Giảm gánh nặng cho doanh nghiệp

Giảm bớt quy định về điều kiện kinh doanh giúp doanh nghiệp nâng khả năng cạnh tranh

Quá nhiều quy định chồng chéo

Tại hội thảo, TS. Nguyễn Đình Cung - Viện trưởng CIEM - cho biết, từ ngày 1/7/2015, Luật Doanh nghiệp và Luật Đầu tư đã được Quốc hội thông qua bắt đầu có hiệu lực. Hai Luật này được cộng đồng DN và các chuyên gia đánh giá cao về nỗ lực cải thiện môi trường đầu tư của Việt Nam. Một trong những nội dung quan trọng và rất được quan tâm trong quá trình triển khai thi hành 2 Luật nói trên là các quy định liên quan đến điều kiện kinh doanh và các ngành nghề kinh doanh có điều kiện.

Tuy nhiên, thực tế đến nay cho thấy, các quy định về điều kiện kinh doanh vẫn còn “cồng kềnh”, chồng chéo, khó hiểu, gây khó khăn cho DN trong quá trình thực hiện. Bên cạnh đó, theo ông Cung, là “hàng ngàn công văn điều hành hàng năm... với những rủi ro pháp lý, chi phí tuân thủ cao, thiếu cụ thể, thiếu nhất quán, hay thay đổi và không tiên liệu trước được, không công bằng trong quan hệ giữa cơ quan Nhà nước và DN đã tạo hệ quả không tốt trong môi trường kinh doanh”.

Dẫn chứng về những điều kiện kinh doanh đang gây khó khăn cho DN, ông Cung mô tả, đó là điều kiện về địa điểm kinh doanh vẫn còn theo phương pháp chọn – cho; điều kiện về số lượng, công suất, chất lượng tài sản, máy móc, thiết bị, phương tiện – về bản chất là biến tướng của vốn pháp định dưới hình thức kém linh hoạt, nhưng thiếu rõ ràng; điều kiện về số lượng, trình độ và kỹ năng của chủ sở hữu, người quản lý và người lao động thể hiện qua chứng chỉ, bằng cấp mà ít phân biệt chất lượng, nhấn mạnh hình thức hơn nội dung thực chất… Hệ quả của những điều này là rào cản gia nhập thị trường của DN cao; bất bình đẳng trong tiếp cận cơ hội kinh doanh, gây thiệt thòi cho DN cực nhỏ, nhỏ và vừa, cho DN tư nhân trong nước, tạo ra bất bình đẳng về giới và giữa các vùng; không khuyến khích, thậm chí thui chột sáng tạo …

Cần giảm gánh nặng cho DN

Đồng quan điểm với TS. Nguyễn Đình Cung, Giáo sư Micheal Wools- nguyên Phó Chủ tịch Ủy ban Năng suất Australia- cho rằng, hệ thống các văn bản chồng chéo về điều kiện kinh doanh của DN sẽ tạo ra gánh nặng không cần thiết đối với DN và làm giảm năng suất lao động, năng lực cạnh tranh quốc gia và hiệu quả phân bổ nguồn lực. Việc cải cách các quy định hiện đang được thực hiện rộng rãi ở nhiều quốc gia trên thế giới.

Tuy nhiên, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, quy định trong Luật Đầu tư và Luật Doanh nghiệp là đã rõ và cụ thể. Vấn đề là, các quy định này sẽ được thực hiện như thế nào, khoảng cách giữa Luật trên giấy và trên thực tế sẽ ra sao? Các điều kiện kinh doanh không còn phù hợp với Hiến pháp, Luật Đầu tư đương nhiên không còn hiệu lực thi hành và cần phải bãi bỏ. Bên cạnh đó, Việt Nam cũng cần học tập kinh nghiệm thế giới, đó là khi nghiên cứu, soạn thảo và ban hành các quy định, nghị định, cần có cơ quan nghiên cứu chuyên biệt và độc lập; người soạn thảo tách biệt với người thực thi chính sách; tránh hiện tượng “vừa đá bóng vừa thổi còi” thực hiện quá nhiều chức năng làm môi trường cạnh tranh bị “méo mó” như hiện nay ở Việt Nam.