Chặng đường hồi phục chông chênh của thủy sản
Theo Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP), nửa đầu tháng 9/2021, xuất khẩu thủy sản của cả nước tiếp tục bị ảnh hưởng nặng nề vì gián đoạn sản xuất nên giảm sâu 31% so với cùng kỳ. Việc nới lỏng giãn cách từ giữa tháng 9 đã thúc đẩy sự phục hồi sản xuất phần nào, phản ánh qua kết quả xuất khẩu nửa cuối tháng. Theo đó, kim ngạch xuất khẩu thủy sản cả tháng 9/2021 đạt trên 628 triệu USD, giảm 23% so với cùng kỳ năm ngoái. Như vậy, tính đến hết quý III/2021, xuất khẩu thủy sản của cả nước đạt gần 6,2 tỷ USD, tăng 3% so với cùng kỳ năm ngoái.
Các thống kê của VASEP cũng cho thấy, trong tháng 9, xuất khẩu cá tra và các loại cá biển khác tiếp tục giảm mạnh (giảm lần lượt 36% và 65%) so với cùng kỳ, trong khi xuất khẩu tôm giảm 21%, cá ngừ giảm 14%, mực bạch tuộc giảm 12%.
 |
| Chặng đường hồi phục chông chênh của thủy sản |
Tính đến hết tháng 9/2021, xuất khẩu tôm đạt 2,76 tỷ USD, tăng 2,6% so với cùng kỳ trong đó tôm chân trắng tăng 10% đạt 2,14 tỷ USD, trong khi tôm sú giảm 1,7% đạt 422 triệu USD. Xuất khẩu cá tra 9 tháng đầu năm tăng 3,2% đạt trên 1 tỷ USD. Xuất khẩu cá ngừ cũng vẫn giữ được mức tăng 9% đạt 520 triệu USD trong 3 quý đầu năm, trong khi xuất khẩu mực, bạch tuộc tăng nhẹ 2% đạt 404,8 triệu USD. Sau khi sụt giảm mạnh trong 2 tháng liên tiếp, xuất khẩu các loại cá biển khác tính đến cuối tháng 9/2021 đã giảm gần 5% so với cùng kỳ đạt 1,15 tỷ USD.
Tháng 9, xuất khẩu thủy sản sang Mỹ đã hồi phục với mức tăng nhẹ 3% so với cùng kỳ đạt 159 triệu USD. Trong khi đó, xuất khẩu sang các thị trường khác tiếp tục giảm, trong đó giảm mạnh nhất là Trung Quốc (giảm gần 50%), xuất khẩu sang các thị trường Nhật Bản, Canada, Anh, Australia cũng giảm từ 35-45%, trong khi xuất khẩu sang EU và Nga giảm trên 15%, sang Hàn Quốc giảm 5%.
Sản xuất và xuất khẩu thủy sản nửa cuối tháng 9/2021 đã có dấu hiệu hồi phục nhất là tại mấy tỉnh trọng điểm về tôm như Cà Mau, Sóc Trăng, Bạc Liêu và các tỉnh ven biển miền Trung. Ngành thủy sản đang kỳ vọng từ tháng 10 sẽ khả quan hơn khi “mở cửa” ở TP. Hồ Chí Minh cùng những chính sách hỗ trợ phục hồi sản xuất. Nhưng thực tế kiểu “nửa mở nửa đóng” ở các địa phương và diễn biến khó lường của dịch Covid như những ngày qua cho thấy, chặng đường hồi phục sản xuất và xuất khẩu thủy sản còn “nhiều chông chênh”.
Trong trường hợp Covid vẫn bùng phát mạnh ở các tỉnh sản xuất thủy sản trọng điểm thì tháng 10 xuất khẩu sẽ tiếp tục giảm ít nhất 25% so với cùng kỳ. Hai tháng cuối năm dù có nỗ lực thích ứng thì khả năng xuất khẩu cũng chỉ tương đương hoặc tăng nhẹ so với cùng kỳ. Với đà này thì xuất khẩu thủy sản năm 2021 khả quan nhất là bằng năm 2020, đạt 8,4 tỷ USD. Thậm chí, xuất khẩu sẽ giảm dưới 8,4 tỷ USD nếu tình hình Covid căng hơn và các biện pháp phòng chống Covid siết chặt sản xuất trở lại. Hệ lụy sẽ còn kéo dài tới năm sau nếu chúng ta mất thị phần tại các thị trường nhập khẩu lớn, trước các đối thủ như Ấn Độ, Ecuador, Indonesia, Thái Lan dù họ cũng đã và đang vừa chống dịch vừa sản xuất.
Trong bối cảnh đó, ông Trương Đình Hòe - Tổng thư ký VASEP cho biết, để đảm bảo doanh nghiệp có thể phục hồi chúng tôi rất cần Chính phủ xem xét và sớm ban hành Nghị quyết về hỗ trợ cho doanh nghiệp trong bối cảnh Covid-19, để doanh nghiệp mạnh dạn tính các bài toán khôi phục kinh tế. Cụ thể là Ban Chỉ đạo Quốc gia Phòng chống Covid-19 cần đưa kit xét nghiệm vào danh mục kiểm soát mặt hàng cần bình ổn giá hoặc nhà nước hỗ trợ giá theo Luật giá. Cùng với đó, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam hỗ trợ tiền ăn cho người lao động bị ngừng việc, làm “3 tại chỗ”, miễn đóng đoàn phí cho người lao động và giảm đóng kinh phí công đoàn cho các doanh nghiệp, HTX. Đặc biệt ngành ngân hàng giảm cần lãi suất VNĐ và USD, khoanh nợ, giãn nợ cho doanh nghiệp. Ngoài ra, Bộ Giao thông Vận tải có tác động đến các đơn vị vận tải biển giảm giá cước vận chuyển hàng hóa quốc tế, miễn-giảm các chi phí hạ tầng cảng biển….