Doanh nghiệp Việt tiếp cận tích cực hơn những lợi ích của Hiệp định EVFTA

	Hiệp định EVFTA tạo niềm tin cho các nhà đầu tư Đức ở Việt Nam
	Việt Nam thúc đẩy hoàn thiện pháp luật thực thi EVFTA

Từ góc độ thực tiễn doanh nghiệp xuất khẩu, bà Phan Thị Thanh Xuân - Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam nhìn nhận, Hiệp định EVFTA góp phần rất tốt trong thành tích xuất khẩu của ngành da giày. Trước khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực thì tỷ trọng xuất khẩu vào thị trường EU của ngành da giày chỉ chiếm vào khoảng 22 - 23% và sau khi hiệp định có hiệu lực thì tỷ trọng này đã nâng lên là 26%.

Theo bà Phan Thị Thanh Xuân, trong hai năm vừa qua khi ngành da giày chịu tác động của đại dịch Covid-19 nên hầu như xuất khẩu vào các thị trường đều có sự suy giảm, tuy nhiên nhờ Hiệp định EVFTA ngành da giày vẫn duy trì được xuất khẩu vào thị trường EU và năm 2021 mặc dù chịu ảnh hưởng lớn nhất thì thị trường EU vẫn có sự tăng trưởng. Nhờ vậy, kim ngạch xuất khẩu của ngành năm 2021 vẫn đạt kế hoạch đề ra và trong thời gian 9 tháng năm 2022, tăng trưởng của thị trường EU khá tốt với mức độ 15% và hầu như xuất khẩu vào các thị trường trong khối đều tăng trưởng ở mức 15 - 20%.

Theo bà Trịnh Thị Thu Hiền - Trưởng phòng Xuất xứ hàng hóa, Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), tổng kim ngạch xuất khẩu được cấp Giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) ưu đãi trong khuôn khổ EVFTA trong hai năm đầu thực hiện EVFTA là là 18,7 tỷ USD. Mức độ các lô hàng xuất khẩu đi EU được cấp trong khuôn khổ EVFTA đang chiếm 20% tổng kim ngạch hàng hóa xuất khẩu đi EU. "Đây là một con số được nhìn nhận khá tích cực, cho thấy EVFTA đã phát huy hiệu quả bước đầu của một hiệp định có thực chất và rất được kỳ vọng" - bà Hiền nhấn mạnh.

Các doanh nghiệp cần lưu ý đáp ứng đúng các quy định của cả Việt Nam và EU

Tuy nhiên, bà Trịnh Thị Thu Hiền lưu ý, con số 20% kim ngạch hàng hóa xuất khẩu sang EU được cấp C/O mẫu EUR.1 không có nghĩa là 80% kim ngạch còn lại đang phải chịu thuế cao và cũng không nói hết lên việc kim ngạch hàng hóa của chúng ta đang được hưởng ưu đãi thuế quan tại thị trường EU.

Lý giải về điều này, bà Hiền cho hay, hàng hóa xuất khẩu đi EU thời gian qua có nhiều lựa chọn ưu đãi. Có những dòng thuế thực hiện theo cam kết của WTO đã bằng 0%, không cần phải có Giấy chứng nhận xuất xứ. Bên cạnh đó, hàng hóa xuất khẩu đi EU có thể có một lựa chọn khác là hưởng ưu đãi thuế quan theo chế độ thuế quan phổ cập GSP của EU dành cho các nước kém và đang phát triển, trong đó có Việt Nam; thứ ba, doanh nghiệp còn có thể tự chứng nhận xuất xứ cho những lô hàng có kim ngạch trị giá từ 6000 euro trở xuống theo quy định của EVFTA.

Trong điều kiện đó, tỷ lệ cấp C/O cho hàng hóa xuất khẩu đi EU cũng có sự khác nhau ở từng thị trường, từng mặt hàng cụ thể. Hàng xuất khẩu đi EU chủ yếu được cấp C/O đến những thị trường có cảng biển hoặc là các trung tâm phân phối của Châu Âu. Ví dụ như Bỉ, Đức, Hà Lan và Pháp... Còn đối với những mặt hàng hiện nay đang có kim ngạch cao được cấp giấy chứng nhận xuất xứ trong khuôn khổ EVFTA gồm có da giày, thủy sản...

Bà Phan Thị Thanh Xuân cho rằng, việc tận dụng các ưu đãi của EVFTA không có nhiều khó khăn với những doanh nghiệp đã tham gia xuất khẩu thành công vào EU, tuy nhiên với những doanh nghiệp mới bắt đầu tham gia xuất khẩu vào thị trường EU thì cần nắm bắt các quy định, thủ tục để thực hiện đúng, tận dụng được những ưu đãi của Hiệp định.

Để gia tăng tận dụng những ưu đãi trong EVFTA, bà Xuân cho rằng, Nhà nước và các địa phương cần tạo điều kiện mở rộng phát triển vùng nguyên liệu với những công nghệ mới, công nghệ thân thiện với môi trường đáp ứng được các tiêu chí của EU. Có chính sách thu hút nguồn lực công nghệ cao từ EU, hỗ trợ các doanh nghiệp nâng cao năng lực về thiết kế nâng cao giá trị gia tăng của sản phẩm. Đồng thời trang bị những kiến thức, nâng cao năng lực để mở rộng dư địa thị trường và cơ hội cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ.

Cùng với đó, các doanh nghiệp cần có sự chủ động tận dụng chứng nhận xuất xứ ưu đãi và những ưu đãi khác của Hiệp định EVFTA. Riêng với ngành da giày, giải pháp sắp tới cần phải thu hút thêm đầu tư sản xuất nguyên phụ liệu da thuộc tại Việt Nam để nâng tỷ trọng sản xuất giày, đặc biệt giày da để xuất khẩu vào thị trường EU, qua đó sẽ tận dụng được cơ hội này tốt hơn nữa.

Khuyến nghị với doanh nghiệp, bà Trịnh Thị Thu Hiền cho rằng, không chỉ các thủ tục chứng nhận xuất xứ mà các doanh nghiệp cần lưu ý đến câu chuyện hậu kiểm, xác minh xuất xứ. Bà Hiền lưu ý, hàng hóa có giấy chứng nhận xuất xứ hay có những chứng từ tự chứng nhận xuất xứ không phải tại thời điểm nộp các chứng từ đó cho cơ quan hải quan nước nhập khẩu đã là xong việc mà sau đó còn câu chuyện liên quan đến kiểm tra sau thông quan của bên hải quan nước nhập khẩu, còn có câu chuyện liên quan đến hậu kiểm.

Từ đó, các doanh nghiệp cần đầu tư hệ thống lưu trữ chứng từ, hồ sơ cẩn thận để đề phòng trường hợp sau này nếu có yêu cầu xác minh xuất xứ, nếu như có hậu kiểm thì chúng ta hoàn toàn có đầy đủ khả năng chứng minh xuất xứ cho những lô hàng mà mình đã xuất khẩu có thể từ trước đấy một năm, hai năm và những ưu đãi thuế quan sẽ vẫn được áp dụng theo khuôn khổ EVFTA đối với những lô hàng bị yêu cầu xác minh xuất xứ như vậy.