Tiếp cận với chuẩn mực kế toán quốc tế

Hội thảo “Cập nhật thông tin chế độ kế toán doanh nghiệp”

Hội nhập đòi hỏi các doanh nghiệp cần phải có chế độ kế toán phù hợp thông lệ quốc tế. Theo bà Vũ Thị Kim Liên - Chủ tịch Hội đồng Tư vấn quản trị công ty HNX, giữa chuẩn mực kế toán Việt Nam với chuẩn mực kế toán quốc tế vẫn còn có những khoảng cách cần phải rút ngắn nhằm khiến các doanh nghiệp minh bạch hơn về tài chính, quản trị rủi ro tài chính tốt hơn, từ đó giúp doanh nghiệp quản lý tài sản tốt hơn, góp phần tạo ra lợi nhuận cho doanh nghiệp và đóng góp tích cực cho nền kinh tế.

Để thực hiện mục tiêu trên, Bộ Tài chính đã ban hành Thông tư 200/2014/TT-BTC hướng dẫn về chế độ kế toán doanh nghiệp với khá nhiều điểm mới thay đổi. Theo bà Hà Thị Ngọc Hà - Phó Vụ trưởng Vụ Chế độ kế toán Bộ Tài chính thì tinh thần của Thông tư 200/2014/TT-BTC là tiếp cận phù hợp với thực tiễn, hiện đại và mang tính khả thi, tôn trọng bản chất hơn hình thức, linh hoạt và mở, lấy mục tiêu đáp ứng yêu cầu quản lý, điều hành ra quyết định kinh tế của doanh nghiệp, phục vụ nhà đầu tư và chủ nợ làm trọng tâm, không kế toán vì mục đích thuế; tách biệt kỹ thuật kế toán trên tài khoản và báo cáo tài chính, đặc biệt đề cao trách nhiệm của người hành nghề kế toán.

Trong đó có 5 điểm thay đổi lớn về đơn vị tiền tệ để ghi sổ kế toán, tài khoản kế toán, báo cáo tài chính, chứng từ kế toán, sổ kế toán. Theo Thông tư 200/2014/TT-BTC, các doanh nghiệp được dùng ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ để ghi sổ kế toán, các doanh nghiệp có nghiệp vụ thu chi chủ yếu bằng ngoại tệ có thể chọn một loại ngoại tệ làm đơn vị tiền tệ để ghi sổ kế toán. Báo cáo tài chính để công bố ra công chúng và nộp cho các cơ quan có thẩm quyền tại Việt Nam là báo cáo tài chính được trình bày bằng đồng Việt Nam. Trong hệ thống tài khoản kế toán, bên cạnh việc thêm bớt, thay đổi một số tài khoản kế toán thì điểm đáng lưu ý là các tài khoản tài sản không phân biệt ngắn hạn và dài hạn. Đối với báo cáo tài chính, thông tin bắt buộc trong báo cáo không còn là “thuế và khoản phải nộp Nhà nước”, kỳ lập báo cáo giữa niên độ sẽ gồm báo cáo tài chính quý (cả quý IV) và bán niên. Thông tư 200/2014/TT-BTC cũng bổ sung thêm các quy định mới về xây dựng nguyên tắc kế toán và báo cáo tài chính khi doanh nghiệp không đáp ứng giả định hoạt động liên tục. Phần thuyết minh báo cáo tài chính cũng có nhiều sự thay đổi; trong đó, đối với chứng từ kế toán doanh nghiệp được chủ động xây dựng, thiết kế biểu mẫu chứng từ đáp ứng các yêu cầu của Luật Kế toán và đảm bảo rõ ràng, minh bạch. Về sổ sách kế toán, doanh nghiệp được tự xây dựng biểu mẫu cho riêng mình nhưng phải đảm bảo cung cấp thông tin về giao dịch kinh tế một cách minh bạch và đầy đủ.

Ông Vũ Đức Nguyên - Phó Tổng Giám đốc Công ty kiểm toán Deloitte cho biết: Giữa chuẩn mực báo cáo tài chính quốc tế (IFRS) và chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) vẫn có khoảng 10 điểm khác biệt về cách thức trình bày báo cáo tài chính; giá trị hợp lý; công cụ tài chính; suy giảm giá trị tài sản; các vấn đề liên quan tới báo cáo tài chính hợp nhất; doanh thu; tài sản cố định, bất động sản, thuê, tài sản dài hạn nắm giữ để bán; các khoản chi phí hoãn lại; thanh toán bằng cổ phiếu và chuẩn mực ngành. Theo lộ trình hội nhập, năm 2016 Việt Nam sẽ chính thức áp dụng IFRS, vì vậy cần phải có sự quyết tâm và tổ chức thực hiện của lãnh đạo các doanh nghiệp bởi IFRS không chỉ quy định về việc lập báo cáo tài chính, quy trình kế toán mà còn ảnh hưởng đến toàn bộ hoạt động của các doanh nghiệp.