Tây Nguyên: Nguy cơ cạn kiệt lan rừng

Lan rừng đang đứng trước nguy cơ cạn kiệt

Lan rừng ngập phố

Có dịp ghé thành phố Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) dọc các tuyến đường Lê Duẩn, Nguyễn Tất Thành, Phan Bội Châu… những khóm lan rừng với đủ các chủng loại được bày bán. Chỉ với giá 30.000 - 50.000 đồng là người chơi có thể sở hữu được một khóm lan về trồng, khóm lớn hơn có giá từ 70.000 - 100.000 đồng. Sau khi mua lan về, người dân thường mang cắt tỉa bớt rễ già rồi cho vào các loại chậu đất nung, chậu nhựa, gỗ để trồng kèm theo xơ dừa, than củi… hoặc ghép vào một thân cây sống, gốc cây khô khác, tuỳ theo sở thích sau đó tưới nước theo định kỳ là những giò lan có thể sống và phát triển.

Không chỉ ở Đắk Lắk, mà tại thành phố Pleiku, tỉnh Gia Lai, thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông, Đà Lạt tỉnh Lâm Đồng… cũng xuất hiện rất nhiều người dân đi bán lan rừng với đủ các chủng loại. Lan rừng được bày bán trên vỉa hè, không chỉ bán theo khóm, người bán ở một số điểm còn bán theo ki-lô-gam, trung bình các loại lan có giá từ 150.000 – 250.000 đồng/kg, tuỳ theo từng loại lan khác nhau.

Nguy cơ cạn kiệt

Ngày nay khi cuộc sống được cải thiện, thú chơi này dần được “bình dân hoá”, do đó nhiều người dân ở Đắk Lắk nói riêng và Tây Nguyên nói chung đang rộ lên phong trào chơi lan rừng. Tuy nhiên, những loại lan bán dọc đường phố đa số đều là lan rừng, loại lan này bị khai thác quá mức ở những cánh rừng sâu nên khiến chúng có nguy cơ cạn kiệt. Có cầu ắt có cung, để phục vụ nhu cầu của người chơi hoa lan, hiện nay ở Tây Nguyên còn xuất hiện nhiều thương lái đến mua các loại lan rừng để mang về các vùng khác bán. Chị Hoa - người bán lan rừng tại đường Lê Duẩn, TP. Buôn Ma Thuột cho biết: “Trước đây chủ yếu gia đình mình tự vào rừng kiếm lan rừng về bán, nhưng bây giờ lan rừng ngày càng ít dần nên để có đủ lượng lan bán cho khách, ở nhà mình thu gom lan rừng của đồng bào ở các huyện Buôn Đôn, Ea Súp, Krông Bông… để bán lại. Hàng ngày, mình bán khoảng trên một trăm bó, trung bình một bó có giá từ 30.000 – 100.000 đồng, tuỳ theo từng loại lan khác nhau…”. Bán cây giống lan rừng là công việc thường xuyên của nhiều phụ nữ ở đây từ hàng chục năm nay. Họ gom lan rừng từ nhiều ngôi làng đồng bào dân tộc thiểu số ở Lâm Đồng. Các làng này đã hình thành những nhóm người chuyên săn lan rừng. Mười năm trước, lượng lan rừng chuyển về chợ Đà Lạt lên đến hàng trăm ki-lô-gam mỗi ngày. Bây giờ, số lượng giảm đi rất nhiều. Giảm không phải vì người ta không khai thác lan rừng mà lý do chính: Nguồn lan rừng đã bị cạn kiệt.

Tình trạng người dân ở Tây Nguyên đang đổ xô vào rừng sâu tìm kiếm, thu gom, khai thác ồ ạt các loại về bán để kiếm lời. Điều này đã và đang đẩy loài hoa quý này đứng trước nguy cơ bị cạn kiệt, thậm chí bị xoá xổ nếu không có biện pháp ngăn chặn kịp thời. Viện Nghiên cứu Khoa học Tây Nguyên cũng đã từng thực hiện nhiều đề tài khoa học giữ lại nguồn gen lan rừng quý hiếm. Tuy nhiên, công việc này khó mà mang lại kết quả trọn vẹn lan rừng vẫn được mua, được bán ồ ạt và điều đáng nói là cả người mua, người bán không ai nghĩ mình đang làm cạn kiệt lan rừng…