Vốn tín dụng cho ngành dừa còn hạn chế

Ngành dừa chiếm tỷ trọng cao trong cô cấu kinh tế địa phương.

Tiếp cận vốn còn hạn chế

Thống kê của Sở Nông nghiệp Phát triển nông thôn tỉnh Bến Tre, ngành trồng dừa của địa phương đạt giá trị khoảng 14% so với giá trị sản xuất công nghiệp của tỉnh. Đáng chú ý, trong gần 2.000 cơ sở chế biến dừa của tỉnh đã hình thành được một số DN có quy mô vừa và nhỏ, công nghệ khá tiên tiến, thu hút gần 23.000 lao động.

Tuy nhiên, do diện tích canh tác của các hộ nông dân rất nhỏ (75,4% số hộ dân trồng dừa tại Bến Tre canh tác dưới 0,5ha) nên đa phần nông hộ chủ động dùng vốn tự có để trồng dừa chứ ít vay vốn ngân hàng.

Đại diện Công ty CP XNK Bến Tre (Betrimex) cho hay, hiện nay vốn tín dụng chưa được bố trí đều trong các mắt xích của chuỗi giá trị cây dừa. Cụ thể, phần lớn nguồn vốn của các NHTM chỉ tập trung cho vay vào các DN sản xuất chế biến xuất khẩu (vì đây là các đối tượng có doanh thu lớn, có tài sản thế chấp. Những mắt xích còn lại như các hộ gia đình, cơ sở thu gom, sơ chế nhỏ lẻ thì chưa được các tổ chức tín dụng (TCTD) quan tâm nhiều.

Đồng quan điểm, Giám đốc Công ty TNHH chế biến dừa Long Quới cho biết, sở dĩ các hộ gia đình, DN nhỏ chưa tiếp cận được nguồn vốn tín dụng là do ngành nông sản vốn có rủi ro cao, tài sản có giá trị thế chấp thấp nên cả ngân hàng và người vay đều e dè. Thêm đó, muốn vay vốn phải có tài sản đảm bảo song việc định giá tài sản còn nhiều bất cập, gây thiệt hại cho người đi vay.

Theo phân tích của các DN dừa Bến Tre, nếu xét trên khả năng hình thành chuỗi giá trị cả ngành dừa thì khi các hộ nông dân và các cơ sở thu mua, sơ chế dừa không vay vốn ngân hàng sẽ dẫn tới việc ách tắc dòng vốn ở các DN chế biến xuất khẩu. Cụ thể, khi các DN mua nguyên liệu từ nông dân và thương lái sẽ phải bỏ ra chi phí lớn để thanh toán. Nông dân và các cơ sở mua gom, sơ chế không có sẵn nguồn lực để bán chịu gối đầu cho DN nên không tạo được ràng buộc với DN dẫn tới phải chịu sự bấp bênh về giá cả. Ngược lại, các DN phải chịu áp lực vốn khá lớn vì vòng quay của đồng tiền trong quy trình sản xuất kéo dài, tăng chi phí lãi vay và giảm khả năng cạnh tranh của sản phẩm.

Nên cho vay theo chuỗi

Theo ông Phạm Xuân Hòe- Phó Viện trưởng Viện Chiến lược Ngân hàng (NHNN), từ những bất cập trong việc cung cấp tín dụng đối với chuỗi giá trị ngành dừa, các địa phương hoàn toàn có thể đề xuất áp dụng phương thức cho vay theo chuỗi giá trị sản phẩm theo các quy định tại Quyết định 1050/QĐ- NHNN của NHNN. Cụ thể, chuỗi giá trị ngành dừa sẽ được xác định trên cơ sở liên kết giữa các chủ thể bao gồm: nhà cung ứng vật tư, nhà vườn, người thu gom, thương lái, hệ thống phân phối, nhà máy sản xuất chế biến. Dòng tiền từ các ngân hàng sẽ được cung ứng trực tiếp đến nhà vườn thông qua các đại lý vật tư, sau đó đến các cơ sở thu gom và chuyển về DN sau đó quay lại ngân hàng.

Tham gia vào chuỗi này, 100% các khách hàng vay vốn sẽ được đăng ký mở tài khoản tại các TCTD. Việc giải ngân tiền vay, thu hồi nợ được thực hiện hầu hết là chuyển khoản. Các DN tham gia vào chuỗi giá trị ngành dừa cũng sẽ được địa phương chọn lựa. Phương án kinh doanh của DN sẽ được các cơ quan chức năng của địa phương thẩm định, đánh giá, sau đó các TCTD sẽ xem xét cho vay với hạn mức phù hợp.

Cũng theo ông Hòe, hiện nay trên địa bàn một số tỉnh trồng dừa trọng điểm như Bến Tre, Trà Vinh, Bình Định đã có nhiều DN hình thành chuỗi liên kết hàng hóa tương đối đầy đủ từ khâu sản xuất đến khâu phân phối. Một số DN ngoài việc tập trung vào khâu chính là chế biến thì đã tham gia sâu vào các khâu đoạn sơ chế và phân phối. Vì thế các địa phương nên rà soát hoạt động kinh doanh của các DN nhóm này để áp dụng hình thức cho vay theo chuỗi theo Quyết định 1050 nhằm giúp các DN tiết giảm chi phí sản xuất và tăng năng lực cạnh tranh.