Hiệp định VIFTA: Mở thêm ‘cánh cửa’ cho hoạt động xuất khẩu Việt Nam

Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-Israel hứa hẹn thúc đẩy thương mại song phương và thắt chặt quan hệ kinh tế, cung cấp cho các doanh nghiệp khả năng tiếp cận tốt hơn với thị trường của nhau.

Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-Israel (VIFTA) được ký kết ngày 25/7. (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+)

Việc ký kết và triển khai thực hiện Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam-Israel (VIFTA) sẽ tạo tiền đề thuận lợi để Việt Nam thúc đẩy xuất khẩu những mặt hàng thế mạnh sang Israel, đồng thời có cơ hội tiếp cận các mặt hàng công nghệ cao của Israel, góp phần làm giảm chi phí sản xuất, kinh doanh, nâng cao sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam.

Đây là nhận định của các chuyên gia kinh tế khi nói về cơ hội đối với doanh nghiệp hai nước khi hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-Israel (VIFTA) được thực thi.

Bổ sung năng lực sản xuất trong nước

Ngày 25/7/2023, tại Văn phòng Thủ tướng Israel, trước sự chứng kiến của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Phó Thủ tướng Chính phủ Việt Nam Trần Lưu Quang, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên đã cùng Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Công nghiệp Israel Nir Barkat ký kết Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-Israel (VIFTA).

Hiệp định VIFTA được khởi động đàm phán trong bối cảnh quan hệ song phương giữa Việt Nam ngày càng phát triển tốt đẹp, đặc biệt trong lĩnh vực kinh tế-thương mại.

Đại diện Bộ Công Thương cho biết việc hiệp định VIFTA được ký kết đánh dấu thành quả nỗ lực không mệt mỏi của cả hai nước sau quãng thời gian 7 năm với 12 phiên đàm phán và càng có ý nghĩa trong bối cảnh hai nước đang tiến hành nhiều hoạt động thiết thực nhân dịp kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ ngoại giao. Israel là quốc gia đầu tiên tại khu vực Tây Á mà Việt Nam ký kết FTA và Việt Nam cũng là quốc gia đầu tiên tại khu vực Đông Nam Á mà Israel ký kết FTA.

Cũng theo đại diện Bộ Công Thương, Israel hiện là một trong những đối tác hợp tác thương mại, đầu tư và lao động quan trọng hàng đầu của Việt Nam tại Tây Á. Cơ cấu nền kinh tế của Việt Nam và Israel có tính bổ trợ lẫn nhau, các mặt hàng xuất nhập khẩu của hai nước không những không cạnh tranh trực tiếp mà còn có sự bổ sung cho nhau.

Đánh giá về hiệp định VIFTA, Phó Giáo sư, Tiến sỹ Đinh Trọng Thịnh, Giảng viên Học viện Tài chính nhấn mạnh, hiệp định VIFTA có ý nghĩa cực kỳ quan trọng, bởi lẽ, đây là quốc gia có trình độ công nghệ rất phát triển bao gồm, công nghệ sản xuất, chế biến công nghiệp; công nghệ mới; trí tuệ nhân tạo (AI); công nghệ nông sản xuất nông nghiệp… Israel cũng là quốc gia đang cần rất nhiều các sản phẩm làm nguyên liệu cho sản xuất kinh doanh cũng như lương thực phẩm, thực phẩm.

“Việt Nam và Israel có nền kinh tế bổ sung cho nhau. VIFTA là một bước đi chiến lược của cả hai quốc gia, hứa hẹn sẽ thúc đẩy thương mại song phương và thắt chặt quan hệ kinh tế, cung cấp cho các doanh nghiệp ở cả hai quốc gia khả năng tiếp cận tốt hơn với thị trường của nhau và hơn thế nữa, tạo ra lợi ích đôi bên cùng có lợi,” Giáo sư Đinh Trọng Thịnh nhấn mạnh.

Theo Chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú, hai nước có thể hỗ trợ nhau vấn đề hàng hóa, đầu tư công nghệ cao, đây là những lĩnh vực mà Israel rất có thế mạnh và là điều kiện để ta bổ sung năng lực sản xuất trong nước.

Đặc biệt, tiềm năng xuất nhập khẩu của Việt Nam-Israel còn rất lớn. Hiện xuất nhập khẩu giữa hai nước chỉ đạt khoảng 2 tỷ USD và ta đang nhập siêu. Cho nên FTA Việt Nam-Israel là cơ hội để gia tăng kim ngạch thương mại và cân bằng cán cân thương mại giữa hai bên.

Thêm nhiều cơ hội tiếp cận thị trường Trung Đông

Hằng năm, Israel có kim ngạch nhập khẩu khoảng 35 tỷ USD đối với mặt hàng tiêu dùng. Trong khi đó, ngành hàng này lại là một trong những thế mạnh của Việt Nam

Ông Trương Đình Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho hay việc ký kết Hiệp định thương mại tự do Việt Nam-Israel thời điểm này có ý nghĩa lớn với doanh nghiệp thủy sản. Lý do, trong cơ cấu xuất khẩu thủy sản, thị trường Isarel mặc dù chiếm tỷ trọng chưa nhiều nhưng đây là một thị trường rất tiềm năng bởi Israel là thị trường có sức mua, khả năng thanh toán cao.

