Thị trường bán lẻ: Hấp dẫn nhưng “khó nhằn”

Phát triển nhanh

Bà Võ Thị Kim Trang - Đại diện Công ty Savills Việt Nam - cho biết, ngành bán lẻ của Việt Nam đang có mức phát triển nhanh và còn nhiều tiềm năng. So với các nước trong khu vực, diện tích bán lẻ hiện đại tại Việt Nam mở mức thấp. Mật độ diện tích bán lẻ trên đầu người tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh lần lượt chỉ ở mức 0,17 và 0,13m2/người, trong khi tại Jakarta (Indonesia) là 0,44 m2, Singapore 0,75m2 và Bangkok (Thái Lan) 0,89m2/người. Thị trường bán lẻ hiện đại tại Hà Nội và TP. Hồ Chí Minh nguồn cung tăng trưởng liên tục.

Thị trường bán lẻ Việt Nam phát triển mạnh

“Trong 5 năm gần đây, nguồn cung của mỗi thành phố tăng 11%/năm. Savills ghi nhận công suất cho thuê của thị trường bán lẻ đạt 97% tại Hà Nội và 93% ở TP. Hồ Chí Minh, tính đến thời điểm quý 3/2018”, bà Trang cho hay.

Tại các thành phố lớn, xu hướng hạng mục bán lẻ được phát triển trong phức hợp khu dân cư và thương mại sẽ tiếp tục phát triển. Theo Savills Việt Nam, tính đến năm 2020, thị trường Hà Nội dự kiến có thêm hơn 435.000m2 diện tích bán lẻ từ 19 dự án, riêng TP. Hồ Chí Minh có thêm khoảng 512.000 m2 từ 30 dự án, chủ yếu nằm tại khu vực ngoài trung tâm.

Theo bà Trang, nhân tố cốt lõi của sự phát triển ngành bán lẻ Việt Nam là người tiêu dùng đang có xu hướng thay đổi nhanh về hành vi tiêu dùng. Khách hàng đang dần được công nghệ hoá với thương mại điện tử, smartphone, mạng xã hội và những tiện ích công nghệ khác. Điều này buộc các nhà phát triển bán lẻ cần nắm bắt xu hướng để đưa ra ý tưởng phát triển về kiến trúc dự án, khách thuê phù hợp.

“Phát triển mặt bằng bán lẻ với sự xuất hiện và mở rộng của các tiện ích giải trí trong không gian bán lẻ; tích hợp thương mại điện tử và cửa hàng truyền thống; các mô hình lai ghép mặt bằng bán lẻ và co-working (văn phòng chia sẻ) là xu hướng mới của ngành bán lẻ Việt Nam”, bà Trang nhấn mạnh.

Ông Phạm Thành Kiên - Giám đốc Sở Công Thương TP. Hồ Chí Minh - cho rằng: Thị trường bán lẻ trên địa bàn thành phố ngày càng hấp dẫn các nhà đầu tư và không ngừng tăng trưởng. Hiện tại, trên địa bàn thành phố có 239 chợ, 203 siêu thị, 46 trung tâm thương mại và 2.279 cửa hàng tiện lợi, tăng 3 trung tâm thương mại và 507 cửa hàng tiện lợi so với cuối năm 2017. Trong đó, hệ thống siêu thị trong nước chiếm 149/203 siêu thị; hệ thống trung tâm thương mại trong nước lần đầu tiên chiếm ưu thế về số lượng điểm bán đạt 26/46 trung tâm thương mại (chiếm 57%); các chuỗi cửa hàng tiện lợi trong nước cũng đang chiếm tỷ trọng cao với trên 66%.

“Hiện tỷ lệ bán buôn và bán lẻ của TP. Hồ Chí Minh chiếm tới 18% quy mô kinh tế (GRDP) theo giá thực tế. Tính theo quy hoạch, đến năm 2020, trung tâm thương mại và siêu thị sẽ chiếm tối thiểu 40% tổng mức bán lẻ của thành phố, năm 2025 là 50% và năm 2030 là 60%.”- ông Kiên nói thêm.

