Giá tăng cao, thuỷ sản Việt Nam khó cạnh tranh ở thị trường châu Phi

Doanh nghiệp Việt Nam nắm bắt cơ hội tiến vào thị trường châu Phi

Thuỷ sản Việt Nam đã xuất khẩu sang châu Phi, tại một số thị trường mặt hàng cá phi lê đông lạnh còn nắm thị phần tương đối lớn. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu sang một số thị trường thuộc khu vực này có sự sụt giảm trong một vài năm trở lại đây.

Tại thị trường Algieria, thời điểm trước khi dịch Covid-19 xuất hiện, Việt Nam xuất khẩu khoảng 10 triệu USD/năm, năm 2021 giảm xuống còn 1,5 triệu USD. 4 tháng đầu năm 2022 dù kim ngạch xuất khẩu có khởi sắc và tăng 25% so với cùng kỳ năm trước đạt 780.000 USD nhưng vẫn thấp so với thời điểm trước khi dịch Covid-19 xuất hiện.

Nguyên nhân sự sụt giảm này được ông Hoàng Đức Nhuận - Tham tán Thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Algeria chỉ ra: Trên thị trường Algeria, cá tra phi lê đông lạnh của Việt Nam có giá 9,5 USD/kg, tăng gấp đôi năm ngoái. “Doanh nghiệp nhập khẩu Algeria cho biết, trước đây người dân Algeria đánh giá cao chất lượng và giá thuỷ sản Việt Nam nhưng 2 năm trở lại đây giá thành tăng mạnh đã ảnh hưởng tới cạnh tranh”, ông Hoàng Đức Nhuận nói.

Giá luôn là yếu tố quan trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới khả năng cạnh tranh của hàng hoá xuất khẩu, thuỷ sản không phải là ngoại lệ, nhất là với thị trường có thu nhập bình quân đầu người chưa cao như châu Phi.

Giá bán tăng cao, thuỷ sản Việt Nam khó cạnh tranh trên thị trường Châu Phi

Là doanh nghiệp nhập khẩu cá ngừ phân phối vào thị trường Ai Cập, Ông Hassan Moustafa – Trưởng phòng Nhập khẩu, Tập đoàn Quốc tế thương mại (Commercial International Group for Import), phản ánh hiện trạng: Thị trường Ai Cập, cá ngừ Việt Nam đang bị cạnh tranh gay gắt trước mặt hàng cùng loại của Thái lan do hạn chế hơn về chất lượng sản phẩm. Thái Lan có những nhà máy chế chiến cá ngừ đạt các tiêu chuẩn cao.

Dù vậy, ông Hassan Moustafa vẫn nhìn thấy tiềm năng tăng xuất khẩu cá ngừ của Việt Nam bởi có nguồn nguyên liệu dồi dào, tuy nhiên doanh nghiệp đang gặp vấn đề về giá cả. “Cá thu- sản phẩm thế mạnh của Việt Nam hiện đang nhu cầu cao tại thị trường Ai Cập”, đại diện Tập đoàn Quốc tế thương mại cho biết thêm.

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng tới giá thành thuỷ sản Việt Nam xuất khẩu sang thị trường châu Phi, thuế là một yếu tố. Đơn cử tại Algeria, thuế nhập khẩu thuỷ sản là 53%, trong đó thuế nhập khẩu 30%, VAT 9%, thuế khấu trừ 12%, thuế đoàn kết 2%. Ai Cập mức thuế đang áp dụng cho thuỷ sản nhập khẩu từ Việt Nam dao động từ 5-20% tuỳ loại sản phẩm. Điều này làm nóng thêm sức ép cạnh tranh của thuỷ sản Việt.

Dù vậy, do nhu cầu tiêu dùng có xu hướng tăng, sản xuất trong nước chưa đáp ứng nhu cầu, đại diện Thương vụ Việt Nam tại thị trường châu Phi vẫn cho rằng còn nhiều dư địa cho thuỷ sản Việt Nam tăng tốc xuất khẩu.

Bà Nguyễn Thị Thu Thuỷ- Phó Giám đốc Trung tâm hỗ trợ xuất khẩu, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) đồng tình: Quy mô dân số lớn khoảng 1,3 tỷ người, châu Phi có nhu cầu nhập khẩu cao nhiều loại mặt hàng phù hợp với hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam. Riêng về hàng thuỷ sản, các loại cá nước ngọt ngày càng được người dân châu Phi ưa dùng do thay đổi thói quen tiêu dùng thịt sang các loại thuỷ sản. Hơn nữa, năng lực đánh bắt nuôi trồng một số loại thủy sản của các nước trong khối không cao.

Tuy nhiên, do địa khoảng cách địa lý xa, doanh nghiệp thuỷ sản trong nước được khuyến cáo tối ưu hoá sản xuất nhằm hạn chế chi phí, tìm cách giảm chi phí vận chuyển từ đó giảm giá thành sản phẩm.

Cùng đó, doanh nghiệp cần tìm hiểu kỹ càng đối tác trước khi ký kết hợp đồng, Thương vụ Việt Nam tại châu Phi sẽ hỗ trợ cho doanh nghiệp trong vấn đề này. Tham dự nhiều triển lãm, hội chợ nhằm quảng bá sản phẩm. Nên thanh toán bằng hình thức LC không huỷ ngang và yêu cầu đối tác đặt cọc từ 25-30% giá trị đơn hàng. Trong hợp đồng cần thiết làm rõ và cụ thể các vấn đề liên quan đến tranh chấp để có cơ sở pháp lý khi có vấn đề phát sinh.

Thuỷ sản chế biến như cá ngừ đóng hộp, sản phẩm được tẩm ướp sẵn giá vị đang là mặt hàng được ưa chuộng tại châu Phi, doanh nghiệp trong nước có thể nghiên cứu sản xuất và xuất khẩu.