Khơi nguồn lực xanh cho công nghiệp môi trường Việt Nam

Huy động các nguồn lực để thực hiện hiệu quả chương trình

Ngày 21/10, Bộ Công Thương chủ trì, phối hợp cùng Hiệp hội Công nghiệp Môi trường tổ chức chương trình Hội nghị công bố Quyết định ban hành Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường Việt Nam giai đoạn 2025-2030.

Phát biểu tại Hội nghị, Thứ trưởng Trương Thanh Hoài nhấn mạnh, hiện nay, Việt Nam đang đối diện với nhiều vấn đề ô nhiễm nghiêm trọng, bao gồm ô nhiễm nước, chất thải rắn, chất thải lỏng và ô nhiễm không khí. Trong bối cảnh đó, ngành công nghiệp môi trường có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc giải quyết các thách thức, bảo vệ môi trường, nhất là trong giai đoạn tái cơ cấu ngành Công Thương và đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Cũng theo Thứ trưởng, thực tế triển khai trong thời gian qua cho thấy, việc phát triển ngành công nghiệp môi trường đã được Đảng, Nhà nước quan tâm từ rất sớm, thể hiện tại Nghị quyết 41-NQ/TW (năm 2004) của Bộ Chính trị đã xác định “hình thành và phát triển ngành công nghiệp môi trường”; Nghị quyết 55-NQ/TW (năm 2020) định hướng phát triển năng lượng quốc gia, nhấn mạnh chính sách khuyến khích công nghiệp môi trường gắn với năng lượng). Mới nhất là Nghị quyết 70-NQ/TW (thay thế Nghị quyết 55) về đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia cũng khuyến khích phát triển công nghiệp môi trường gắn với năng lượng.

Tuy nhiên, trong quá trình triển khai còn có nhiều hạn chế như: nguồn lực đầu tư còn thiếu, doanh nghiệp khó tiếp cận vốn, chi phí công nghệ cao, hạ tầng kỹ thuật, công nghệ xử lý, tái chế chất thải còn yếu, thị trường và chuỗi doanh nghiệp môi trường chưa phát triển mạnh…

Từ thực tiễn đó, Quyết định số 1894/QĐ-TTg ngày 04/9/2025 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường Việt Nam giai đoạn 2025–2030 đã trở thành bước ngoặt quan trọng để tạo khung pháp lý và động lực mới cho huy động nguồn lực, thu hút đầu tư. Đồng thời góp phần đáp ứng yêu cầu bảo vệ môi trường, phát triển kinh tế xanh, tuần hoàn, bền vững.

"Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường Việt Nam giai đoạn 2025 - 2030 là nền tảng quan trọng để cụ thể hóa chủ trương của Đảng, Nhà nước về tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn; hoàn thiện và ban hành các chính sách ưu đãi, hỗ trợ đầu tư vào các khu, cụm công nghiệp tái chế; hỗ trợ doanh nghiệp trong việc tiếp nhận, chuyển giao công nghệ; phát triển thị trường và doanh nghiệp công nghiệp môi trường…

Hội nghị hôm nay được tổ chức nhằm phổ biến, tuyên truyền tới các Bộ, ngành, địa phương, các đơn vị thuộc Bộ, các doanh nghiệp, tổ chức liên quan về nội dung Chương trình để chủ động, phối hợp với Bộ Công Thương tổ chức triển khai thực hiện tốt các nhiệm vụ thuộc Chương trình trong thời gian tới", Thứ trưởng Trương Thanh Hoài nhấn mạnh.

Triển khai đồng bộ sáu nhóm nhiệm vụ trọng tâm

Ông Phạm Sinh Thành, Trưởng phòng Công nghiệp môi trường (Cục Kỹ thuật an toàn và Môi trường công nghiệp - Bộ Công Thương), đã trình bày tại hội nghị Kế hoạch hành động của Bộ Công Thương triển khai chương trình, với các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể gắn với từng đơn vị, nguồn lực và mục tiêu rõ ràng.

Ông Phạm Sinh Thành nhấn mạnh, đây là chương trình cấp quốc gia, giao nhiệm vụ cụ thể cho từng bộ, ngành, địa phương, hiệp hội và doanh nghiệp. “Mỗi đơn vị cần có trách nhiệm rõ ràng trong việc hiện thực hóa mục tiêu phát triển bền vững ngành công nghiệp môi trường, góp phần thúc đẩy tăng trưởng xanh và chuyển đổi sang mô hình kinh tế tuần hoàn”, ông Thành nói.

Nguồn lực thực hiện chương trình được xác định đa dạng, bao gồm ngân sách nhà nước cho sự nghiệp môi trường, vốn khoa học - công nghệ, tín dụng xanh và nguồn lực xã hội hóa. Bộ Công Thương cũng phát huy vai trò của các doanh nghiệp nhà nước trực thuộc như Tổng công ty Máy động lực và Máy nông nghiệp Việt Nam (VEAM), Tổng công ty Xây dựng công nghiệp Việt Nam (VINAINCON) trong đầu tư, sản xuất thiết bị, công nghệ và sản phẩm phục vụ phát triển ngành công nghiệp môi trường. 

Ông Phạm Sinh Thành cho biết, dự thảo kế hoạch hành động của Bộ Công Thương tập trung vào sáu nhóm nhiệm vụ chủ yếu, thể hiện sự gắn kết giữa mục tiêu chiến lược và hành động cụ thể.

Trước hết, Bộ Công Thương sẽ hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách và hành lang pháp lý cho phát triển công nghiệp môi trường. “Bộ sẽ chủ trì xây dựng Nghị định của Chính phủ về phát triển ngành công nghiệp môi trường, tạo khuôn khổ pháp lý đầy đủ, thống nhất và khuyến khích đầu tư, đổi mới công nghệ”, ông nói. 

Cùng với đó, Bộ sẽ xây dựng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật cho sản phẩm, công nghệ, thiết bị môi trường; rà soát, bổ sung danh mục công nghệ, sản phẩm ngành công nghiệp môi trường để trình Thủ tướng Chính phủ điều chỉnh, phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Bộ Công Thương cũng chú trọng phát triển thị trường, hình thành các trung tâm công nghiệp môi trường quốc gia, thúc đẩy xúc tiến thương mại, hợp tác đầu tư và xây dựng hệ sinh thái doanh nghiệp môi trường. Bên cạnh đó, Bộ đẩy mạnh đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và ứng dụng công nghệ tiên tiến trong xử lý ô nhiễm, phát triển kinh tế tuần hoàn. “Chuyển đổi số sẽ là công cụ then chốt giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, tối ưu hóa năng lượng và giảm phát thải”, ông Thành nhấn mạnh.

Ngoài ra, Bộ sẽ tập trung đào tạo nhân lực, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia và đẩy mạnh truyền thông nhằm nâng cao nhận thức xã hội. Theo ông Thành, việc phát huy vai trò các Sở Công Thương và Hiệp hội Công nghiệp Môi trường Việt Nam sẽ là chìa khóa kết nối nguồn lực Nhà nước - doanh nghiệp - xã hội, bảo đảm chương trình được triển khai hiệu quả, thực chất và bền vững.

Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, trong đó yêu cầu về kinh tế tuần hoàn và tăng trưởng xanh không còn là khẩu hiệu mà trở thành tiêu chí bắt buộc của hội nhập quốc tế. Việc ban hành và triển khai Chương trình phát triển ngành công nghiệp môi trường giai đoạn 2025 - 2030 chính là lời khẳng định mạnh mẽ cho cam kết của Chính phủ trong thực hiện mục tiêu phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.