Cạnh tranh khốc liệt

Trong xu thế toàn cầu hóa, Việt Nam mở cửa đón chào nhiều nhà đầu tư nước ngoài đã làm cho thị trường bán lẻ ngày càng sôi động, tạo ra sự tính cạnh tranh khốc liệt, nhất là tại các đô thị lớn. Thị trường bán lẻ Việt Nam được ví như “chiếc bánh ngon” và đang được nhiều DN quan tâm chia phần, trong đó có các tập đoàn bán lẻ hàng đầu thế giới.

Tuy nhiên, giới chuyên gia về ngành bán lẻ nhìn nhận, thị trường bán lẻ tại Việt Nam đã chứng kiến nhiều dự án phải đóng cửa hoặc giảm diện tích, nhất là phân khúc trung tâm bách hóa bởi thiếu tính đa dạng cơ cấu khách thuê. Không ít trung tâm thương mại phải cải tạo lại kiến trúc cũng như cơ cấu khách thuê, không ngừng làm mới và đưa ra nhiều chương trình, sự kiện giảm giá để thu hút người mua sắm, từ đó cải thiện tình hình kinh doanh.

“Nhiều trung tâm mua sắm hiện đại, cửa hàng tiện lợi, thậm chí là cả siêu thị đã biến mất trên thị trường trong thời gian gần đây là do nhiều điểm kinh doanh mới mọc lên làm giảm sức mua. Đặc biệt, giá thuê mặt bằng bán lẻ cao và không ngừng tăng khiến cho nhiều công ty thu không đủ chi” - đại diện một siêu thị có vốn đầu tư nước ngoài chia sẻ.

Tại TP. Hồ Chí Minh, những mặt bằng cho thuê bán lẻ nằm ở vị trí đắc địa, có diện tích lớn, thuận lợi giao thông giá thuê càng đắt. “Trong hoạt động bán lẻ, chỉ có người có mặt bằng cho thuê là thắng đậm, rất nhiều người kinh doanh đi thuê mặt bằng thua lỗ vì lãi không đủ để trả tiền thuê mặt bằng”, bà Hà Thúy Lan, một người chuyên kinh doanh các mặt hàng mỹ phẩm nhập khẩu cho biết. Bà Lan cho biết thêm, công ty đang thuê một mặt bằng trên đường Âu Cơ (quận 11) với giá 25 triệu đồng/tháng chưa trừ thuế. Tiền lãi kinh doanh thu được trong nửa năm nay phải bù lỗ khoảng 7- 8 triệu đồng/tháng cho tiền thuê mặt bằng.

Những mặt bằng cho thuê bán lẻ hàng hóa tại nội ô TP. Hồ Chí Minh gần đây chứng kiến nhiều cuộc tháo chạy của người đi thuê kinh doanh, lý do mặt bằng giá cao và mỗi năm mỗi tăng. Chỉ trong hơn một năm, một mặt bằng cho thuê trên đường Gò Dầu, quận Tân Phú đổi chủ thuê đến ba lần, lần đầu bán đồ ăn, lần hai bán quần áo và lần thứ ba bán đồ thể thao.

Ông Huỳnh Văn Tú, người thứ ba vừa thuê mặt bằng này với giá 20 triệu đồng/tháng - cho biết: Hết năm 2019 sẽ trả lại hợp đồng thuê, vì năm tới giá thuê tăng thêm 10%, trong khi bán buôn không có lãi. Đại diện một công ty có nguồn vốn nước ngoài kinh doanh chuỗi cửa hàng tiện lợi tại Việt Nam cho biết, kết thúc năm tài khóa 2017- 2018, công ty lỗ gần 200 tỷ đồng, nguyên nhân chính do DN phát triển mạnh mạng lưới kinh doanh, mặt bằng thuê để mở cửa hàng giá cao trong khi doanh thu đạt thấp.