Giá tăng cao, xuất khẩu gạo năm 2023 dự báo gặp nhiều thuận lợi
Xuất khẩu gạo kỳ vọng thắng lớn Xuất khẩu gạo hai tháng đầu năm đạt hơn 893.000 tấn |
Xuất khẩu gạo có nhiều tín hiệu vui
Theo số liệu thống kê của Tổng cục Hải quan, xuất khẩu gạo tháng 2/2023 là hơn 534 nghìn tấn; đạt hơn 286 triệu USD. Lũy kế 2 tháng đầu năm, xuất khẩu gạo đạt hơn 893 nghìn tấn, trị giá 472 triệu USD; kết quả này giảm 8,1% về lượng nhưng tăng 1% về trị giá so với cùng kỳ năm trước.
Tuy nhiên, giá gạo xuất khẩu bình quân 2 tháng đầu năm 2023 ước đạt 528,5 USD/tấn, tăng 9,86% so với cùng kỳ năm 2022.
Theo Cục Xuất nhập khẩu - Bộ Công Thương, dù phải đối mặt với nhiều khó khăn song năm 2022 xuất khẩu gạo vẫn đạt 7,13 triệu tấn, mang lại kim ngạch 3,45 tỷ USD; tăng 13,8% về số lượng và tăng 5,1% về kim ngạch so với năm 2022. Cơ cấu chủng loại gạo xuất khẩu đi đúng định hướng, chủng loại gạo trắng thường vẫn chiếm tỷ trọng ổn định ở mức dưới 45%, gia tăng xuất khẩu chủng loại gạo Việt Nam có thế mạnh như, gạo thơm, gạo nếp, gạo trắng cao cấp… giảm tỷ trọng xuất khẩu gạo thường, chất lượng thấp. Đáng chú ý, trong năm vừa qua, lần đầu tiên Việt Nam xuất khẩu 3,2 triệu tấn gạo sang thị trường Philippines.
Tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động xuất khẩu gạo |
Sau 2 tháng đầu chững lại, bước sang tháng 3, các nước đều có nhu cầu dự trữ lương thực khá lớn. Thêm vào đó, với sản phẩm xuất khẩu chủ yếu là gạo thơm, chất lượng cao, nên có giá bán tốt. Bên cạnh đó, hoạt động xuất khẩu gạo năm 2023 của Việt Nam cũng được dự báo có nhiều thuận lợi về bối cảnh; trong đó, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, tình trạng hạn hán tại các nước Mỹ, châu Âu, Trung Quốc đang đặt nguồn cung gạo vào tình trạng thiếu hụt. Ấn Độ áp dụng lệnh cấm xuất khẩu gạo tấm và áp dụng thuế 20% với chủng loại gạo trắng.
Ông Nguyễn Phúc Nam - Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Á - châu Phi – Bộ Công Thương cho rằng, xuất khẩu gạo Việt Nam sang châu Á chiếm tới 70%, châu Phi 11%.
Trung Quốc vẫn là thị trường ổn định cho các sản phẩm gạo Việt Nam. Ông Phạm Thái Bình, Tổng Giám đốc Công ty CP Nông nghiệp Công nghệ cao Trung An cho biết, đây là tin rất vui vì sau nhiều tháng chững lại, hiện Trung Quốc và nhiều thị trường đang tăng cường mua gạo của Việt Nam.
“Sau đơn hàng này, chúng tôi đang tiếp tục đàm phán tiếp lô hàng khoảng 20.000 tấn sang Trung Quốc. Ngoài ra, Philippines, Indonesia, Malaysia và các nước Trung Đông cũng đang có tín hiệu muốn nhập hàng” - ông Phạm Thái Bình chia sẻ.
Cùng với Trung Quốc, thời gian qua nhiều doanh nghiệp đã chuyển hướng thị trường xuất khẩu gạo ra ngoài Trung Quốc. Trước đây Việt Nam xuất sang Trung Quốc 2-3 triệu tấn, song giờ đã đa dạng sang các thị trường khác.
Đơn cử, xuất khẩu gạo có sự khởi sắc ở thị trường Philippines, tiêu thụ 15 triệu tấn gạo, sản xuất trong nước đạt khoảng 12,5 triệu tấn, dự trữ 1 triệu tấn. Hiện gạo Việt chiếm hơn 80% thị trường Philippines, do giá bán phù hợp, cạnh tranh. Ông Nam dự báo việc xuất khẩu gạo Việt Nam sang các thị trường này vẫn tiếp tục thuận lợi trong thời gian tới.
Cụ thể, nhu cầu tại các thị trường truyền thống như: Indonesia, Bangladesh… tăng trở lại, cộng thêm Trung Quốc mở cửa thị trường sau dịch COVID-19, nhu cầu nhập khẩu dự báo quay trở lại như các năm. Cùng với đó, chất lượng gạo xuất khẩu của Việt Nam ngày càng được nâng cao, các nước đều có nhu cầu nhập khẩu từ Việt Nam.
Với thị trường EU, theo Hiệp định EVFTA, Việt Nam được cấp hạn ngạch 80.000 tấn, trong đó 30.000 tấn gạo trắng, 30.000 gạo thơm, 20.000 tấn gạo lứt. Do đó, các đơn hàng gạo xuất khẩu nếu nằm trong danh mục trên thì được miễn thuế 175 ER/tấn. Đây là lợi thế rất lớn cho doanh nghiệp nhập khẩu. Do đó, các doanh nghiệp nên tìm cách gia tăng sản lượng, chủng loại gạo để tận dụng tối đa lợi thế.
Năm 2023 có thể xuất khẩu 6,5 - 7 triệu tấn gạo
Dự báo xuất khẩu gạo của Việt Nam trong năm 2023 khoảng 6,5 - 7 triệu tấn gạo. Trong đó, cân đối lượng gạo hàng hóa dự kiến cần xuất khẩu 6 tháng đầu năm đạt 4,124 triệu tấn.
Theo Bộ Công Thương, xuất khẩu gạo sẽ tiếp tục gặp thuận lợi vì ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, tình trạng hạn hán tại các nước Mỹ, châu Âu… khiến nhu cầu gạo tăng lên. Bên cạnh đó, việc Trung Quốc mở cửa thị trường trở lại là tín hiệu tích cực cho các doanh nghiệp xuất khẩu gạo trong năm 2023.
Tuy nhiên, thị trường xuất khẩu gạo vẫn còn những khó khăn tiềm ẩn liên quan đến giá cước vận tải biển cao, giá cả đầu vào sản xuất lúa gạo cao cũng như tình hình xung đột ở một số khu vực trên thế giới tác động đến giá các mặt hàng lương thực khác.
Do vậy, các doanh nghiệp xuất khẩu gạo cần theo sát tín hiệu từ các thị trường. Đặc biệt, doanh nghiệp cần nâng cao chất lượng gạo, đảm bảo các yêu cầu về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, kiểm dịch thực vật, truy xuất nguồn gốc để tận dụng tối đa ưu đãi từ các Hiệp định thương mại tự do. Đồng thời có giải pháp để ứng phó với khó khăn.