Tận dụng hội nhập cho tăng trưởng thương mại: Chìa khóa là xúc tiến thương mại

Tăng “chất” cho xúc tiến thương mại

Đó là nhận định của tiến sĩ Võ Trí Thành - Nguyên Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế trung ương tại Diễn đàn Xúc tiến xuất khẩu 2016 vừa diễn ra ngày 14/4. Theo tiến sĩ, tăng trưởng xuất nhập khẩu (XNK) của Việt Nam hiện đang ở ngưỡng nhất định nhưng hoạt động này đã và sẽ có “bàn đạp” lớn để tăng trưởng nhờ các FTA.

Đồng tình với quan điểm đó, Thứ trưởng Bộ Công Thương Đỗ Thắng Hải cho rằng, thông qua lộ trình cắt giảm, xóa bỏ hàng rào thuế quan và phi thuế quan, hàng Việt có thể thâm nhập dễ dàng hơn vào các thị trường có FTA. Điều này sẽ giúp Việt Nam đa dạng hóa thị trường XNK, tránh bị lệ thuộc vào một thị trường. Hơn nữa, đối với những ngành sử dụng nguyên liệu, các doanh nghiệp sẽ có điều kiện để tiết giảm chi phí sản xuất, từ đó nâng cao sức cạnh tranh cho hàng Việt….

Để biến các cơ hội đó thành hiện thực, công tác quảng bá xúc tiến đóng vai trò rất quan trọng. Ông Bùi Huy Sơn - Cục trưởng Cục Xúc tiến thương mại, Bộ Công Thương nhìn nhận, với nguồn lực hạn chế về nhân lực và tài chính, công tác này hiện còn nhiều khó khăn. Song trong thời gian tới, các chương trình xúc tiến thương mại sẽ tập trung vào các mặt hàng có thế mạnh và vào các thị trường có FTA, đặc biệt là các đối tác lớn như Hoa Kỳ, Nhật Bản, EU bởi đây là những thị trường có cơ cấu hàng hóa mang tính bổ sung cho Việt Nam.

Tuy nhiên, theo quan điểm của tiến sĩ Võ Trí Thành, công tác xúc tiến cần có cái nhìn rộng và tổng thể hơn vì hiện nay mới chỉ tập trung vào XK hàng hóa mà chưa mở rộng ra xúc tiến NK hàng hóa và dịch vụ. “Phải xúc tiến cả NK để tìm được đối tác nào cung cấp được nguyên nhiên liệu tốt nhất, giá cả hợp lý nhất nếu muốn tham gia chuỗi sản xuất toàn cầu. Hơn nữa, hiện Việt Nam nhập siêu dịch vụ rất lớn, như năm vừa qua lên đến trên 50 tỷ USD thì chúng ta cần tư duy về xúc tiến theo hướng đầy đủ”, ông Thành nhấn mạnh.

Dưới góc nhìn của doanh nghiệp, ông Võ Hoàng An - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Cao su Việt Nam bày tỏ, các DN nói chung và DN cao su nói riêng mong muốn được Nhà nước tăng cường hỗ trợ kinh phí cho các hoạt động xúc tiến thương mại để mở rộng và đa dạng hóa thị trường. “Hiện nay, kinh phí hỗ trợ hoạt động xúc tiến thương mại đối với ngành cao su còn hạn chế, nhiều DN nhỏ và vừa ít có khả năng tìm nguồn khách hàng mới…. Trong khi đó, nhu cầu của thị trường nguyên liệu cao su thiên nhiên và sản phẩm cao su tăng ít về lượng nhưng yêu cầu cao về chất lượng, đa dạng chủng loại và đặc tính kỹ thuật. Bởi vậy, doanh nghiệp Việt Nam rất cần được tiếp xúc và khảo sát trực tiếp những thị trường chiến lược, sản phẩm mới và tiếp cận với doanh nghiệp nước ngoài có tiềm năng lớn”, ông An khẳng định.

Lắng nghe kinh nghiệm quốc tế

Là người gắn bó với hoạt động giao thương giữa Việt Nam và Nhật Bản, ông Atsusuke Kawada - Trưởng đại diện Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO) tại Hà Nội đã có những chia sẻ rất riêng về những biện pháp có thể đưa hàng Việt vào Nhật Bản.

Theo ông, yếu tố quan trọng đầu tiên là phải tạo nên các sản phẩm có tính cạnh tranh. “Để làm được điều này, thì cần phải giảm chi phí sản xuất, nâng cao chất lượng sản phẩm, nâng cao năng suất lao động, đào tạo nguồn nhân lực tốt có thể đáp ứng các yêu cầu của hoạt động sản xuất. Tôi cho rằng sự hỗ trợ từ phía Chính phủ Việt Nam cho các hoạt động trên là rất cần thiết, nhưng quan trọng hơn là sự nỗ lực từ chính các DN”, ông Kawada nhấn mạnh.

Phân tích cho lập luận của mình, ông Kawada cho rằng, để giảm chi phí sản xuất, DN nên áp dụng một cách linh hoạt các FTA đã có hiệu lực, trong đó có TPP để cân nhắc việc có thể XK các sản phẩm với chi phí thấp hơn hay không?; hoặc là có thể mua được các nguyên vật liệu, linh phụ kiện với giá thấp hơn không?.

Bên cạnh đó, việc thu thập thông tin thị trường từ nơi XK, khâu kiểm tra cũng như việc khai thác thị trường bán, thị trường XK cũng rất quan trọng. Điều này có thể thực hiện thông qua việc tham dự các buổi giao lưu kết nối kinh doanh, hội đàm thương mại và tham dự vào các triển lãm quốc tế được tổ chức tại Việt Nam. Qua đó, DN sẽ có nhiều cơ hội để mở rộng việc XK hàng hóa, ông Kawada khẳng định.

Ngoài ra, để có nguồn nhân lực tốt phục vụ cho sản xuất, theo vị chuyên gia này, Việt Nam có thể học hỏi mô hình của Nhật Bản. “Bộ Kinh tế và Thương mại Nhật Bản hàng năm đều tổ chức “giải thưởng Monozukuri” - giải thưởng cho người lao động có kỹ năng đặc biệt trên nhiều lĩnh vực và được phân theo độ tuổi. Và hiện nay, để tạo ra được những nhân tài như vậy, Nhật Bản đã thành lập Đại học Monozukuri. Tôi nghĩ là ở Việt Nam, để khuyến khích và nâng cao động lực cho mọi người, cho các DN thì nên tổ chức các giải thưởng và mô hình đào tạo như vậy”, đại diện JETRO đề xuất.

Nguyễn Phượng