hơn 3,96 triệu lượt người, tăng 30,2% so với cùng kỳ năm trước.
Sa Pa, Cát Bà được tìm kiếm nhiều nhất đầu năm 2025

Sa Pa, Cát Bà được tìm kiếm nhiều nhất đầu năm 2025

Theo dữ liệu mới nhất từ Agoda, Sa Pa, Cát Bà đang nằm trong nhóm những điểm đến được tìm kiếm nhiều nhất tại Việt Nam đầu năm 2025.
Làm gì để Chương trình kích cầu du lịch 2025 thành công?

Làm gì để Chương trình kích cầu du lịch 2025 thành công?

Để Chương trình kích cầu du lịch năm 2025 ‘Việt Nam – Đi để yêu’ góp phần thực hiện mục tiêu tăng trưởng, cần thúc đẩy liên kết của chuỗi cung ứng.

Đọc nhiều

Du lịch sinh thái - Đánh thức tiềm năng miền sơn cước xứ Thanh

Du lịch sinh thái - Đánh thức tiềm năng miền sơn cước xứ Thanh

Du lịch sinh thái cộng đồng tại Thanh Hóa đang dần khẳng định thương hiệu với hệ sinh thái đa dạng, cảnh quan miền núi hoang sơ và giàu tiềm năng khai thác.
Người dân đổ xô đến trung tâm thương mại vui chơi dịp lễ 30/4-1/5

Người dân đổ xô đến trung tâm thương mại vui chơi dịp lễ 30/4-1/5

Kỳ nghỉ lễ 30/4 - 1/5, các trung tâm thương mại, siêu thị Hà Nội đông đúc người dân đến mua sắm, vui chơi và tận hưởng các chương trình ưu đãi.
Nở rộ chiêu lừa đặt phòng, vé máy bay qua mạng xã hội

Nở rộ chiêu lừa đặt phòng, vé máy bay qua mạng xã hội

Nhiều người mất tiền vì tin fanpage có tích xanh, đặt phòng, mua vé máy bay, combo du lịch giá rẻ trên mạng xã hội mà không kiểm chứng thông tin.
Lễ 30/4 - 1/5: Đặc sản Đà Nẵng 'hút khách'

Lễ 30/4 - 1/5: Đặc sản Đà Nẵng 'hút khách'

Sức mua tại các chợ phục vụ du lịch, các cửa hàng đặc sản, quà lưu niệm du lịch tại thành phố Đà Nẵng tăng mạnh trong dịp lễ 30/4 - 1/5.
Top món ăn sáng ngon thế giới gọi tên bún bò Huế

Top món ăn sáng ngon thế giới gọi tên bún bò Huế

Taste Atlas vinh danh bún bò Huế trong danh sách 100 món ăn sáng ngon nhất thế giới, khẳng định vị thế ẩm thực Việt trên bản đồ ẩm thực toàn cầu.
Động lực hút vốn ngoại trở lại thị trường chứng khoán Việt

Động lực hút vốn ngoại trở lại thị trường chứng khoán Việt

Dù dòng vốn ngoại tiếp tục rút ròng, nhưng kỳ vọng nâng hạng thị trường chứng khoán và cải tiến hạ tầng giao dịch có thể tạo cú hích thu hút nhà đầu tư trở lại.
Nhận định chứng khoán 5/5: Thị trường khởi sắc

Nhận định chứng khoán 5/5: Thị trường khởi sắc

Các chuyên gia chứng khoán kỳ vọng, hệ thống công nghệ thông tin mới (Hệ thống KRX) chính thức vận hành sẽ đem lại nhiều khởi sắc cho thị trường chứng khoán.
Nhận định chứng khoán 8/5: Cân nhắc giải ngân

Nhận định chứng khoán 8/5: Cân nhắc giải ngân

Các chuyên gia chứng khoán khuyến nghị, nhà đầu tư nên cân nhắc bán ngắn hạn một số cổ phiếu có dấu hiệu tiêu cực về giá và xu thế ngắn hạn.
Nhận định chứng khoán 7/5: Ưu tiên nắm giữ danh mục

Nhận định chứng khoán 7/5: Ưu tiên nắm giữ danh mục

Các chuyên gia chứng khoán khuyến nghị, nhà đầu tư nên nắm giữ danh mục hiện tại và kiên nhẫn chờ đợi sự bùng nổ để gia tăng thêm tỷ trọng nắm giữ cổ phiếu.
Nhận định chứng khoán 6/5: Thị trường có xu hướng hồi phục

Nhận định chứng khoán 6/5: Thị trường có xu hướng hồi phục

Các chuyên gia chứng khoán cho rằng, VN-Index vẫn tiếp tục thể hiện xu hướng hồi phục với kỳ vọng sẽ hướng tới ngưỡng kháng cự 1.270-1.300 điểm.
Phiên bản di động