Ấn bản mới nhất của ILO có tên “Covid-19 và thế giới việc làm” cũng cảnh báo có sự khác biệt lớn giữa các nước phát triển và đang phát triển nếu không có các phương pháp hỗ trợ về tài chính và kỹ thuật.
Trong quý III, tổng số giờ làm việc ở các nước thu nhập cao ít hơn 3,6% so với quý IV năm 2019 – thời điểm trước đại dịch. Trong khi đó, tại các nước thu nhập thấp, trung bình thấp lần lượt là 5,7% và 7,3%.
Tính trên từng khu vực, châu Âu và Trung Á có mức giảm giờ làm thấp nhất, chỉ 2,5% trong khi đó, châu Á và Thái Bình Dương ghi nhận mức giảm mạnh với 4,6%. Tình trạng tại châu Phi, châu Mỹ và các nước Ả Rập còn nghiêm trọng hơn với mức giảm lần lượt là 5,6%, 5,4% và 6,5%.
 |
Nguyên nhân của sự tổn thất về giờ làm việc này là tốc độ phục hồi khác nhau giữa các nước phát triển và nước đang phát triển, đe doạ đến nền kinh tế toàn cầu nói chung. Đồng thời, sự khác biệt trong tỉ lệ giảm giờ làm là do tốc độ tiêm chủng của các quốc gia và các gói kích thích tài chính có sự khác nhau.
Theo ILO, tiêm chủng không đồng đều đồng nghĩa với việc nước thu nhập cao hưởng lợi lớn nhất, trong khi nước thu nhập thấp gần như không được hưởng lợi. ILO cũng dự báo, nếu không có vắc xin Covid-19, tổng số giờ làm mất đi trong quý 2-2021 là 6% thay vì thực tế 4,8%.
Uớc tính, mỗi 14 người được tiêm đủ vắc xin Covid-19 trong quý 2-2021 thì thị trường lao động toàn cầu sẽ được bổ sung 1 việc làm toàn thời gian. Đây là nền tảng thúc đẩy công cuộc phục hồi kinh tế.
Do vậy, ILO khuyến nghị các nước cần có sự đoàn kết trong chia sẻ vắc xin. Nếu các nước thu nhập thấp được tiếp cận vắc xin ngừa Covid-19 công bằng hơn thì chỉ cần trong hơn một quý, việc phục hồi thời giờ làm việc có thể bắt kịp được với các nước giàu có hơn.
Bên cạnh đó, một yếu tố khác ảnh hưởng đến số giờ làm bị mất đi là các chính sách kích thích tài khoá. ILO đánh giá, các biện pháp tài khoá là yếu tố quan trọng để phục hồi kinh tế tại các quốc gia. Tuy nhiên, 86% các biện pháp kích thích toàn cầu tập trung ở các nước thu nhập cao. Tính trung bình, chỉ với 1% GDP/năm được bổ sung cho gói kích thích tài khóa thì số giờ làm việc hằng năm tăng thêm 0,3% ứng với quý III năm 2019.
Cuộc khủng hoảng kinh tế do dịch Covid-19 gây ra cũng đã tác động đến năng suất lao động, tạo ra sự chênh lệch giữa các nước phát triển và đang phát triển. Khoảng cách về năng suất giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển dự báo tăng từ 17,5:1 lên 18:1 về giá trị thực, là mức cao nhất được ghi nhận kể từ năm 2005.
Ông Guy Ryder- Tổng giám đốc ILO - nhấn mạnh: "Quỹ đạo hiện tại của thị trường lao động là quỹ đạo của một công cuộc phục hồi bị đình trệ, cùng với sự xuất hiện của những nguy cơ đi xuống và sự phân hóa lớn giữa các nước phát triển và các nước đang phát triển. Sự phân bổ vắc xin và năng lực tài khóa không đồng đều đang định hình những xu hướng này, và cả hai vấn đó đều cần được khẩn trương giải quyết".
Từ tháng 6, ILO đã kêu gọi hành động toàn cầu vì sự phục hồi sau Covid-19, trong đó, lấy con người làm trung tâm. Tổ chức này đề nghị lộ trình mà các nước cam kết về sự hồi phục kinh tế, xã hội mang tính bao trùm, bền vững và có khả năng chống chịu.