Israel là quốc gia đầu tiên tại khu vực Tây Á mà Việt Nam ký kết FTAvà Việt Nam cũng là quốc gia đầu tiên tại khu vực Đông Nam Á mà Israel ký kết FTA. (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+)

Bên cạnh đó, Israel là nước không có nguồn tài nguyên thiên nhiên, nguồn lực lao động trong nước hạn chế, dù là nước nhỏ nhưng nhu cầu tiêu dùng khá lớn. Bởi vậy, thị trường này còn nhiều dư địa để các doanh nghiệp thủy sản Việt Nam có thể khai thác hiệu quả.

Các thống kê cho thấy, hàng năm, Israel thuộc trong top 22 thị trường hàng đầu trong số trên 100 thị trường xuất khẩu thủy sản của Việt Nam. Các mặt hàng xuất khẩu qua thị trường này gồm tôm, mực đông lạnh, cá ngừ đóng hộp, cá tra… Thêm vào đó, các mặt hàng thủy sản của Việt Nam tại Israel hiện đã có chỗ đứng ổn định và được người tiêu dùng quốc gia này ưa chuộng, đánh giá cao.

Chính vì thế theo lộ trình giảm thuế mà hiệp định này đưa ra sẽ tạo thuận lợi lớn cho doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản. Đáng lưu ý, không chỉ tại thị trường Israel, dự kiến FTA Việt Nam-Israel được ký kết còn mở ra cơ hội hợp tác với khu vực Trung Đông đầy tiềm năng thông qua cửa ngõ các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất (UAE).

Liên quan đến những “hành trang” cần chuẩn bị cho doanh nghiệp thủy sản để thâm nhập thị trường Isarel, ông Hòe cho biết, do thị Hiệp định chỉ mới vừa ký kết nên VASEP sẽ cần thời gian để tìm hiểu, nghiên cứu kỹ để phổ biến tới các doanh nghiệp. Tuy nhiên, với những kinh nghiệm đã tận dụng được từ các FTA khác như EVFTA, CPTPP… VASEP tin tưởng các doanh nghiệp thủy sản sẽ tận dụng được lợi thế từ FTA với Isarel.

Còn theo ông Trần Quốc Mạnh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Thủ công Mỹ nghệ Việt Nam, Chủ tịch Hội đồng Quản trị Công ty Cổ phần Phát triển Sản xuất Thương mại Sài Gòn, mặc dù hiện tại lượng sản phẩm nội thất xuất khẩu qua Isarel chưa nhiều song với FTA VIFTA sẽ mở thêm cơ hội cho các doanh nghiệp gỗ trong tương lai gần để tiếp cận thị trường này.

Thêm vào đó, khác với những thị trường mà Việt Nam đã có FTA, thị trường Isarel chủ yếu là các doanh nghiệp vừa và nhỏ nên doanh nghiệp Việt có thể hợp tác cùng họ để thành lập công ty tại nước này. Thông qua hợp tác doanh nghiệp Việt sẽ hiểu nhu cầu, thị hiếu tiêu dùng cũng như cách đưa ra được những sản phẩm phù hợp với người tiêu dùng nước này. Ngoài ra, Isarel cũng sẽ là cầu nối tốt để chúng ta tiếp cận thị trường khu vực Trung Đông và Mỹ.

“Do Hiệp định mới ký kết hiểu biết của doanh nghiệp còn hạn chế và Bộ Công Thương cần tổ chức nhiều đoàn xúc tiến thương mại để giúp doanh nghiệp tìm hiểu, nghiên cứu, đánh giá kỹ thị trường trước khi đưa sản phẩm xuất khẩu tới nước này,” đại diện Hiệp hội Thủ công Mỹ nghệ Việt Nam kiến nghị.

Các dooanh nghiệp Việt Nam có cơ hội mở rộng thị trường và thúc đẩy xuất nhập khẩu tại khu vực Trung Đông và Mỹ. (Ảnh: Đức Duy/Vietnam+)

Chia sẻ về FTA thứ 18 này của Việt Nam, Chuyên gia Kinh tế Ngô Trí Long nhấn mạnh, các hiệp định thương mại tự do đã mở ra nhiều động lực mới cho nền kinh tế phát triển.

Tuy nhiên, việc ký kết mới chỉ là bước đầu. Để tận dụng tối đa các cơ hội từ FTA này mang lại thì còn rất nhiều việc phải làm. Trong đó, theo chuyên gia này, cơ quan chức năng cần đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến Hiệp định VIFTA một cách sâu rộng trong cộng đồng doanh nghiệp, tổ chức kinh tế xã hội, tổ chức sản xuất kinh doanh, các hiệp hội để từ đó, các hiệp hội, ngành nghề, địa phương có thể xem xét về những lợi thế, khả năng tận dụng ưu đãi thuế quan,… từ FTA mang lại.

Bên cạnh đó, về phía các doanh nghiệp có thể nhìn thấy cơ hội liên kết, xuất khẩu sang thị trường Israel. Bởi lẽ, mặc dù công nghiệp chế biến, chế tạo của họ rất cao, nhưng họ đang bị giới hạn bởi đặc tính riêng của một quốc gia xa mạc, do đó, họ cần nhiều các sản phẩm nhiệt đới trong đó có Việt Nam.

Ông Ngô Trí Long cũng lưu ý các doanh nghiệp cần đi sâu tìm hiểu và xem xét khả năng hợp tác và tận dụng cơ hội sản xuất kinh doanh là những gì để từ đó có những lộ trình cho từng doanh nghiệp, ngành nghề, mặt hàng. Trên cơ sở đó, phát huy được ưu điểm, tận dụng được các mặt mạnh và đẩy mạnh xuất khẩu. Nhất là trong bối cảnh hoạt động xuất khẩu của chúng ta trong thời gian vừa qua còn nhiều khó khăn./.