Đúc đồng tại làng nghề Tống Xá
Theo số liệu từ Sở Công Thương tỉnh Nam Định, trên địa bàn tỉnh hiện có 98 làng nghề công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp; tỉnh đã có 51 làng nghề được ủy ban nhân dân tỉnh xét công nhận. Khu vực làng nghề hiện đóng góp rất lớn cho phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh. Năm 2015, giá trị sản xuất công nghiệp của khu vực này đạt 4.100 tỷ đồng.
Các làng nghề trên địa bàn tỉnh được chia làm 3 nhóm chính, gồm nhóm làng nghề chế biến bảo quản nông, lâm, thủy sản; nhóm làng nghề đồ gỗ, mây tre đan, cơ khí, dệt may; và nhóm làng nghề thủ công mỹ nghệ chuyên sản xuất nón lá, chiếu cói, thêu ren.… Tuy nhiên, giữa các nhóm làng nghề có sự phát triển không đồng đều.
Cụ thể, nhóm làng nghề chế biến, bảo quản nông, lâm, thủy sản có 11 làng với 2.142 hộ sản xuất. Nhóm làng nghề này đang tiêu thụ một lượng lớn sản phẩm nông nghiệp của tỉnh, nhưng tổ chức sản xuất còn nhỏ lẻ, chủ yếu theo quy mô hộ gia đình, khả năng xúc tiến thương mại yếu, hệ thống dây chuyền sản xuất lạc hậu và đặc biệt ô nhiễm môi trường nước còn nghiêm trọng, như tại làng Phượng, làng bún Phong Lộc.…
Nhóm làng nghề đồ gỗ, mây tre đan, cơ khí, dệt may… gồm 51 làng, chiếm 39,53% tổng số làng nghề toàn tỉnh, thu hút 28.236 lao động. Nhóm làng nghề này được đánh giá phát triển nhất trong khu vực kinh tế làng nghề của Nam Định. Sản phẩm không chỉ được tiêu thụ rộng rãi tại thị trường nội địa mà còn được xuất khẩu sang Nhật Bản, Trung Quốc…. Đặc biệt, các làng nghề cơ khí, đúc phát triển rất mạnh, nhiều doanh nghiệp đã đầu tư công nghệ mới, đào tạo nhân lực phù hợp. Riêng tại Tống Xá và Vạn Điểm, xã Yên Xá, huyện Ý Yên đã có hơn 20 doanh nghiệp đầu tư vào cụm công nghiệp làng nghề với tổng vốn trên 100 tỷ đồng. Thế nhưng, tình trạng ô nhiễm môi trường tại các làng nghề này cũng rất nghiêm trọng, hóa chất, bụi chưa qua xử lý được xả thẳng ra môi trường, ảnh hưởng tới môi trường sống của người dân. Các doanh nghiệp làng nghề chủ yếu là đầu mối trung gian giữa doanh nghiệp thu mua lớn và hộ sản xuất nên việc đầu tư cho công nghệ nhằm nâng cao năng lực sản xuất, tăng sức cạnh tranh còn hạn chế.
Theo đại diện Sở Công Thương tỉnh Nam Định, thiếu mặt bằng sản xuất đang là một trong những vướng mắc chung lớn nhất của các làng nghề trên địa bàn tỉnh hiện nay. Từ 5-7 năm trở lại đây, Nam Định chưa xây dựng, mở rộng cụm công nghiệp nào, khiến mặt bằng cho sản xuất công nghiệp - tiểu thủ công nghiệp ngày càng khan hiếm. Một số làng nghề muốn mở rộng nhưng không có đất. Ngoài ra còn rất nhiều vướng mắc khác như thủ tục hành chính, vốn và nhân lực.…
Trước hiện trạng trên, Nam Định đã nhanh chóng triển khai nhiều giải pháp nhằm gỡ khó cho khu vực làng nghề phát triển. Thông qua chương trình khuyến công, tỉnh đã hỗ trợ cho các làng nghề sản xuất sản phẩm mới, đào tạo khởi sự doanh nghiệp, xây dựng mô hình trình diễn, đào tạo nghề tại khu vực nông thôn gắn với nhu cầu sử dụng lao động của doanh nghiệp. Riêng trong năm 2015, tỉnh đã thực hiện 20 chương trình với tổng kinh phí hỗ trợ 4,34 tỷ đồng.
Từ chương trình xúc tiến thương mại, tỉnh cũng đã hỗ trợ doanh nghiệp, cơ sở sản xuất xây dựng thương hiệu sản phẩm, tham gia hội chợ trong và ngoài nước. Năm vừa qua, tỉnh cũng đã thực hiện 11 chương trình với tổng kinh phí hỗ trợ 821,5 triệu đồng.
Nam Định đã xây dựng quy hoạch cụm công nghiệp tỉnh đến năm 2020 trình ủy ban nhân dân tỉnh xem xét, phê duyệt. Theo đó, với một số cụm công nghiệp sẽ được nhanh chóng mở rộng như cụm công nghiệp An Xá… khu vực làng nghề trên địa bàn tỉnh sẽ có thêm mặt bằng phát triển sản xuất.
Việt Nga