Bộ Y tế đề xuất cấm mua bán, kinh doanh thuốc lá điện tử
Bộ Y tế cảnh báo: Ngày càng nhiều học sinh phải cấp cứu vì ngộ độc thuốc lá điện tử Sớm quản lý thuốc lá thế hệ mới dưới luật hiện hành, nâng cao khả năng kiểm soát thuốc lá quốc gia |
Những con số đáng báo động
Ngày 27/4, Bộ Y tế tổ chức hội thảo cung cấp thông tin về các vấn đề liên quan đến mua bán, sử dụng thuốc lá mới. Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn chủ trì hội thảo.
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn phát biểu tại Hội thảo |
Theo nghiên cứu của Viện Chiến lược và Chính sách y tế cho thấy, tỷ lệ đang sử dụng thuốc lá điện tử ở học sinh lớp 8-12 là 8,35% (nữ là 4,8%, nam là 12,39%), ở học sinh lớp 10-12 là 12,6%. Tỷ lệ nữ giới hút thuốc lá điện tử cũng tăng cao với 8% phụ nữ hút thuốc lá điện tử (tỷ lệ hút thuốc lá điếu ở nữ là 1,2%).
Theo kết quả “Điều tra sức khỏe học sinh Việt Nam năm 2019” của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), tỷ lệ hiện đang hút thuốc lá điện tử trong học sinh 13-17 tuổi trên phạm vi cả nước là 2,6%. Trong đó, nhóm học sinh khu vực thành thị hút thuốc lá điện tử là 3,4%.
Năm 2020, theo Điều tra tình hình sử dụng thuốc lá năm 2020 tại 34 tỉnh, thành phố của Việt Nam, tỷ lệ nam giới trưởng thành hiện đang sử dụng thuốc lá điện tử là 5,6%, nữ giới trưởng thành sử dụng thuốc lá điện tử là 1%.
Hút thuốc lá điện tử tăng nguy cơ dùng ma túy gấp 3,5 lần
Theo TS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai, thuốc lá điện tử và kể cả một số loại thuốc lá nung nóng mới phát sinh, có sử dụng nhiều hương liệu, hóa chất không phải là từ nguyên liệu lá thuốc lá điếu thông thường.
Nguyên liệu phối trộn nhiều loại thành phần khác nhau nên có thể bị lợi dụng để sử dụng ma túy. Qua phối trộn, người sử dụng có thể tự ý tăng tỷ lệ nicotine quá mức hoặc thêm ma túy và các chất gây nghiện khác vào để sử dụng mà khó bị phát hiện.
TS. Nguyễn Trung Nguyên cho rằng, việc sử dụng thuốc lá điện tử ở giới trẻ làm tăng nguy cơ dùng ma túy gấp 3,5 lần so với người không hút và tăng nguy cơ uống rượu, dùng sai thuốc chữa bệnh. Một số khảo sát cho thấy mối liên quan giữa sử dụng thuốc lá điện tử với các tệ nạn xã hội khác như ma túy, hút shisha và các chất gây nghiện khác. Cụ thể, nhiều trường hợp học sinh phải cấp cứu do ngộ độc chất ma túy phối trộn trong thuốc lá điện tử tại Bệnh viện Bạch mai và Trung tâm giám định ma túy Viện Khoa học hình sự, Bộ Công an.
Đại diện Bệnh viện Bạch Mai cho hay, việc sử dụng thuốc lá điện tử ở giới trẻ làm tăng nguy cơ dùng ma túy gấp 3,5 lần so với không hút thuốc lá điện tử, tăng nguy cơ uống rượu, dùng sai thuốc chữa bệnh.
Thuốc lá điện tử tiềm ẩn nhiều mối nguy hại |
Đề xuất phương án cấm thuốc lá điện tử
Được biết, sản phẩm thuốc lá điện tử được đưa vào Việt Nam chủ yếu qua đường nhập lậu, xách tay… và được bán qua các kênh không chính thức, quảng cáo tràn lan trên các trang mạng xã hội. Do đó, người tiêu dùng có thể dễ dàng mua các sản phẩm thuốc lá thế hệ mới trên Internet mà không rõ nguồn gốc xuất xứ cụ thể.
Theo Thượng tá Nguyễn Minh Cương, Cục Cảnh sát tội phạm về ma túy (Bộ Công an), để góp phần hạn chế bệnh tật, hệ luỵ phức tạp liên quan đến các sản phẩm thuốc lá mới, đề xuất Bộ Y tế phối hợp với Bộ Công thương nghiên cứu, đề xuất phương án cấm thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.
Đồng thời, các bộ, ngành liên quan và UBND các tỉnh thành, tăng cường kiểm tra, xử lý nghiêm các hành vi mua bán, vận chuyển, lưu hành... thuốc lá điện tử. Đặc biệt, Bộ Giáo dục và Đào tạo thực hiện nghiêm quy định học sinh sử dụng thuốc lá, trong đó có thuốc lá điện tử.
Thượng tá Nguyễn Minh Cương cho rằng, trong trường hợp cho phép nhập khẩu, lưu hành tại Việt Nam, Bộ Y tế tham mưu cho Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật, chiến lược, chính sách, kế hoạch về phòng, chống tác hại của thuốc lá điện tử và quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về thuốc lá điện tử.
Trước tình hình tội phạm ma túy “núp bóng” thực phẩm, đồ uống, thảo mộc, thuốc lá điện tử... diễn biến phức tạp và có chiều hưởng gia tăng, Bộ Công an đã chỉ đạo các đơn vị, địa phương tăng cường công tác tuyên truyền, chủ động nắm tình hình, phát hiện, đấu tranh với loại tội phạm này.
Thuốc lá điện tử đã và đang bị các đối tượng về tội phạm ma túy sử dụng để che dấu hành vi mua bán, sử dụng trái phép các chất ma túy gây mất trật tự an toàn xã hội và bức xúc trong dư luận quần chúng nhân dân.
Theo đại diện Tổ chức Y tế thế giới, Ths Nguyễn Tuấn Lâm, hiện nhiều quốc gia trên thế giới và khu vực đã cấm thuốc lá điện tử. Trong khi đó, hiện nay Việt Nam chưa có khung pháp lý để quản lý đối với thuốc lá mới.
Do đặc tính của thuốc lá mới khác biệt với thuốc lá thông thường nên không thể áp dụng luật phòng chống thuốc lá. Bên cạnh đó, thuốc lá thế hệ mới chưa được phân loại hàng hoá, định danh cụ thể tại Danh mục hàng hoá cấm xuất nhập khẩu. Hơn nữa, những quy định về quản lý nhà nước đối với sản phẩm thuốc lá mới còn hạn chế dẫn tới khó khăn cho quá trình đấu tranh ngăn chặn và xử lý các vụ việc, các đối tượng buôn lậu.
Đặc biệt, việc động quảng cáo, tiếp thị diễn ra công khai, với các chiêu thức tinh vi thu hút giới trẻ (đặc biệt trẻ em gái) sử dụng nhưng không thể ngăn chặn.
Trước những vấn đề trên, các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý và cơ quan chức năng thống nhất kiến nghị cần nhanh chóng thực hiện các biện pháp kiểm soát thị trường, đẩy mạnh thực thi và tăng cường các quy định về chống buôn lậu, quảng cáo và bán các sản phẩm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Những biện pháp ngăn cấm trên có thể ngăn chặn sự gia tăng sử dụng trong thanh thiếu niên, không nên cho phép thí điểm lưu hành các sản phẩm này trên thị trường.