Để nông dân giàu lên xin đừng ‘mong muốn ngược chiều’!

Bà Lý Tiết Hạnh, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Định đặt câu hỏi tới Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan là vì sao, người nông dân luôn có mức thu nhập bình quân thấp nhất?

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Lê Minh Hoan trả lời chất vấn của đại biểu

Đại biểu đoàn Bình Định Lý Tiết Hạnh đặt câu hỏi: “Theo nghiên cứu thì tại Việt Nam tỷ lệ người dân sinh sống, làm việc trên địa bàn lĩnh vực nông nghiệp cao. Nhưng thực tế, thì đây cũng là những người có thu nhập bình quân thấp nhất, nhất là những vùng thuần nông. Và đây là mâu thuẫn giữa một bên là chính sách đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, nâng cao đời sống người dân và thực trạng hiện nay”.

Nữ đại biểu này cho rằng, nếu không có chính sách hữu hiệu thì nguy cơ người dân bỏ đất, bỏ ruộng, bỏ rừng sẽ rất cao. Điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chủ trương bảo đảm an ninh lương thực, phát triển nông nghiệp bền vững và nâng cao đời sống thu nhập của người dân, đặc biệt là những người đang sản xuất trực tiếp sản xuất trên lĩnh vực nông nghiệp.

Hình minh họa

Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho biết, tỷ lệ người nông dân ở nông thôn hiện nay là 27%. Trong suốt thời gian qua, chúng ta đã kéo giảm tỷ trọng nông nghiệp, tỷ lệ nông dân trước đó ở mức hơn 60%.

Tư lệnh ngành nông nghiệp khẳng định, tình trạng bỏ ruộng ở nông thôn là có, nhưng đây cũng là quy luật bình thường.

“Chúng ta đôi khi mong muốn ngược chiều. Chúng ta mong muốn quy mô, diện tích sản xuất nhưng cũng mong muốn người dân giữ ruộng nhỏ lẻ thì hoàn toàn không khả thi và mâu thuẫn”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nói.

Bộ trưởng ngành nông nghiệp lấy một ví dụ về một chủ doanh nghiệp ở ngoại thành Hà Nội đã phải đám phán với hơn 2000 hộ dân để thuê lại 300ha đất. Câu chuyện không phải là để người nông dân giữ đất sản xuất, mà phải chuyển đổi mô hình, đưa tiến bộ khoa học kỹ thuật để nâng cao hiệu quả.

“Những người ở khu vực này có thể vẫn lao động trực tiếp trong lĩnh vực nông nghiệp hoặc phi nông nghiệp. Và những lao động phi nông nghiệp còn cao hơn lĩnh vực nông nghiệp”, Bộ trưởng Lê Minh Hoan khẳng định.

Cũng tại buổi chất vấn, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga, đoàn Quốc hội tỉnh Hải Dương cũng nêu vấn đề tương tự gửi tới Bộ trưởng Lê Minh Hoan cũng như Bộ trưởng Công Thương Nguyễn Hồng Diên. Bà Nga cho rằng, một nghịch lý đang tồn tại, Việt Nam là quốc gia xuất khẩu gạo hàng đầu thế giới, nhưng người nông dân sản xuất ra lúa gạo vẫn nghèo, nghĩa là cây lúa không mang lại lợi nhuận đáng kể cho người sản xuất.

Trao đổi về vấn đề này, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, trong những năm qua giá trị hàng hóa và giá trị xuất khẩu nông thủy sản của Việt Nam liên tục tăng trưởng, đóng góp không nhỏ vào tổng giá trị xuất khẩu hàng hóa của chúng ta cũng như đóng góp vai trò quan trọng trong thúc đẩy phát triển nông nghiệp hàng hóa, góp phần nâng cao thu nhập và đời sống của người dân.

Tuy nhiên, nền kinh tế nông nghiệp nước ta vẫn quy mô nhỏ lẻ, phân tán nên hoạt động nuôi trồng diễn ra tự phát, manh mún và theo phong trào dẫn đến có lúc không kiểm soát được nguồn cung cho xuất khẩu. Thêm vào đó, xuất khẩu nông sản chủ yếu vẫn là sản phẩm thô, chưa có sản phẩm nông sản mũi nhọn, có giá trị gia tăng cao và thương hiệu mạnh.

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho rằng, để khắc phục được tình trạng nêu trên, thời gian tới, Bộ Công Thương cũng như Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn sẽ tham mưu cho Chính phủ chỉ đạo các Bộ, ngành, địa phương quyết liệt triển khai các nhiệm vụ, giải pháp về tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả của ngành.

Đồng thời, tiếp tục đàm phán mở cửa thị trường, đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại, phát triển thị trường, kể cả những thị trường truyền thống và thị trường mới còn nhiều tiềm năng.

Đấu tranh hiệu quả với những hàng rào kỹ thuật thương mại bất hợp lý đối với nông sản Việt Nam để giữ vững thị trường. Theo dõi sát, phát hiện kịp thời hiện tượng gia tăng nhập khẩu đột biến để cùng trao đổi các bộ, ngành có liên quan có biện pháp phù hợp, góp phần bảo vệ chính đáng sản xuất trong nước, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng.

Bàn về giải pháp thúc đẩy sản xuất, nắm bắt cơ hội xuất khẩu gạo với Báo Công Thương mới đây, chuyên gia kinh tế Vũ Vinh Phú chia sẻ ông thấy rất buồn khi nghe câu nói: “Ai chơi với nông dân đều giàu. Chỉ có nông dân là chưa giàu”.

Ông Phú lấy minh chứng, ở Thái Lan, một cân đường bán ra, người trồng mía phải được hưởng 70% lợi nhuận sau thuế, chỉ có 30% dành cho khâu lưu thông. Trong khi, ở Việt Nam thì đang ngược lại. Người nông dân luôn chịu thiệt, trong khi các khâu trung gian lại hưởng lợi quá nhiều một cách vô lý.

Ông Phú khẳng định, nếu điều này còn diễn ra, chúng ta chưa thể phát triển mạnh sản xuất lúa gạo cũng như nhiều mặt hàng nông sản khác.

“Có một thực tế hiện nay là chúng ta chưa hoàn thiện được chuỗi cung ứng một cách hiệu quả. Việc một mặt hàng nông sản từ đồng ruộng cho tới bàn ăn phải qua 4 – 5 cầu là quá vô lý. Chỉ cần qua mỗi khâu trung gian lại chiếm 10% thì cũng đẩy giá hàng hóa lên cao. Muốn hạ giá sản phẩm, chúng ta phải cắt bớt khâu trung gian, rút ngắn chuỗi cung ứng lại. Thực trạng này, các cơ quan quản lý buộc phải nhìn nhận lại và có trách nhiệm khắc phục”, ông Phú nêu ý kiến.