Việt Nam coi trọng sự phát triển bền vững của khu vực sông Mekong

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng đã khẳng định tại Hội nghị Cấp cao lần thứ 2 của Ủy hội sông Mekong quốc tế diễn ra ngày 5/4 tại TP.Hồ Chí Minh.

Cam kết mạnh mẽ

Có thể nói chưa bao giờ lưu vực sông Mekong đứng trước nhiều thách thức như hiện nay khi đã trở thành 1 trong 5 lưu vực sông lớn trên thế giới có dòng chảy bị suy giảm nhiều nhất. Dòng chảy trung bình năm của sông Mekong tại trạm Chiềng Sen, cửa ngõ của vùng hạ lưu sông Mekong, đã giảm 10% trong vòng 30 năm qua.

Với chủ đề “An ninh nước, năng lượng, lương thực trong bối cảnh biến đổi khí hậu của lưu vực sông Mekong”, tại hội nghị, 4 nước thành viên của Ủy hội là Campuchia, Lào, Thái Lan, Việt Nam và 2 nước đối tác đối thoại là Trung Quốc, Myanmar đã thảo luận về những vấn để nổi bật hiện nay trong hợp tác sông Mekong, trong đó có việc đảm bảo an ninh nước, năng lượng và lương thực trong bối cảnh gia tăng nhu cầu sử dụng tài nguyên nước và các tài nguyên khác của sông Mekong trước áp lực phát triển kinh tế xã hội cũng như các tác động tiêu cực của biến đổi khí hậu.

Thể hiện cam kết mạnh mẽ trong việc ứng phó với các thách thức tại khu vực, các quốc gia đã nhất trí thông qua Tuyên bố của Hội nghị Cấp cao lần thứ hai Ủy hội sông Mekong quốc tế và được gọi là "Tuyên bố Thành phố Hồ Chí Minh".

"Tuyên bố Thành phố Hồ Chí Minh" tiếp tục khẳng định tinh thần đoàn kết giữa các thành viên và cam kết chính trị cao nhất đối với việc thực hiện Hiệp định Hợp tác phát triển bền vững lưu vực Mekong năm 1995 và các quy định, thủ tục của Ủy hội; ghi nhận những kết quả trong việc thực hiện Tuyên bố Hủa Hỉn 2010 tại Thái Lan, cam kết thúc đẩy hơn nữa quan hệ hợp tác giữa các thành viên, tăng cường vai trò của Uỷ hội sông Mekong quốc tế hướng tới mục tiêu quản lý và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên nước, đảm bảo an ninh nước, lương thực và năng lượng trong lưu vực sông Mekong.

Tuyên bố đã xác định 6 lĩnh vực hoạt động ưu tiên và 6 định hướng cho hoạt động hợp tác của Ủy hội trong giai đoạn tới, trong đó tập trung vào việc tăng cường thực hiện các thủ tục của Uỷ hội, rà soát cập nhật các kế hoạch chiến lược, đẩy mạnh các dự án nghiên cứu đánh giá tác động, các biện pháp phòng tránh, giảm thiểu và giảm nhẹ các rủi ro đối với hệ sinh thái sông Mekong. Nhất trí đẩy mạnh quan hệ hợp tác với các đối tác đối thoại, các đối tác phát triển, các sáng kiến khu vực và quốc tế có liên quan, đồng thời mong muốn tiếp tục nhận được sự hợp tác và hỗ trợ của các đối tác trong quá trình thực hiện kế hoạch hoạt động giai đoạn 2016-2020 của Ủy hội.

Việt Nam coi trọng sự phát triển bền vững của dòng Mekong

Sông Mekong có ý nghĩa vô cùng quan trọng đối với sự phát triển kinh tế, xã hội của Việt Nam cũng như an ninh lương thực trong khu vực. Đồng bằng Cửu Long có diện tích trên 40.000 km² là nơi sinh sống của gần 20 triệu dân, hàng năm đóng góp đến 27% GDP với trên 90% lượng gạo xuất khẩu và gần 60% kim ngạch xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Tuy nhiên, đồng bằng Cửu Long cũng đang phải chịu tác động của biến đổi khí hậu và tình trạng phát triển các công trình ở thượng nguồn, gây ảnh hưởng lớn tới đời sống của hàng triệu người dân trong khu vực. Theo số liệu tính toán cho các kịch bản về biến đổi khí hậu, khi kịch bản tồi tệ nhất xảy ra thì trong vòng 100 năm tới, nước biển ở Việt Nam sẽ dâng cao 1m, làm mất 40% diện tích đồng bằng sông Cửu Long, gây ảnh hưởng trực tiếp tới khoảng 10% dân số của Việt Nam.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, trong bối cảnh đó, Chính phủ Việt Nam rất coi trọng sự ổn định và phát triển bền vững của khu vực châu thổ sông Mekong cũng như việc ứng phó với các thách thức an ninh nguồn nước và tác động của biến đổi khí hậu nói chung.

Bên cạnh việc phê duyệt Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu, Chiến lược quốc gia về tài nguyên nước đến năm 2020 cùng nhiều chương trình hành động cụ thể, Chính phủ Việt Nam đã chủ động triển khai Nghiên cứu tác động của các công trình thủy điện trên dòng chính sông Mekong với sự tham gia hỗ trợ của Chính phủ các nước Lào và Campuchia cũng như sự quan tâm, hỗ trợ của các đối tác phát triển, các nhà tài trợ.

Chính phủ Việt Nam cũng đã hoàn tất các thủ tục để gia nhập Công ước Liên hợp quốc năm 1997 về Luật Sử dụng các nguồn nước quốc tế cho các mục đích phi giao thông thủy, nhằm góp phần hoàn thiện các khuôn khổ pháp lý khu vực và quốc tế đảm bảo việc quản lý, sử dụng và phát triển tài nguyên nước tại các con sông quốc tế một cách bền vững, công bằng và hợp lý.

“Thông qua hợp tác, đối thoại trên tinh thần hợp tác Mekong sẽ góp phần giải quyết hiệu quả các thách thức liên quan đến an ninh nguồn nước, năng lượng và lương thực, đồng thời bảo đảm lợi ích chính đáng của nhân dân các nước trong lưu vực sông Mekong về phát triển kinh tế, an sinh xã hội và bảo vệ môi trường”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh./.

Hùng Cường