Thích ứng để vượt khó

Doanh nghiệp năng động

Theo ông Nguyễn Văn Thân - Phó Chủ tịch Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Hiệp hội DN vừa và nhỏ (DNVVN) Việt Nam - tính riêng 9 tháng năm 2020, Việt Nam có khoảng 70.000 DN tạm ngừng hoạt động và mất đi việc làm của 1,8 triệu người lao động. Tuy nhiên, cũng trong cùng thời gian này, có 99.000 DN được thành lập mới, chủ yếu là DN ứng dụng công nghệ và điều hành quản trị.

Ứng dụng KH&CN để tăng năng suất, chất lượng

Theo khảo sát, các DN phải tạm dừng hoạt động chủ yếu là DN sản xuất, kinh doanh theo phương cách truyền thống và gặp nhiều khó khăn khi đối diện với đại dịch. Ngược lại, các DN thích ứng nhanh với sự thay đổi của môi trường và ứng dụng triệt để KH&CN thì tỷ lệ tồn tại cao. Thực tế, nhiều DN nhìn thấy cơ hội để làm ăn có lãi và KH&CN là chìa khóa giúp Chính phủ, DN nâng cao năng suất chất lượng, giảm chi phí, cải cách thủ tục hành chính.

Trong bối cảnh vừa chống dịch vừa phát triển kinh tế, nhiều DN cho thấy tính chủ động, năng lực thích ứng và đổi mới, nhanh chóng nghiên cứu, triển khai ứng dụng KH&CN để tăng khả năng tiếp cận của khách hàng, thay đổi phương thức kinh doanh, chuyển dịch cơ cấu, sản phẩm phù hợp với điều kiện thực tế mới. Điển hình như việc nghiên cứu, đầu tư xây dựng dây chuyền sản xuất các thiết bị y tế, sản phẩm chế phẩm sinh học phục vụ công tác phòng, chống đại dịch, sản xuất khẩu trang, găng tay, đồ bảo hộ, máy thở...

Theo bà Cristina Fentross - quyền Phó giám đốc Cơ quan Phát triển Quốc tế Hoa Kỳ tại Việt Nam (USAID) - đại dịch Covid-19 đã gây những tác động chưa từng có tiền lệ đến đời sống của người dân và hoạt động của các DN. Tuy nhiên, đại dịch không làm chậm lại quá trình chuyển đổi KH&CN mà còn thúc đẩy chuyển đổi KH&CN lên tầm cao hơn. Đồng thời, trở thành chất xúc tác để chúng ta thay đổi và nhận thấy sự cần thiết phải có chuyển đổi KH&CN trong bối cảnh kinh doanh mới.

Hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số

Trong Báo cáo Chỉ số Đổi mới sáng tạo (ĐMST) toàn cầu năm 2020 của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), Việt Nam được xếp hạng thứ 42/131 quốc gia và nền kinh tế, là nước đứng thứ 3 trong ASEAN (sau Singapore và Malaysia); trong số 29 quốc gia thu nhập trung bình thấp, Việt Nam có chỉ số ĐMST dẫn đầu. Đây là chỉ số quan trọng, đặc biệt đối với cộng đồng DNVVN - thành phần năng động sáng tạo nhất trong các lực lượng kinh tế. Bối cảnh đại dịch Covid-19 càng đặt lên áp lực thay đổi phương thức làm việc và đặc biệt là ứng dụng KH&CN, công nghệ thông tin, công nghệ số, giao dịch điện tử… để trở thành giải pháp hữu ích cho các DN.

Để tăng cường quản trị công cho hệ thống ĐMST, ứng dụng KH&CN tại các DN Chính phủ đóng vai trò dẫn dắt, tạo cơ chế, môi trường thúc đẩy hoạt động ứng dụng KH&CN, chuyển đổi số của toàn xã hội; ban hành các đường hướng chính sách khuyến khích DN tổ chức phát triển đầu tư khoa học kỹ thuật vào hoạt động sản xuất, kinh doanh... Mỗi cơ quan, tổ chức và cả quốc gia cần tận dụng tối đa cơ hội để phát triển Chính phủ số, kinh tế số, xã hội số. Trong đó, xác định sớm lộ trình và đẩy nhanh tiến trình chuyển đổi số trong từng ngành, lĩnh vực, địa phương; lĩnh vực có tác động xã hội, liên quan hàng ngày tới người dân, thay đổi nhận thức nhanh nhất, mang lại hiệu quả, giúp tiết kiệm chi phí cần ưu tiên chuyển đổi số trước như y tế, giáo dục, tài chính ngân hàng, nông nghiệp, giao thông vận tải và logistics, năng lượng, tài nguyên và môi trường, sản xuất công nghiệp.

Chính phủ cần đẩy nhanh tiến trình phát triển Chính phủ điện tử, hướng tới Chính phủ số. DN công nghệ Việt Nam là lực lượng chủ lực phát triển các hạ tầng, nền tảng, dịch vụ, tư vấn, cung cấp giải pháp chuyển đổi số; đi từ ứng dụng, sản phẩm, dịch vụ, đến làm chủ một số công nghệ lõi, từ đó vươn ra thị trường toàn cầu.

Hợp tác quốc tế là giải pháp quan trọng để thực hiện chuyển đổi số, đặc biệt là thúc đẩy chuyển đổi số trong xã hội, từ đó tạo lực kéo tiến trình chuyển đổi số trong cơ quan nhà nước. Tổ chức, DN Việt Nam hợp tác với các DN công nghệ lớn trên thế giới để nghiên cứu, phát triển, chuyển giao, tiên phong áp dụng công nghệ mới, mô hình mới vào Việt Nam.

Cùng với đó, có giải pháp hỗ trợ nguồn vốn DN, hỗ trợ phát triển nguồn nhân lực, hỗ trợ liên kết, hợp tác nghiên cứu, tập trung nhiều hơn vào lĩnh vực dạy nghề chất lượng cao. Bởi lẽ chỉ lao động có tay nghề và kiến thức thực tế mới nhìn ra được những bất cập của DN. Ngoài ra, DN cần liên kết với các trường dạy nghề để xây dựng kế hoạch đào tạo hàng năm cho lực lượng lao động, thậm chí có đơn đặt hàng cụ thể cho DN.