Giá lúa gạo giảm sâu, nông dân miền Tây lao đao

Giá thấp, thương lái mua cầm chừng

Theo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, giá gạo 5% tấm của Việt Nam đã giảm xuống còn 460 USD/tấn, mức thấp nhất trong gần hai năm kể từ cuối tháng 3/2023. Tình trạng này khiến nhiều nông dân khu vực Đồng bằng sông Cửu Long lo lắng, đặc biệt khi đang bước vào vụ thu hoạch lúa đông xuân cận Tết Nguyên đán.

Giá gạo giảm mạnh trong tuần qua do nhu cầu từ các thị trường lớn như Indonesia và Philippines giảm, cùng với việc Ấn Độ nối lại xuất khẩu gạo sau thời gian dài hạn chế. Trong bối cảnh đó, giá gạo đồ 5% tấm của Ấn Độ vẫn ổn định ở mức 436-442 USD/tấn, gần mức thấp nhất trong 17 tháng qua.

Giá gạo xuất khẩu liên tục giảm trong tuần qua.

Tại thị trường nội địa, khu vực Đồng bằng sông Cửu Long - vựa lúa lớn nhất cả nước - cũng đang chứng kiến sự trầm lắng. Giá lúa gạo tại đây tiếp tục giảm, trong khi hoạt động thu mua của thương lái diễn ra cầm chừng.

Tại Bạc Liêu, giá lúa trên địa bàn xuống thấp ngay thời điểm nông dân đang bước vào cao điểm thu hoạch. Nhiều thương lái trước đó đã đặt cọc lúa ST24, ST25 với giá từ 12.000 - 13.000 đồng/kg, nhưng nay chỉ đồng ý thu mua với mức giá khoảng 8.000 - 8.500/kg. Các loại lúa khác giá chỉ đạt từ 5.000 - 7.000 đồng/kg, tùy chất lượng lúa. Niên vụ này, trừ chi phí, nông dân chỉ còn thu lãi chưa đến 20 triệu đồng/ha.

Ông Nguyễn Văn Hùng, một nông dân tại huyện Hồng Dân, Bạc Liêu, chia sẻ: “Tôi vừa thu hoạch xong 2 ha lúa ST25 nhưng bán giá thấp quá, lãi chẳng bao nhiêu. Với giá hiện tại, trừ hết chi phí, mỗi ha lúa chỉ lãi khoảng 15 - 18 triệu đồng, thấp nhất trong 2 năm qua. Nếu tình trạng này kéo dài, chúng tôi không biết làm sao để tiếp tục sản xuất.”

Hơn 3 ha lúa của bà Trần Thị Lệ (xã Hưng Phú, huyện Phước Long) đã chín những thương lái vẫn chưa chịu thu mua nên bà chưa thể thu hoạch. Theo bà Lệ, việc thương lái chậm thu mua là do giá lúa giảm, đồng lúa lại đang chín rộ, sản lượng lớn. “Vào thời điểm này năm ngoái, các thương lái đua nhau đặt cọc với giá cao, nay không thấy ai hỏi mua. Một số thương lái đã nghỉ Tết từ sớm”.

Theo thống kê của ngành nông nghiệp tỉnh Sóc Trăng, vụ Đông - Xuân 2024 - 2025, toàn tỉnh đã xuống giống trên 140.350 ha, thu hoạch gần 30.000 ha, năng suất ước đạt 6,27 tấn/ha, sản lượng 170.011 tấn, giá lúa vụ Đông - Xuân năm nay có chiều hướng giảm hơn so với vụ trước, hiện giá nhóm lúa thường từ 5.500 - 7.900 đồng/kg, giá lúa thơm nhẹ từ 7.500 - 7.900 đồng/kg.

Ông Huỳnh Ngọc Nhã, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Sóc Trăng, cho biết, ngay khi nhận được thông tin bà con một số xã trên địa bàn huyện Long Phú bị thương lái bỏ cọc, không bán được lúa, chúng tôi đã tiến hành cho rà soát, nắm tình hình.

“Đến nay, cơ bản các hộ dân đang thu hoạch đã bán được lúa, nhưng với giá khá thấp so với kỳ vọng ban đầu. Lý do là thị trường xuất khẩu gạo của thế giới vào thời điểm cuối năm có nhiều biến động, kéo theo giá lúa giảm sâu”, ông Nhã chia sẻ.

Giá lúa khó tăng mạnh trở lại

Theo các doanh nghiệp, không chỉ gạo 5% tấm mà các loại gạo thơm của Việt Nam cũng đang trong giai đoạn giảm giá mạnh và rơi khỏi mốc 600 USD/tấn. Một số loại phổ biến như ĐT8 chỉ còn khoảng 590 USD/tấn và OM 5451 là 570 USD/tấn.

Lý giải về tình trạng này, chia sẻ với Báo Công Thương, ông Nguyễn Văn Nhựt, Tổng Giám đốc Công ty Cổ phần Hoàng Minh Nhật (TP. Cần Thơ) cho biết, nguyên nhân là do vừa kết thúc năm 2024, các nước nhập khẩu lớn như Philippines và Indonesia vẫn chưa có kế hoạch cho năm mới 2025. Trong khi đó, vụ đông xuân sớm của Việt Nam đã bắt đầu cho thu hoạch ở một số nơi nên nguồn cung lúa gạo nguyên liệu tăng trở lại. Càng giảm giá, thị trường càng kỳ vọng mức giá thấp hơn, tạo ra vòng luẩn quẩn.

Các tỉnh miền Tây bắt đầu thu hoạch vụ lúa Đông - Xuân sớm - (Ảnh minh họa)

Đặc biệt, không chỉ xuất khẩu gặp khó, thị trường trong nước cũng chững lại, do trước đó các doanh nghiệp đã chuẩn bị đủ nguồn hàng cho dịp Tết. Đồng thời, tại một số địa phương ở Đồng bằng sông Cửu Long, lúa đông xuân sớm đã bắt đầu được thu hoạch, đẩy giá xuống mức thấp nhất trong vòng hai năm qua.

“Đông xuân cũng là vụ thu hoạch lớn nhất trong năm của Việt Nam nên các nhà nhập khẩu muốn chần chừ để chờ mức giá tốt hơn. Hơn nữa, trong năm 2025 nguồn cung gạo trên thế giới có sự quay trở lại của thị trường Ấn Độ; yếu tố này tác động mạnh đến giá gạo xuất khẩu thế giới”, ông Nhựt chia sẻ.

Trong những năm qua, các doanh nghiệp Việt Nam đã nỗ lực nâng cao chất lượng gạo và xây dựng thương hiệu, qua đó tiếp cận tốt hơn các thị trường truyền thống như Indonesia, Philippines... Tuy nhiên, ở giai đoạn hiện tại, doanh nghiệp xuất khẩu gạo rất cần sự hỗ trợ vốn từ ngân hàng, cùng với việc Bộ Tài chính sớm hoàn thuế xuất khẩu để tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh doanh.

Tuần này, các giao dịch trên thị trường diễn ra khá ảm đạm, và dự báo tình hình sẽ tiếp tục trầm lắng trong vài tuần tới, cho đến khi kỳ nghỉ Tết Nguyên đán kết thúc vào đầu tháng sau. Với vai trò quản lý, Bộ Công Thương dự kiến sẽ đẩy mạnh các giải pháp xúc tiến thương mại, nhằm thúc đẩy xuất khẩu gạo trong thời gian tới.