Trạm sạc điện liên tục mở rộng nhưng vẫn lo quy chuẩn, tiêu chuẩn

Trạm sạc trải rộng 63 tỉnh, thành

Ở thời điểm hiện tại, hệ thống trạm sạc cho xe điện VinFast đã phát triển với quy hoạch 150.000 cổng sạc, trải dài rộng khắp 63 tỉnh thành tại Việt Nam.

Hệ thống trạm sạc cho xe điện VinFast đã phát triển với quy hoạch 150.000 cổng sạc, trải dài rộng khắp 63 tỉnh thành tại Việt Nam . Ảnh: VinFast

Đặc biệt, không chỉ tập trung ở thành thị mà trạm sạc xe điện VinFast cũng đã có mặt tại các khu vực vùng sâu vùng xa, ít dân cư như huyện Phong Thổ (Lai Châu), Làng Đá (Yên Minh, Hà Giang), Lóng Sập (Mộc Châu, Sơn La), xã Xuân Nha (Vân Hồ, Sơn La), huyện Mường Lát (Thanh Hóa)..

Với thiết kế dựa trên tiêu chuẩn châu Âu, các xi-lanh sạc VinFast đều được đảm bảo an toàn tối đa về nguồn điện. Theo đó, trạm sạc được thiết kế hợp lý với pin công suất, kết hợp đồng thời với cơ chế tự động ngắt khi sạc đầy duy trì độ bền của pin xe điện cũng như các thiết bị sạc. Ngoài ra, toàn bộ bộ sạc trụ của VinFast đều được bổ sung thêm chất béo kiểm soát tiêu chuẩn về phòng chống cháy nổ, chống rò rỉ điện và nước. Do đó, người dùng có thể có tâm trí tải năng lượng trong mọi hình thái thời tiết tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, thị trường cũng ghi nhận sự tham gia của nhiều đơn vị khác như Eboost, EV One, EverCharge, EVN, DatCharge, Rabbit EVC, VuPhong Energy, SolarEV, Autel... Đặc biệt, Tổng Công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam (PV Power) mới đây đã công bố kế hoạch xây dựng hệ thống trạm sạc riêng, tạo thêm động lực cho cuộc đua hạ tầng sạc điện.

Hay như hãng xe Porsche cũng triển khai mạng lưới trạm sạc DC hiệu suất cao tại Việt Nam với đối tác Charge+. Dự án này sẽ cung cấp 17 điểm sạc nhanh trên toàn quốc trong vòng 3 năm. Trong đó giai đoạn một đã công bố 9 địa điểm có công suất lên đến 180 kW, đặt tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Đà Nẵng và các điểm nghỉ dọc hành trình như Ninh Bình, Phan Thiết, Bảo Lộc.

Xa hơn, Charge+ hướng đến kết nối mạng lưới sạc điện xuyên suốt 5.000 km từ Singapore đến Hà Nội, bao phủ khoảng 1.700 km cao tốc tại Việt Nam.

Cần sớm xây dựng, ban hành tiêu chuẩn, quy chuẩn

Dù mạng lưới trạm sạc đang mở rộng, nhưng để đạt mục tiêu bao phủ diện rộng, Việt Nam vẫn đối mặt với nhiều thách thức.

Liên quan đến vấn đề tiêu chuẩn, trước đó Bộ Khoa học và Công nghệ công bố 58 Tiêu chuẩn Việt Nam (TCVN) liên quan đến xe điện và hệ thống liên quan. Cụ thể, hiện có 41 TCVN về an toàn, đo vận tốc, tiêu thụ năng lượng, phát thải, hệ thống pin/ắc-quy trên xe điện; 4 TCVN về dây cáp sạc xe điện; 8 TCVN về hệ thống sạc xe điện (quy định yêu cầu chung, tương thích điện từ, truyền thông giữa trạm sạc và xe điện, yêu cầu an toàn đối với hệ thống lắp trạm sạc, cụm đóng cắt và điều khiển hạ áp khu vực sạc xe điện); 5 TCVN về thiết bị đo điện.

Về phía Bộ Công Thương, đối với lĩnh vực năng lượng điện theo quy định tại Nghị định số 78/2018/NĐ-CP, Bộ Công Thương có trách nhiệm xây dựng, ban hành các quy chuẩn kỹ thuật về an toàn trong lĩnh vực năng lượng điện, trong đó không bao gồm các quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về xe điện, trạm sạc điện cho xe điện và hạ tầng cung cấp điện cho xe điện.

Tuy nhiên, vướng mắc nhất đối với các doanh nghiệp khai thác, vận hành là hiện vẫn chưa có Quy chuẩn Việt Nam (QCVN) về trụ, trạm sạc xe điện - công cụ quản lý nhà nước nhằm bảo đảm an toàn kỹ thuật trụ, trạm sạc xe điện trong khai thác, vận hành và giúp thị trường cạnh tranh minh bạch, bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng trong giao dịch, mua bán điện giữa đơn vị sở hữu trụ, trạm sạc và khách hàng. Việc chưa có một quy chuẩn cụ thể chung áp dụng trên cả nước khiến các doanh nghiệp không có căn cứ để thực hiện theo dẫn đến ai mạnh thì người ấy làm.

Góp ý thêm về vấn đề này, một số chuyên gia cho rằng, để xây dựng một hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn trạm sạc xe điện cho khả thi, cần phải thống nhất rằng nên xây dựng quy chuẩn hay tiêu chuẩn. Bởi nếu xác định xây dựng quy chuẩn thì phải quản lý chặt chẽ việc thiết kế, lắp đặt, vận hành. Trên thực tế, tiêu chuẩn kỹ thuật là đưa ra các giải pháp, kiến thức và lựa chọn cho nhà sản xuất. Vì vậy, trong bối cảnh các công nghệ đang liên tục thay đổi rất nhanh thì xây dựng tiêu chuẩn sẽ phù hợp hơn. Khi đã xây dựng được quy chuẩn và tiêu chuẩn, cần sự đồng bộ để dễ dàng áp dụng cho nhiều loại xe điện khác nhau.

Về mặt kỹ thuật, PGS.TS Phạm Xuân Mai, nguyên trưởng Khoa Kỹ thuật giao thông - Đại học Bách Khoa TP. Hồ Chí Minh cho rằng, việc thiếu tiêu chuẩn chung cho các trạm sạc là vấn đề đáng lo ngại. “Nếu không thống nhất các xe phải tìm đúng chỗ sạc đúng tiêu chuẩn của mình; gây ra tình trạng mỗi hãng chỉ sạc được trụ sạc xe mình mà các xe các hãng khác không thể dùng chung một trụ sạc”, PGS.TS Phạm Xuân Mai chỉ ra.

Đây không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn liên quan đến sự hợp tác giữa các thương hiệu xe điện. Khi các hãng còn dè chừng trong việc chia sẻ hạ tầng sạc, việc đồng bộ hóa hệ thống sẽ càng khó khăn. Điều này có thể dẫn đến cạnh tranh không lành mạnh, thay vì hướng đến mục tiêu chung là phát triển ngành xe điện.