Vì sao đề xuất giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội?
6 thay đổi trong việc đóng và hưởng chính sách bảo hiểm xã hội mới Đề xuất giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội để hưởng lương hưu |
Theo đó, tại dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội (sửa đổi), cơ quan soạn thảo đề xuất sửa đổi quy định về thời gian đóng bảo hiểm xã hội tối thiểu đề đủ điều kiện hưởng lương hưu theo hướng giảm từ 20 năm xuống còn 15 năm.
Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội nêu rõ, đề xuất này nhằm tạo cơ hội cho nhiều người được hưởng lương hưu hơn, đồng thời cũng khuyến khích người lao động bảo lưu thời gian đóng bảo hiểm xã hội hướng tới hưởng lương hưu hằng tháng.
Ngoài ra, theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, điều kiện 20 năm đóng bảo hiểm xã hội để được hưởng chế độ hưu trí hàng tháng hiện là khá dài, không phù hợp, đặc biệt là những người tham gia thị trường lao động muộn hoặc làm công việc không ổn định.
Với điều kiện để hưởng chế độ hưu trí này cùng với hoàn cảnh kinh tế khó khăn đã khiến nhiều người lao động phải quan tâm đến những nhu cầu trước mắt, nản lòng trong quá trình theo đuổi đóng góp cho hệ thống bảo hiểm xã hội để được hưởng hưu trí trong tương lai khi về già.
Đặc biệt, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội nhấn mạnh, hiện số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần còn cao, ảnh hưởng tới việc mở rộng độ bao phủ số người nhận lương hưu hằng tháng trong tương lai.
Trước đó, tại nhiều hội thảo, hội nghị chuyên đề, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cũng nhiều lần nhắc đến việc giảm số năm đóng bảo hiểm xã hội từ 20 năm xuống 15 năm, thậm chí lộ trình xuống 10 năm.
Tuy nhiên, đây là lần đầu tiên đề xuất này được thể hiện bằng văn bản gửi Chính phủ và đăng công khai lấy ý kiến đóng góp của nhân dân trên Cổng thông tin của Bộ.
Thống kê cho thấy, sau 5 năm thực hiện Luật Bảo hiểm xã hội (giai đoạn 2016 - 2020), tổng số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần là khoảng 3,7 triệu người. Về cơ bản, số người hưởng bảo hiểm xã hội một lần năm sau cao hơn năm trước (mức tăng bình quân 6,5%/năm).
Theo ông Lê Đình Quảng, Phó trưởng Ban Chính sách – Pháp luật, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam, việc rút ngắn xuống 15 năm là thuận lợi rất tốt cho người lao động, giúp mở rộng đối tượng được thụ hưởng lương hưu.
Đồng thời, ông Quảng cho rằng, có thể góp phần giảm thiểu tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần, lí do là nhiều người khi không đủ điều kiện hưởng hưu trí, phải rời khỏi hệ thống bằng cách rút bảo hiểm xã hội một lần, như vậy giảm năm đóng là chính sách rất tốt.
Bên cạnh đó, tại dự thảo Luật Bảo hiểm Xã hội sửa đổi, Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội cũng đề xuất hai phương án rút bảo hiểm xã hội một lần.
Phương án một, là giữ nguyên quy định hiện hành, tức lao động tham gia dưới 20 năm bảo hiểm xã hội và sau một năm nghỉ việc không tiếp tục đóng bảo hiểm xã hội tự nguyện thì được rút một lần.
Người lao động được rút toàn bộ quá trình đóng nếu có nhu cầu nhưng về lâu dài sẽ chịu thiệt khi không được hưởng lương hưu. Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, cách này không thể hạn chế tình trạng rút bảo hiểm xã hội một lần, tác động đến lưới an sinh, tạo áp lực lên ngân sách chi trợ cấp hưu trí.
Phương án hai là cho lao động rút 1 lần song tối đa không quá 50% tổng thời gian đóng vào quỹ hưu trí, tử tuất. Thời gian đóng còn lại được bảo lưu để sau này lao động đủ tuổi nghỉ hưu được hưởng chế độ bảo hiểm xã hội.
Theo nhiều chuyên gia, cách này giảm được số tiền chi trả ban đầu cho Quỹ Bảo hiểm xã hội. Tuy nhiên, có thể người lao động phản ứng nên cần giải thích cho người lao động hiểu lợi ích lâu dài nếu chọn bảo lưu một nửa thời gian đóng.
Tính đến cuối năm 2021, Việt Nam có khoảng 14,2 triệu người sau độ tuổi nghỉ hưu. Trong số đó, chỉ có khoảng trên 3,2 triệu người đang được hưởng lương hưu, bảo hiểm xã hội hằng tháng, chiếm 22,1% tổng số người sau độ tuổi nghỉ hưu. Nếu tính cả những người đang hưởng trợ cấp hưu trí xã hội (trên 1,8 triệu người) thì tổng cộng có khoảng 5,1 triệu người (chiếm 33%) được hưởng các khoản trợ cấp hàng tháng.
Như vậy, cho đến nay vẫn còn khoảng 9,2 triệu người sau độ tuổi nghỉ hưu (chiếm 65%) chưa thuộc diện bao phủ của hệ thống bảo hiểm xã hội hoặc tầng an sinh xã hội nào khác.
Hiện nay, luật quy định người lao động đủ tuổi nghỉ hưu trong điều kiện làm việc bình thường, đóng đủ 20 năm bảo hiểm xã hội trở lên được hưởng lương hưu. Mức hưởng bằng 45% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội và tương ứng với số năm đóng. |